آیا خودروهای بزرگ ایمن‌تر از خودروهای کوچک هستند؟/ راز زنده ماندن در تصادف‌های جاده‌ای چیست؟

این قطعاً یک سؤال کلیدی است چراکه می‌تواند سرنوشت خرید خودرو را نیز تعیین کند. مؤسسه بیمه ایمنی بزرگراه‌های آمریکا یا iihs که یکی از دو مرجع ارزیابی ایمنی خودروها در این کشور است پس از تحقیق در زمینه تصادفات مختلف و انجام آزمون‌های متعدد در تصادف میان خودروها با سایزهای متفاوت به‌صراحت اعلام کرده است در شرایط برابر از نظر آپشن‌های ایمنی، طراحی نقاط شکست، مقاومت شاسی، سرعت و ...، یک خودروی بزرگ و سنگین ایمنی بیشتری نسبت به یک خودروی کوچک و سبک‌وزن دارد و بهتر می‌تواند از سرنشینان در مقابل حوادث و تصادفات حمایت کند.

در این زمینه iihs آزمون‌هایی میان خودروهای کوچک و بزرگ از یک تولیدکننده انجام داده است که به‌وضوح این اصل فیزیکی را اثبات می‌کند. به‌عنوان نمونه در تصادفی که میان تویوتا یاریس و تویوتا کمری انجام شد، باوجود آنکه هر دو خودرو از نظر ایمنی در آزمون تصادف رتبه بالایی را کسب کرده بودند، در سرعت برابر تصادف، اتاق سرنشینان یاریس به‌طور کامل تخریب شد به‌گونه‌ای که می‌توان گفت احتمال مرگ راننده بسیار بالا بود در حالی‌که اتاق کمری تقریباً بدون تغییر باقی ماند و عملاً سرنشینان از تصادف بدون مشکل عبور کردند و همه این‌ها در حالی است که اختلاف وزن دو خودرو کمتر از 500 کیلوگرم است. حال در نظر بگیرد در تصادف میان خودرویی همچون لندکروزر و یاریس در حالی‌که اختلاف وزن دو خودرو بیش از 5/1 تن است، سرنوشت سرنشینان یاریس چه خواهد شد؟

تا اینجای کار مشخص شد به‌طور عمومی و در شرایط برابر از نظر طراحی و ایمنی در تصادفات، ریسک مرگ در میان سرنشینان خودروهای بزرگ و سنگین کمتر است اما خوشبختانه اطلاعات آماری مناسبی نیز در این زمینه وجود دارد.

بررسی آمار مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات وسیله نقلیه در آمریکا نشان می‌دهد با افزایش ابعاد خودرو، آمار مرگ به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا می‌کند و از 78 مرگ‌ومیر به ازای یک‌میلیون خودرو در خودروهای کوچک به 44  مرگ به ازای یک‌میلیون خودرو در خودروهای بزرگ می‌رسد. نکته جالب‌توجه در این زمینه اختلاف تعداد مرگ‌ومیر در سال‌های دورتر است به‌گونه‌ای که این اعداد برای خودروهای نیمه دوم دهه 80 میلادی، از 159 مورد مرگ‌ومیر به ازای یک‌میلیون خودرو در خودروهای کوچک به 115 مورد در خودروهای بزرگ این سال‌ها کاهش پیدا می‌کند که می‌تواند نشانه‌ای از افزایش ایمنی خودروهای کوچک در سال‌های اخیر باشد اما درنهایت مشخص است شانس زنده ماندن در یک خودروی بزرگ به‌مراتب بیشتر از یک خودروی کوچک خواهد بود.

شاسی‌بلند‌ها همیشه برنده‌اند؟

براساس ارزیابی‌های انجام گرفته از سوی دانشگاه بوفالو آمریکا، در تصادف میان یک خودروی عادی و یک خودروی شاسی‌بلند، ریسک مرگ سرنشینان خودروهای عادی بیش از 7 برابر خودروی شاسی‌بلند است و بالاتر بودن تعداد ستاره‌های ایمنی خودروی عادی نیز تنها درصدی از این ریسک را کاهش می‌دهد و به این ترتیب کفه ترازو همیشه به سمت خودروهای شاسی‌بلند سنگینی می‌کند.

تا اینجای کار بیشتر از مزیت‌های خودروهای بزرگ گفتیم و ایمنی بیشتر آن‌ها در تصادفات اما باید در نظر گرفت بزرگ بودن خودرو الزاماً به معنای ایمنی بیشتر آن نیست چراکه در این زمینه طراحی خودرو و ایمن بودن ذاتی آن‌هم نقش بسیار مهمی دارد. این مسأله را می‌توان به‌راحتی در آزمون‌های تصادف دید، جایی که گاهی خودروهای بزرگ هم ستاره‌های ایمنی کمی می‌گیرند که به معنای ناامن بودن نسبی آن‌ها است و این مسأله در تصادفات رودررو شاید کمی وزنه را به سمت خودروهای کوچک‌تر با ایمنی بیشتر سنگین کند. به همین دلیل در هنگام خرید خودرو نباید تنها به ابعاد آن توجه کنید چراکه سایر فاکتورهای ایمنی هم نقش بسیار مهمی در این زمینه ایفا می‌کنند.

اجازه بدهید بار دیگر به سؤال آغازین مطلب بازگردیم؛ آیا خودروهای سنگین و بزرگ‌تر ایمن‌تر هستند؟ احتمالاً تولیدکنندگان خودروهای کوچک شهری و سدان‌های جمع‌وجور و البته دارندگان این خودروها چندان از پاسخ این پرسش خوشحال نشوند اما واقعیت آن است که در بسیاری از تصادفات معمول در شهرها و جاده‌ها، خودروهای بزرگ و سنگین ایمنی بالاتری نسبت به خودروهای کوچک‌تر دارند که از سطح یکسانی از امکانات ایمنی بهره می‌گیرند. البته این مسأله به معنای ناامن بودن خودروهای کوچک نیست چراکه سازندگان این خودروها در جهان تلاش می‌کنند با افزودن امکانات ایمنی و طراحی مناسب این خودروها، نتایج مناسبی در تست‌های تصادف اخذ کنند و خودروهای خود را ایمن‌تر بسازند و البته در این مسأله موفق هم بوده‌اند چراکه این روزها تعداد خودروهای کوچک که توانسته‌اند پنج ستاره ایمنی را از مراکز ارزیابی ایمنی در جهان اخذ کنند زیاد است اما مشکل آنجا است که آزمون‌ها در این مراکز به شکل کنترل شده و براساس برخورد خودرو به مانع ثبات انجام می‌شود و این در حالی است که در تصادف‌های جاده‌ای معمولاً دو خودرو درگیر تصادف می‌شوند و اینجا است که خودروهای کوچک به مشکل برمی‌خورند./ایران