با حذف یارانه انرژی بنزین گران میشود؟
پدال نیوز- مرکز پژوهشهای مجلس پیشنهاد کرد با توجه به حساسیت شدید اجتماعی در مورد نرخ بنزین، میتوان تغییرات نرخ انرژی را از حاملهایی که کمترین واکنش اجتماعی را خواهد داشت شروع کرد.
به گزارش "پدال نیوز" به گزارش پدال نیوز به نقل از فارس ، نشست امروز مجلس شورای اسلامی برای ساعاتی به صورت غیرعلنی برگزار شد تا راهکاری برای حذف یارانههای پنهان و تعیین تکلیف یارانه حاملهای انرژی یافته شود.این نشست قرار بود با حضور 5 وزیر برگزار شود اما وزرا معاونان خود را فرستاده بودند.
مرکز پژوهشهای مجلس در این نشست به ارائه گزارشی در مورد وضعیت یارانه پنهان پرداخت؛ این مرکز پیشنهادی نیز برای حذف یارانه حاملهای انرژی بدون افزایش یکباره نرخ بنزین ارائه داد.
* معیشت دهکهای بالا بیش از سایر دهکها به یارانه وابسته است
در گزارش مرکز پژوهشها اعلام شده بود: به رغم آنکه سهم دهک اول از یارانه انرژی 5.06 درصد بوده و از سایر دهکها کمتر است، نسبت یارانه انرژی به هزینه کل خانوار در این دهک، با 15 درصد بیشترین مقدار را به خود اختصاص میدهد، به آن معنی که معیشت دهک اول به نسبت سایر دهکها به مراتب به یارانه انرژی وابستگی بیشتری دارد.
بر این اساس از مجموع 87.6 میلیون لیتر بنزین مصرفی در روز در سال 1396، سهم خودروهای شخصی و وانتها به ترتیب53.4 و 18.4 میلیون لیتر در روز است. ضمن اینکه سهم موتورسیکلتها نیز 5 میلیون لیتر در روز است. در واقع، خودروهای سواری (شامل خودروهای شخصی، دولتی و تاکسیهای اینترنتی) فقط 60 درصد مصرف بنزین را به خود اختصاص دادهاند و سیاستگذاری صحیح درباره بنزین مستلزم توجه به این موضوع است.
این گزارش همچنین نشان میدهد در سال 1397، یارانه گاز، گازوئیل، برق، بنزین و آب به ترتیب برابر با 19.4، 12.8، 13.6، 10.5، 0.6 است که با کسر مبلغ 7.66 میلیارد دلار یارانه گاز طبیعی سوخت نیروگاهی با هدف اجتناب از احتساب مضاعف، در مجموع حدود 49.24 میلیارد دلار قابل برآورد است.
* یارانه پنهان انرژی چیست؟
آنچنان که مرکز پژوهشها اعلام میکند: یارانه پنهان انرژی عبارت است از مابهالتفاوت ارزش نفت و گاز مصرف شده در داخل کشور بر اساس نرخ مرجع و وجوهی که از مصرفکنندگان دریافت میشود. منظور از یارانه آشکار، وجوهی است که دولت به طور واقعی بابت کاهش نرخ انرژی پرداخت میکند. در روش مرسوم محاسبه یارانه پنهان فرض شده است کل انرژی مصرف شده در داخل کشور میتواند در خارج کشور به فروش برسد، همچنین در مورد حاملهایی مانند بنزین که قیمتهای جهانی دارند، میتوان نرخ فوب خلیجفارس را به عنوان نرخ مرجع در نظر گرفت، اما در مورد حاملهایی مانند گاز طبیعی و برق که نرخ منطقهای دارند، تعیین نرخ مرجع دشوار میشود. نرخ ارز مینای تبدیل نرخ فروش انرژی موضوعی به شدت اختلافبرانگیز است و بخش زیادی از یارانه پنهان که به این روش محاسبه میشود چیزی جز تأثیرات افزایش نرخ ارز نیست، بدون آنکه در مصرف واقعی مردم تغییر محسوسی صورت گرفته باشد.
