اقبال داخلی سازی با نظارت شرکت‌های خارجی
صادرات، ضامن کیفیت قطعات
اگر از موضوع قیمت بالای این خودروها و متناسب نبودن آن با قدرت خرید مردم
بگذریم، یک کارشناس صنعت خودرو معتقد است مشتریان ایرانی به خودروهای
تولید مشترک با هر میزان داخلی‌سازی اعتماد می‌کنند. حسن کریمی‌سنجری به
دلایل استقبال از این خودروها پرداخت و توضیح داد: خودروهایی که قرار است
در همکاری مشترک خودروسازان داخلی با خارجی‌ها به تولید برسد، با لیسانس
خواهد بود و و لوگوی خودروساز خارجی روی آن نصب می‌شود. علاوه بر آن بخشی
از این خودروها به بازار هدف شرکای خارجی صادر خواهد شد. از آنجایی که این
شرکت‌ها پروتکل بازرسی کیفیت دارند و مانند تولید خودرو «ال90» روی بخش‌های
کیفی حساسیت نشان می‌دهند، بعید به نظر می‌رسد با داخلی‌سازی کیفیت قطعات
این خودروها کاهش یابد.
وی افزود: از سویی از آنجایی که در قراردادها
این برنامه درنظر گرفته شده تا قطعه‌سازان به زنجیره تامین جهانی متصل شوند
و به شرکت‌های بزرگ دنیا قطعه صادر کنند، در این وضعیت، کیفیت قطعات داخلی
افزایش خواهد یافت. آنطور که کریمی‌سنجری اظهار می‌کند، افکار عمومی به
خودروهای قدیمی که در کشور تولید می‌شود اعتماد ندارند زیرا زمان زیادی از
سال نخست ساخت این خودروها می‌گذرد. به طور قطع اگر خودرویی مانند 2008 به
بازار ایران بیاید، مردم به این خودروها اعتماد می‌کنند که شاهد این ادعا،
خودرو ال90 است که با ساخت داخل بالا در کشور تولید می‌شود و مردم نیز
همچنان از کیفیت آن راضی هستند. به گفته این کارشناس صنعت خودرو، یکی از
خواسته‌های مشتریان ایرانی در بخش کیفیت، موضوع ارائه مدل‌های جدید است.
اگر خودرویی قدیمی مانند پژو 405 با کیفیت بالا تولید شود، از آنجایی که
خودرویی روزآمد نیست، در بازار موردتوجه قرار نمی‌گیرد اما اگر خودرویی با
پلتفرم و مدل جدیدتر تولید شود، مشتریان نسبت به خرید آن تمایل خواهند
داشت. وی با بیان اینکه ساخت‌داخل مدنظر مشتری قرار نخواهد گرفت، گفت: برای
نمونه امکان دارد تایر یا صندلی خودرو داخلی‌سازی شود. این موارد مورد نظر
مشتریان نیست و جامعه تقاضا به صورت جزئی به قطعات داخلی‌سازی شده توجه
ندارد بلکه بیشتر نگرانی خودروسازان باید روی قیمت خودروها باشد. این
خودروها باید قیمتی معادل قیمت جهانی داشته باشد بدون آنکه بیشتر آپشن‌های
آن حذف شود. کریمی‌سنجری تصریح کرد: بین کیفیت و قیمت رابطه مستقیمی وجود
دارد و به مجموع این دو شاخص مطلوبیت گفته می‌شود. میزان مطلوبیت مشتری از
میزان پولی که پرداخت کرده و کیفیتی که دریافت می‌کند مهم است. بنابراین
اگر قیمت تمام شده محصول کاهش یابد به صورت خودکار نظر مشتریان نیز
مطلوب‌تر خواهد بود.
