نیم‌دایره ای در پازل پیشرانه
در این مطلب نگاهی داریم به یاتاقان و ویژگی‌های کاری و مشخصات آن.
یاتاقان‌های میل‌لنگ
میل‌لنگ برای نگه داشته‌شدن در محل خودش به یاتاقان نیاز دارد. در واقع چون نمی‌توان به خاطر شکل خاص میل‌لنگ که دارای لنگ است از بلبرینگ‌ها استفاده کرد، باید از نیم‌دایره‌هایی به نام یاتاقان برای نگه داشتن میل‌لنگ و در عین حال روان بودن حرکت این قطعه در محل تکیه‌گاهش استفاده کرد. میل‌لنگ با کپه‌های ثابتی که در حکم نگهدارنده آن هستند، به زیر بلوک موتور متصل می‌شود. این کپه‌ها زمانی که دو به دو روی هم قرار می‌گیرند، یک دایره کامل را تشکیل می‌دهند که میل‌لنگ درون این دایره با آزادی عمل بسیار کمی قرار می‌گیرد. اما دور تا دور این دایره ساخته شده از دو نیم‌دایره به نام یاتاقان پر می‌شود. یاتاقان از ترکیب فلزات نرمی چون قلع، سرب، مس، برنز و... ساخته می‌شود تا در صورتی که در روانکاری مشکلی ایجاد شود، ابتدا یاتاقان خراب شده تا درصد آسیب به میل‌لنگ کمتر شود. اما شاتون نیز دارای یاتاقان است. شاتون در محلی که به دور میل‌لنگ بسته می‌شود، دارای دو یاتاقان است که روی هم قرار می‌گیرند.
روانکاری یاتاقان
میل‌لنگ دارای مسیر جاری‌شدن روغن است. همچنین یاتاقان‌ها نیز دارای سوراخی هستند که در مسیر روانکاری میل‌لنگ قرار می‌گیرند و در صورت نصب اشتباه، این روانکاری صورت نخواهد گرفت. کپه‌های ثابت از طریق مجاری روانکاری موجود در بلوک موتور، روغن را به دست می‌آورند و روانکاری در آنها صورت می‌گیرد. در واقع با جریان پیدا‌کردن روغن، میل‌لنگ از روی کپه‌ها بلند شده و چون لایه نازکی از روغن دور تا دور میل‌لنگ را در‌بر‌می‌گیرد، میل‌لنگ در وسط دو یاتاقان به فاصله بسیار کمی قرار می‌گیرد تا احتمال برخورد با یاتاقان‌ها و سایش با آنها به حداقل نزدیک شود. یاتاقان‌های متحرک که در دایره شاتون قرار می‌گیرند نیز از راه مجرای میل‌لنگ روانکاری می‌شوند.
عیوب یاتاقان
عیب نهایی ایجاد شده در یاتاقان در نتیجه ایجاد عیوب کوچکی است که روی آن به وجود میآید و در نهایت منجر به یاتاقان‌زدن می‌شود. این عیوب ناشی از مناسب و میزان نبودن روانکار، نصب نادرست یاتاقان و میل‌لنگ، ایجاد خراش‌های سطحی روی یاتاقان، تحت فشار قرار گرفتن آن، زنگ‌زدن یاتاقان و... ناشی می‌شود و در نهایت منجر به بالا رفتن سطح تماس و ایجاد اصطکاکی بالاتر از حد مجازش می‌شود. این اتفاق در نهایت باعث از بین رفتن سطح صیقلی و نرم یاتاقان شده و موتور اصطلاحا یاتاقان می‌زند.