یافتههای مطالعه اخیر بازوی پژوهشی مجلس نشان میدهد:
- با توجه به سهم خانوار از مجموع یارانه هیدروکربوری در سالهای 1384 تا 1395، پیش از سه چهارم یارانه ضمنی هیدورکربوری به غیرخانوار اختصاص داشته و در واقع انرژی ارزان مهمترین روش حمایت دولت از بخش تولید در ایران است. لذا هرگونه سیاستگذاری درباره تغییر این روش منوط به توجه به تبعات و آثار افزایش نرخ انرژی بر بخش تولید است.
- بخش کشاورزی در سالهای 1384 تا 1395 کمترین سهم و و نیروگاهها بیشترین سهم را از یارانه هیدروکربوری داشتهاند. از مجموع یارانه هیدروکربورهای مصرف شده در کشور در سال 1395، نیروگاهها با 33 درصد، بخش خانگی با 24 درصد، بخش صنعت با 21 درصد و بخش حملونقل با 15 درصد به ترتیب بیشترین سهمها را به خود اختصاص دادهاند. در نتیجه، اولویت سیاستگذاری در مورد یارانه انرژی باید اول نیروگاههای کشور و سپس بخش خانگی باشد.
- سهم بنزین از مجموع یارانه فرآوردههای نفتی، 8 درصد و سهم نفت گاز حدود 68 درصد است. بنابراین سیاستگذاری در مورد بنزین با هدف اصلاح و کاهش یارانه انرژی در اولویتهای بعدی قرار میگیرد.
* تعیین نرخ مرجع، چالش برانگیزترین موضوع محاسبه یارانه پنهان
در این گزارش تاکید شده است: تعیین نرخ مرجع، چالش برانگیزترین موضوع محاسبه یارانه پنهان است. در مورد حاملهایی مانند بنزین که قیمتهای جهانی دارند، در نظر گرفتن نرخ فوب خلیجفارس به عنوان نرخ مرجع (که به نوعی همان هزینه فرصت است) قابل پذیرش است؛ اما در مورد حاملهایی مانند گاز طبیعی و برق که نرخ منطقهای دارند، تعیین نرخ مرجع دشوار میشود.
بر این اساس، فرض محاسبه یارانه ضمنی بر این اساس استوار است که کشور ظرفیت صادرات کل انرژی مصرفی را به خارج از کشور دارد، مثلاً در صورتی که برق در داخل کشور مصرف نمیشد تماماً به کشورهای اطراف صادر خواهد شد، در حالی که در عمل صحت این فرض محل تردید است.
به علاوه، مبنا قرار دادن نرخ دلاری حاملهای انرژی، با توجه به بیثباتی نرخ ارز منجر به تغییرات شدید در یارانه ضمنی شده و همواره اختلاف قیمتی بین داخل و خارج از کشور پدید میآید. چرخه بیپایان افزایش نرخ انرژی به بهانه پوشش یارانه ضمنی، افزایش نرخ ارز و ایجاد شکاف قیمتی جدید ادامه خواهد داشت و لازم است از اساس ارتباط نرخ داخلی انرژی به عامل به شدت بیثبات نرخ ارز محدود شود. همچنین، بزرگ شدن یارانه پنهان با افزایش نرخ ارز اساسا چیزی جز تأثیر کاهش ارزش پول ملی نیست. به عبارت دیگر، با افزایش نرخ ارز بدون اینکه در زندگی واقعی مردم و میزان مصرف انرژی آنها تغییر خاصی رخ داده باشد، ناگهان یارانه پنهان چند برابر میشود.
