تولید ماده‌ای برای حذف گوگرد از بنزین ایرانی
در روزهای سرد و هم‌زمان با بحث آلودگی هوا تمام نگاه‌ها معطوف به خودروهای بنزین سوز می‌شود. زیرا این سوخت با استانداردهای روز دنیا همچنان فاصله دارد و مقصر اصلی آلودگی هوا مطرح می‌شود. شکی نیست بنزین دارای گوگرد بوده و ماحصل گازهای خروجی از موتور سمی و آلاینده است.
متاسفانه در داخل کشور در بخش تصفیه سوخت ضعفهایی وجود دارد که به‌دلیل نبود تکنولوژی روز دنیا ، سوختها همچنان متهم ردیف اول آلودگی هوا هستند.
دکتر باقر بیرالوند ، استاد دانشگاه و مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان « نانوشیمی سبز »، از محققان صنعت شیمی اخیرا موفق شده است ماده ای تولید کند که میزان گوگرد در سوخت‌های کشور را به حداقل ممکن برساند و میزان آلایندگیها کاهش یابد.
گفت وگوی «دنیای خودرو» در مورد یافته تازه‌های او را بخوانید.
آیا می‌توان ماده‌ای را که ساختهاید، در سوخت‌های متداول بنزین، گاز و گازوئیل برای کاهش گوگرد استفاده کرد؟
بله، این ماده در کلیه فراوردههای نفتی کاربرد دارد.
در صورت ترکیب این ماده با سوخت، منجربه تولید آلاینده بیشتر یا کاهش عمر مفید موتور نخواهد شد؟
خیر، ماده موردنظر خاصیت جداسازی گوگرد از سوخت را دارد که در کاتالیزورهای پالایشگاه ته‌نشین می‌شود و عملا در سوخت وارد نمیشود. یکی از مزایای این ماده افزایش عدد اکتان سوخت است که سبب می‌شود احتراق کاملتری در موتورخودرو شکل گیرد. همچنین ترکیب سوخت را عاری از هرگونه آلاینده های زیست‌محیطی میکند.
قطعا افزایش عدد اکتان از ناک کردن ( خودسوزی ) در اغلب خودروهای وارداتی یا داخلی جلوگیری میکند که سبب افزایش طول عمر موتور خواهد شد.
گوگرد موجود در سوخت خاصیت خورندگی دارد و معمولا در خودروهای دیزلی مشکل ایجاد می کند، اگر این ماده در سوخت استفاده شود، خاصیت ضد خورندگی دارد؟
بله، در سوخت‌های مصرفی داخل کشور به‌دلیل وجود ترکیبات تیولی خاصیت خورندگی شدیدی وجود دارد. ما با ساخت این ماده سعی داشتیم تا محصولی بی‌بو و با خورندگی ناچیز برای قطعات خودرو تولید کنیم. یکی از معضلاتی که هم‌اکنون گریبانگیر خودروهای دیزلی و اغلب گازسوز داخلی است، خورده شدن سوزنهای انژکتور در دیزلی‌ها و خورده‌شدن نشیمنگاههای سوپاپ در خودروهای گاز سوز است که سعی شده این معضل را حل کنیم.
آیا تاکنون این ماده با سوخت ترکیب شده است؟
این طرح جزو دانشهای نوین و استراتژیک ملی بوده و از نظر زمانی و اقتصادی مقرون به‌صرفه است و در حال امضای قرارداد با وزارت نفت و شرکتهای تابعه هستیم.
تاثیر این ماده بر کیفیت و قیمت سوخت چگونه است؟
سعی بر این است قیمت را کاهش دهد. اما در مورد کیفیت سوخت، به‌عنوان مثال استاندارد یورو۴ تعاریفی دارد که سبب می‌شود آن سوخت را یورو۴ بنامند. میزان گوگرد، بنزن و آروماتیک در سوخت مصرفی داخلی با استاندارد یورو۴ تفاوت فاحشی با استاندارد مطرح‌شده دارد.
قطعا اگر این ماده را در سوخت برای تصفیه استفاده کنیم، مقدار مواد مذکور را به حداقل میرساند. در این شرایط میتوانیم ادعا کنیم کیفیت سوخت را افزایش داده ایم.
برای استفاده از این ماده در سوخت نیاز به تکنولوژی خاصی در پالایشگاه است؟
خیر، این تکنولوژی دارای ویژگیهای منحصر‌به‌فردی ازقبیل روش سرد بودن استفاده از سیستم گرمایشی، محیط خنثی و دوست‌دار محیط زیست، بدون ضایعات زیست‌محیطی، احیای مجدد کاتالیست است و موارد مذکور همگی در صنعت پالایش و سوخت متناسب با زیرساخت داخل هستند که سبب میشوند روند انجام کار با تجهیزات ساده باشد و مدت زمان کاهش یابد.