بی‌اعتمادی به کیفیت با واردات قطعات چینی
کیفیت امری قابل‌کنترل است و اکنون که شرایط برای تعامل با شرکت‌های خارجی
آسان شده، دیگر بهانه‌ای برای تولید یا واردات قطعات بی‌کیفیت وجود ندارد و
خودروسازان و قطعه‌سازان باید با تولید محصولات باکیفیت، به جلب نظر
مصرف‌کنندگان داخلی بپردازند. در همین حال دانشیار دانشکده مهندسی خودرو
دانشگاه علم و صنعت ایجاد نگاهی مثبت نسبت به داخلی‌سازی خودرو در کشور را
نیازمند نگاهی چند جانبه از سوی فعالان صنعت خودرو دانست و اظهار کرد: بخشی
از این دیدگاه که مردم نسبت به خودروهای داخلی‌سازی شده اعتماد ندارند،
درست و بخشی نادرست است. تعدادی از قطعه‌سازان برای کاهش هزینه‌ها به برخی
نکات کیفی توجه ندارند. در این شرایط مسئولیت خودروسازان بیشتر می‌شود زیرا
باید نظارت درستی روی فعالیت قطعه‌سازان انجام دهند زیرا سفارش‌دهنده اصلی
و فروشنده خودرو خودروساز است. جواد مرزبان‌راد ادامه داد: دولت باید روی
فعالیت خودروسازان نظارت داشته باشد تا علاوه بر توجه به کیفیت محصول
نهایی، روی ساخت قطعات نیز نظارت کند تا خودرویی باکیفیت به‌دست مشتری
برسد. مردم نیز باید روی ارتقای کیفیت تاثیر بگذارند و با اعلام نارضایتی
خود، خودروسازان را ناگزیر به افزایش کیفیت می‌کنند و به حق و حقوق خود
می‌رسند. علاوه بر این با ایجاد رقابت، کیفیت قطعات افزایش خواهد یافت.
برای نمونه اگر بانک‌ها وام‌هایی با بهره مناسب پرداخت کنند، سرمایه‌گذاران
دیگری وارد عرصه شده و با افزایش تعداد خودروسازان، میدان رقابت گسترده‌تر
می‌شود. بنابراین مجموعه‌ای از عوامل به طور مستقیم و غیرمستقیم روی کیفیت
خودروها اثرگذار خواهد بود. آنطور که این استاد دانشگاه می‌گوید: متاسفانه
تجربه نشان داده هنگامی‌که قطعه‌ای داخلی‌سازی می‌شود، کیفیت آن در برخی
موارد کاهش می‌یابد. این پیشینه باعث شده مردم استقبال بیشتری از خودروهای
نخستینی که هنوز داخلی‌سازی نشده، داشته باشند. مرزبان‌راد معتقد است تمام
خودروهایی که در ایران به تولید می‌رسند و ساخت داخل بالایی دارند بی‌کیفیت
نیستند اما برخی از قطعه‌سازان به نام تولید داخل از چین قطعه وارد
می‌کنند و با عرضه قطعات بی‌کیفیت، صنعت قطعه را زیر سوال می‌برند، این در
حالی است که اگر قطعات به صورت واقعی در داخل تولید می‌شد، باکیفیت بود.
این نگاه منفی وجود دارد و برای مثبت کردن آن باید مجموعه‌ای از
دست‌اندرکاران صنعت خودرو به کیفیت محصولات داخلی توجه داشته باشند تا
زمانی که خودرویی داخلی‌سازی می‌شود، کیفیت آن از مدل خارجی بالاتر باشد.
براساس این گزارش اگرچه اذهان عمومی نسبت به داخلی‌سازی قطعات در ایران
مثبت نیست و برخی گمان می‌کنند در تولید خودروهای خارجی به دلیل استفاده از
برخی قطعات داخلی، کیفیت این محصولات پایین خواهد آمد اما کارشناسان این
فرضیه را رد می‌کنند. براساس تحلیل صاحبنظران خودروسازان خارجی به حفظ
اعتبار نشان خود اهمیت می‌دهند و از آنجایی که قرار است بخشی از این
خودروها صادر شود، بی‌تردید کیفیت قطعات را در اولویت قرار داده و به نوعی
محصولاتی باکیفیت روانه بازار خواهند کرد. در این شرایط پس از گذشت مدتی از
عرضه این محصولات به بازار و بازگشت اعتماد، مشتریان ایرانی نیز با
امنیت‌خاطر این خودروها را برای خرید انتخاب می‌کنند.