* اولویت سیاستگذاری در مورد یارانه اول نیروگاهها و سپس خانگی باشد
در گزارش مرکز پژوهشها تاکید شده است: با توجه به سهم کم خانوار از یارانه هیدروکربوری، اولویت سیاستگذاری در مورد یارانه ضمنی باید اولاً در مورد نیروگاههای کشور و سپس در بخش خانگی باشند. همچنین بیش از سه چهارم یارانه ضمنی هیدورکربوری به غیر خانوار اختصاص داشته و در واقع انرژی ارزان مهمترین روش حمایت دولت از تولید در ایران است و واکنش تولیدکنندگان به تغییر نرخ انرژی کاملاً وابسته به امکان فنی، مالی و اقتصادی آنها بوده و در شرایط کنونی، افزایش نرخ انرژی برای تولیدکنندگان منجر به افزایش نرخ محصولات و در صورت نداشتن امکان افزایش قمیت، منجر به کاهش تولید خواهد شد.
مرکز پژوهشها همچنین پیشنهاد داده است: با توجه به حساسیت شدید اجتماعی در مورد نرخ بنزین، میتوان تغییرات نرخ انرژی را از حاملهایی که کمترین واکنش اجتماعی را خواهد داشت شروع کرد. این حاملها باید کمترین سهم در مجموع یارانهها را داشته باشد. گاز مایع و نفت سفید از این ویژگی برخوردار بوده و میتوانند در اولویت افزایش نرخ و شروع فرآیند حذف یارانه انرژی قرار گیرند.
مرکز پژوهشهای مجلس در این نشست به ارائه گزارشی در مورد وضعیت یارانه پنهان پرداخت؛ این مرکز پیشنهادی نیز برای حذف یارانه حاملهای انرژی بدون افزایش یکباره نرخ بنزین ارائه داد.
* معیشت دهکهای بالا بیش از سایر دهکها به یارانه وابسته است
در گزارش مرکز پژوهشها اعلام شده بود: به رغم آنکه سهم دهک اول از یارانه انرژی 5.06 درصد بوده و از سایر دهکها کمتر است، نسبت یارانه انرژی به هزینه کل خانوار در این دهک، با 15 درصد بیشترین مقدار را به خود اختصاص میدهد، به آن معنی که معیشت دهک اول به نسبت سایر دهکها به مراتب به یارانه انرژی وابستگی بیشتری دارد.
بر این اساس از مجموع 87.6 میلیون لیتر بنزین مصرفی در روز در سال 1396، سهم خودروهای شخصی و وانتها به ترتیب53.4 و 18.4 میلیون لیتر در روز است. ضمن اینکه سهم موتورسیکلتها نیز 5 میلیون لیتر در روز است. در واقع، خودروهای سواری (شامل خودروهای شخصی، دولتی و تاکسیهای اینترنتی) فقط 60 درصد مصرف بنزین را به خود اختصاص دادهاند و سیاستگذاری صحیح درباره بنزین مستلزم توجه به این موضوع است.
این گزارش همچنین نشان میدهد در سال 1397، یارانه گاز، گازوئیل، برق، بنزین و آب به ترتیب برابر با 19.4، 12.8، 13.6، 10.5، 0.6 است که با کسر مبلغ 7.66 میلیارد دلار یارانه گاز طبیعی سوخت نیروگاهی با هدف اجتناب از احتساب مضاعف، در مجموع حدود 49.24 میلیارد دلار قابل برآورد است.
* یارانه پنهان انرژی چیست؟
آنچنان که مرکز پژوهشها اعلام میکند: یارانه پنهان انرژی عبارت است از مابهالتفاوت ارزش نفت و گاز مصرف شده در داخل کشور بر اساس نرخ مرجع و وجوهی که از مصرفکنندگان دریافت میشود. منظور از یارانه آشکار، وجوهی است که دولت به طور واقعی بابت کاهش نرخ انرژی پرداخت میکند. در روش مرسوم محاسبه یارانه پنهان فرض شده است کل انرژی مصرف شده در داخل کشور میتواند در خارج کشور به فروش برسد، همچنین در مورد حاملهایی مانند بنزین که قیمتهای جهانی دارند، میتوان نرخ فوب خلیجفارس را به عنوان نرخ مرجع در نظر گرفت، اما در مورد حاملهایی مانند گاز طبیعی و برق که نرخ منطقهای دارند، تعیین نرخ مرجع دشوار میشود. نرخ ارز مینای تبدیل نرخ فروش انرژی موضوعی به شدت اختلافبرانگیز است و بخش زیادی از یارانه پنهان که به این روش محاسبه میشود چیزی جز تأثیرات افزایش نرخ ارز نیست، بدون آنکه در مصرف واقعی مردم تغییر محسوسی صورت گرفته باشد.