به‌جز سوخت در چه قسمت دیگری می‌توان از این ماده استفاده کرد تا میزان گوگرد را کاهش دهد؟
با ساخت این کاتالیست می‌توان ضعف اصلی صنعت خودرو را در بحث گازهای آلاینده کاهش داد. البته به صورت هدفمند به دنبال حذف کلیه آلایندههای زیست‌محیطی در سوخت و پسماندهای شرکتهای حوزه نفت نیز هستیم.
درخصوص ساخت کاتالیست مجهز به این ماده برای کاهش میزان گوگرد آلاینده های خودرو بیشتر توضیح میدهید؟
این نوع ساختار که یک کامپوزیت کاتالیست معدنی و شیمیایی جاذب است، به‌عنوان پوشش اصلی در منافذ کاتالیست خودرو تعبیه خواهد شد. در زمان خروج گازهای آلاینده از کاتالیست، تمام مواد سمی و گوگردی به‌شدت کاهش یافته و میزان آلاینده های خروجی از اگزوز به حداقل ممکن میرسد.
از‌آنجایی‌که میزان تولید گوگرد در خودروهای دیزلی بسیار بیشتر است و عموما فیلترها و کاتالیستهای نصبشده روی این خودروها عمر کوتاهی دارند یا در یک بازه کوتاه‌مدت عملکرد مفید خود را به‌دلیل گوگرد فراوان از دست میدهند، این کاتالیست مشکل را برطرف خواهد کرد.
بنابراین می‌توان آن‌را به‌عنوان یک جایگزین برای بسیاری از سیستمهای ناکارآمد خودرو در بحث کاهش آلایندگی نیز در نظر گرفت. سیستمهایی مانند SCR، EGR وDPF را اگر بررسی کنید، متوجه میشوید میزان کارآیی در خودروها چقدر است.
اگر صنایع خودروسازی داخلی حمایتهای لازم را فراهم کنند، می‌توان سیستمی را ساخت که از اساس و پایه مشکل را رفع کرده نه‌اینکه به‌صورت مقطعی مشکل را برطرف کند.
اگر این ماده در کاتالیست‌ها استفاده شود، چه مقدار عمر مفید را افزایش می‌دهد؟ آیا تاثیری روی قیمت کاتالیست خواهد داشت؟
یکی از عوامل اصلی که سبب می‌شود عمر کاتالیست به‌شدت کاهش یابد، گوگرد سوخت است که در آن رسوب می‌شود. از آنجایی‌که راندمان جذب آلاینده و عدم تخریب ماده در دمای بالا وجود دارد، عمر کاتالیست نسبت‌به آنچیزی که امروز مشاهده میکنیم، افزایش چشمگیری خواهد یافت (به‌عنوان مثال عمر کاتالیست از ۵۰ هزارکیلومتر به ۷۰هزارکیلومتر افزایش مییابد).
مجهز کردن کاتالیست‌ها به این ماده نه‌تنها تاثیر چندانی در قیمت نخواهد داشت بلکه سبب کاهش آن نیز خواهد شد. به‌جرات می‌توان گفت ساخت کاتالیستی با این شرایط عملکرد بهتری از نمونههای خارجی نصبشده در خودروها خواهد داشت.
هم اکنون بزرگترین ضعف در خودروهای سنگین، گران بودن کاتالیست‌ها و عمر مفید کم آنها فقط به‌دلیل وجود ذرات معلق و گوگرد است. اگر این کاتالیست در خودروهای سنگین نصب شود، میزان عمر مفید آنها به شدت افزایش خواهد یافت.
آیا کاتالیست مجهز‌شده به این فرآورده شیمیایی را می‌توان در تمام خودروها استفاده کرد و در ایران دانش ساخت کاتالیست یا بهبود کیفیت سوخت وجود دارد؟
بله، در تمام وسایل نقلیه مجهز به موتورهای احتراق داخلی می‌توان از این ماده استفاده کرد. متاسفانه به‌دلیل نبود تکنولوژی ساخت مناسب و همچنین نداشتن اطمینان کامل صنعتگران به محققان دانشگاهی و تفکر وارداتی، در طول مسیر با مشکلات عدیدهای روبهرو بودیم.
در‌حال‌حاضر درصدد انجام پروژههای مشترک با شرکتهای خودروسازی مطرح دنیا هستیم تا بتوانیم این تکنولوژی را پیشرفت دهیم. ساخت کاتالیست توسط روشی به نام واشکوت انجام می‌شود که متاسفانه کشور ما توان علمی و عملی ساخت کاتالیست را ندارد.
کاتالیست‌ها دارای ضعف خروج دود پس‌زنی نیز هستند و این عامل عمدتا سبب می‌شود قدرت موتور کاهش یابد. سعی داریم علاوه‌بر اصلاح ساختار شیمیایی، در طراحی آن نیز اصلاحاتی انجام دهیم تا بیشتر جوانان برای افزایش توان خودرویشان کاتالیست‌ها را باز نکنند. درخصوص بهبود سوخت باید به صراحت بگویم بله کشور ما توان علمی و فنی آن را دارد.