یافتههای مطالعه اخیر بازوی پژوهشی مجلس نشان میدهد:
- با توجه به سهم خانوار از مجموع یارانه هیدروکربوری در سالهای 1384 تا 1395، پیش از سه چهارم یارانه ضمنی هیدورکربوری به غیرخانوار اختصاص داشته و در واقع انرژی ارزان مهمترین روش حمایت دولت از بخش تولید در ایران است. لذا هرگونه سیاستگذاری درباره تغییر این روش منوط به توجه به تبعات و آثار افزایش نرخ انرژی بر بخش تولید است.
- بخش کشاورزی در سالهای 1384 تا 1395 کمترین سهم و و نیروگاهها بیشترین سهم را از یارانه هیدروکربوری داشتهاند. از مجموع یارانه هیدروکربورهای مصرف شده در کشور در سال 1395، نیروگاهها با 33 درصد، بخش خانگی با 24 درصد، بخش صنعت با 21 درصد و بخش حملونقل با 15 درصد به ترتیب بیشترین سهمها را به خود اختصاص دادهاند. در نتیجه، اولویت سیاستگذاری در مورد یارانه انرژی باید اول نیروگاههای کشور و سپس بخش خانگی باشد.
- سهم بنزین از مجموع یارانه فرآوردههای نفتی، 8 درصد و سهم نفت گاز حدود 68 درصد است. بنابراین سیاستگذاری در مورد بنزین با هدف اصلاح و کاهش یارانه انرژی در اولویتهای بعدی قرار میگیرد.
* تعیین نرخ مرجع، چالش برانگیزترین موضوع محاسبه یارانه پنهان
در این گزارش تاکید شده است: تعیین نرخ مرجع، چالش برانگیزترین موضوع محاسبه یارانه پنهان است. در مورد حاملهایی مانند بنزین که قیمتهای جهانی دارند، در نظر گرفتن نرخ فوب خلیجفارس به عنوان نرخ مرجع (که به نوعی همان هزینه فرصت است) قابل پذیرش است؛ اما در مورد حاملهایی مانند گاز طبیعی و برق که نرخ منطقهای دارند، تعیین نرخ مرجع دشوار میشود.
بر این اساس، فرض محاسبه یارانه ضمنی بر این اساس استوار است که کشور ظرفیت صادرات کل انرژی مصرفی را به خارج از کشور دارد، مثلاً در صورتی که برق در داخل کشور مصرف نمیشد تماماً به کشورهای اطراف صادر خواهد شد، در حالی که در عمل صحت این فرض محل تردید است.
به علاوه، مبنا قرار دادن نرخ دلاری حاملهای انرژی، با توجه به بیثباتی نرخ ارز منجر به تغییرات شدید در یارانه ضمنی شده و همواره اختلاف قیمتی بین داخل و خارج از کشور پدید میآید. چرخه بیپایان افزایش نرخ انرژی به بهانه پوشش یارانه ضمنی، افزایش نرخ ارز و ایجاد شکاف قیمتی جدید ادامه خواهد داشت و لازم است از اساس ارتباط نرخ داخلی انرژی به عامل به شدت بیثبات نرخ ارز محدود شود. همچنین، بزرگ شدن یارانه پنهان با افزایش نرخ ارز اساسا چیزی جز تأثیر کاهش ارزش پول ملی نیست. به عبارت دیگر، با افزایش نرخ ارز بدون اینکه در زندگی واقعی مردم و میزان مصرف انرژی آنها تغییر خاصی رخ داده باشد، ناگهان یارانه پنهان چند برابر میشود.
* اولویت سیاستگذاری در مورد یارانه اول نیروگاهها و سپس خانگی باشد
در گزارش مرکز پژوهشها تاکید شده است: با توجه به سهم کم خانوار از یارانه هیدروکربوری، اولویت سیاستگذاری در مورد یارانه ضمنی باید اولاً در مورد نیروگاههای کشور و سپس در بخش خانگی باشند. همچنین بیش از سه چهارم یارانه ضمنی هیدورکربوری به غیر خانوار اختصاص داشته و در واقع انرژی ارزان مهمترین روش حمایت دولت از تولید در ایران است و واکنش تولیدکنندگان به تغییر نرخ انرژی کاملاً وابسته به امکان فنی، مالی و اقتصادی آنها بوده و در شرایط کنونی، افزایش نرخ انرژی برای تولیدکنندگان منجر به افزایش نرخ محصولات و در صورت نداشتن امکان افزایش قمیت، منجر به کاهش تولید خواهد شد.
مرکز پژوهشها همچنین پیشنهاد داده است: با توجه به حساسیت شدید اجتماعی در مورد نرخ بنزین، میتوان تغییرات نرخ انرژی را از حاملهایی که کمترین واکنش اجتماعی را خواهد داشت شروع کرد. این حاملها باید کمترین سهم در مجموع یارانهها را داشته باشد. گاز مایع و نفت سفید از این ویژگی برخوردار بوده و میتوانند در اولویت افزایش نرخ و شروع فرآیند حذف یارانه انرژی قرار گیرند.
گزارش خطا
پسندها: 0
ارسال نظر
آخرین اخبار
Nissan N7 تمام برقی در نمایشگاه خودرو شانگهای رونمایی شد +تصاویر Tank 300 Hooke در نمایشگاه خودرو شانگهای 2025 رونمایی شد +تصاویر BMW 330I در نمایشگاه خودرو شانگهای 2025 رونمایی شد +تصاویر BMW 2 Series در نمایشگاه خودرو شانگهای 2025 رونمایی شد +تصاویر وویا فری + با بهره گیری از زبان طراحی جدید در شانگهای رونمایی شد +تصاویر GAC Aion از خودروی خودران سطح 4 در شانگهای رونمایی کرد +تصاویر Geely Galaxy Cruiser در نمایشگاه شانگهای 2025 رونمایی شد +تصاویر چانگان دیپال S09 با انبوه امکانات لوکس در شانگهای به نمایش درآمد +تصاویر نمایش 53 مدل از محصولات برند CHERY در Auto Shanghai 2025 فولکس واگن ID.3 GTX نسخه اسپرت در شانگهای رونمایی شد +تصاویر بی ام و M4 نوربرگ رینگ ادیشن در نمایشگاه شانگهای رونمایی شد +تصاویر دانگ فنگ نامی 06 با طراحی مدرن در Auto Shanghai رونمایی شد +تصاویر هوندا GT برقی جدید از سری Ye در شانگهای رونمایی شد +تصاویر یانگ وانگ U8L، شاسی بلند لوکس بی وای دی رونمایی شد +تصاویر بی ام و VDX با قدرت 1700 اسب بخار در شانگهای معرفی شد +تصاویر ممنوعیت خرید خودروهای خارجی برای دستگاههای دولتی لغو شد Chery Himla با کابین دوگانه در نمایشگاه شانگهای رونمایی شد +تصاویر Chery QQ تمام برقی در نمایشگاه خودرو شانگهای رونمایی شد +تصاویر همکاری CATL با 5 خودروساز بزرگ چین در Auto Shanghai فولکس واگن ID. UNYX 06 در نمایشگاه شانگهای رونمایی شد +تصاویر تویوتا bZ7 با سیستم عامل هوآوی در شانگهای رونمایی شد +تصاویر Nissan Frontier Pro PHEV در نمایشگاه شانگهای رونمایی شد +تصاویر MG Cyberster مدل 2026 در نمایشگاه شانگهای رونمایی شد AVATR 07 در نمایشگاه خودرو شانگهای 2025 رونمایی شد +تصاویر خودروهای هوشمند بی ام و در Auto Shanghai معرفی شد MG Cyber X در نمایشگاه خودرو شانگهای رونمایی شد +تصاویر شرایط فروش ایرس HM5 توسط ماموت خودرو اعلام شد +جدول Denza Z برقی رقیب پورشه 911 در Auto Shanghai رونمایی شد +تصاویر مزدا EZ-60 در نمایشگاه خودرو شانگهای ۲۰۲۵ روتنمایی شد +تصاویر سه کانسپت برقی فولکس واگن در نمایشگاه شانگهای رونمایی شد +تصاویر لکسوس ES مدل 2026 در Auto Shanghai 2025 رونمایی شد +تصاویر AUDI E5 Sportback در نمایشگاه خودرو شانگهای رونمایی شد +تصاویر واکنش کمرمق خودرو به افت نرخ دلار آینده صنعت خودرو آمریکا زیر سایه تعرفهها چرا دولت قانون واردات کارکرده ها را اجرا نمیکند؟ بهترین خودروی ۲۰۲۵ انتخاب شد چالش های خودروسازان ایرانی برای جذب شرکای خارجی کاتالوگ رسمی پیکاپ دو دیفرانسیل کاپرا U منتشر شد +تصاویر آیین نامه واردات خودرو جانبازان تصویب شد +بخشنامه شرایط فروش موسو گرند-خان در سال 1404 اعلام شد +جدول بنز از ون فوق لوکس Vision V در شانگهای رونمایی کرد +تصاویر عرضه خودرو برقی فایرفلای به تعویق افتاد افزایش تعرفه واردات خودرو مورد تائید مجلس نیست شریکیابی خودرو در عصر پساتحریم هزینه نقل و انتقال خودرو در ۱۴۰۴ مشخص شد سوپر هیبرید چری آغاز فصل جدید در خودروسازی! 10 ها مدل خودرو با تکنولوژی LiDAR در شانگهای رونمایی می شود پرفروشترین کراس اوورها در چین معرفی شدند +جدول «ایلان ماسک» برای ترک دولت ترامپ آماده میشود شیفت کاری بدون تعطیلی پرسنل تسلا در چین
شرایط فروش
پربازدیدترینها
پربحثترینها
Chery Himla با کابین دوگانه در نمایشگاه شانگهای رونمایی شد +تصاویر ممنوعیت خرید خودروهای خارجی برای دستگاههای دولتی لغو شد بی ام و VDX با قدرت 1700 اسب بخار در شانگهای معرفی شد +تصاویر یانگ وانگ U8L، شاسی بلند لوکس بی وای دی رونمایی شد +تصاویر هوندا GT برقی جدید از سری Ye در شانگهای رونمایی شد +تصاویر دانگ فنگ نامی 06 با طراحی مدرن در Auto Shanghai رونمایی شد +تصاویر بی ام و M4 نوربرگ رینگ ادیشن در نمایشگاه شانگهای رونمایی شد +تصاویر فولکس واگن ID.3 GTX نسخه اسپرت در شانگهای رونمایی شد +تصاویر نمایش 53 مدل از محصولات برند CHERY در Auto Shanghai 2025 چانگان دیپال S09 با انبوه امکانات لوکس در شانگهای به نمایش درآمد +تصاویر Geely Galaxy Cruiser در نمایشگاه شانگهای 2025 رونمایی شد +تصاویر GAC Aion از خودروی خودران سطح 4 در شانگهای رونمایی کرد +تصاویر وویا فری + با بهره گیری از زبان طراحی جدید در شانگهای رونمایی شد +تصاویر BMW 2 Series در نمایشگاه خودرو شانگهای 2025 رونمایی شد +تصاویر BMW 330I در نمایشگاه خودرو شانگهای 2025 رونمایی شد +تصاویر Tank 300 Hooke در نمایشگاه خودرو شانگهای 2025 رونمایی شد +تصاویر Nissan N7 تمام برقی در نمایشگاه خودرو شانگهای رونمایی شد +تصاویر