چراغ چک خودرو را بشناسیم

چراغ چک موتور که به‌طور رسمی­‌تر چراغ نشان­‌دهنده عیب نامیده می­‌شود، علامتی از سوی ECU یا کامپیوتر خودرو است که نشان می‌­دهد خطایی رخ داده است. یک تعمیرکار مجاز می­‌تواند با گرفتن مبلغی خطای ایجاد‌شده را تشخیص دهد، ولی راهی برای پیش­بینی احتمالی خطای مذکور وجود دارد.

قبل از سال ۱۹۹۶ خودروسازان سیستم تشخیص عیب انحصاری داشتند که اساساً برای این بود که اطمینان حاصل کنند خودروهای‌شان با استانداردهای کنترل آلودگی سازمان حفاظت از محیط‌ زیست مطابقت دارند یا خیر. از سال ۱۹۹۶ به بعد تمام خودروها به سیستم استاندارد تشخیص عیب جدیدی به نام OBD-II مجهز شدند که فهرستی از کدهای خطای استاندارد و یکسان در تمام خودروها در آن قید شده بود و تمام خودروسازان برای دسترسی به این اطلاعات ملزم به نصب یک سوکت OBD-II با استاندارد جهانی در خودروهای‌شان شدند. این سوکت معمولاً زیر ستون فرمان واقع شده و دسترسی به آن آسان است. دستگاه عیب‌یاب یا «دیاگ» به همین سوکت متصل می‌شود.

مفهوم کد خطا

افرادی که در زمینه رسیدگی و نگهداری از خودرو خودکفا هستند می­‌توانند دستگاه­‌های کدخوان ارزان­قیمت خریداری کنند که قابلیت اتصال به پورت استاندارد OBD را دارند و پس از پیدا کردن کد در اینترنت معنای آن را جستجو کنند. بعضی از دستگاه­‌های کدخوان حتی می­‌توانند چراغ چک را خاموش کنند ولی در واقع خاموش کردن چراغ چک به­ تنهایی به معنای رفع عیب نیست. در بسیاری از این موارد چراغ چک بعداً دوباره روشن خواهد شد.

بر اساس گفته متخصصان بسیاری از رانندگان چراغ سرویس الزامی خودرو را در صفحه پشت آمپر با چراغ چک اشتباه می­‌گیرند. این دو چراغ اخطار ربطی به هم ندارند. چراغ سرویس الزامی فقط به این معناست که زمان تعویض روغن خودرو یا دیگر سرویس­‌های دوره­‌ای فرا رسیده است. روشن شدن این چراغ برخلاف چراغ چک به معنای ایجاد مشکل در خودرو نیست.

چراغ چک بسته به نوع خودرو به رنگ نارنجی، زرد یا زرد مایل به قهوه­‌ای روشن می­‌شود. اگر چراغ چک چشمک بزند به این معناست که مشکل جدی­‌تری مانند احتراق نامنظم رخ داده است که می‌­تواند به­ سرعت باعث داغ شدن بیش‌ازحد کاتالیزور شود. کاتالیزور برای کاهش آلایندگی در دماهای بالا کار می‌­کند، ولی اگر خراب باشد خطر ایجاد حریق وجود دارد.

روشن شدن چراغ چک را نادیده نگیرید

بنابراین اگر چراغ چک به‌صورت پیوسته روشن ­ماند و در حال چشمک زدن نبود، باید چه اقدامی بکنید؟ مسلماً واضح‌­ترین جواب این است که خودرو را نزد متخصص ببرید تا موتور را بازدید کند. اما بسیاری از مردم احتمالاً به خاطر ترس از یک تعمیر پر­هزینه هیچ اقدامی انجام نمی‌­دهند. بعضی از رانندگانی که خودروهای قدیمی‌­تر دارند تا جایی که ممکن است با چراغ چک روشن با خودروی خود رانندگی می­‌کنند و به تعمیرگاه مراجعه نمی‌کنند. اما قبل از اینکه بتوانند برای خودروی خود معاینه فنی بگیرند باید چراغ چک را خاموش کنند و گرفتن معاینه فنی فرد را وادار می­کند به مشکل خودرو رسیدگی کند. اگر چراغ چک روشن باشد به‌احتمال‌ زیاد آلایندگی خودرو زیاد است و مصرف سوخت آن نیز بسیار بالاست.

طبق گفته یکی از مدیران شرکت‌های تعمیراتی، چراغ چک ۱۰ درصد از تمام خودروهایی که در حال تردد هستند روشن است و نیمی از رانندگان این خودروها به مدت بیش از ۳ ماه چراغ چک خودروی خود را نادیده گرفته­‌اند. سیستم عیب­‌یابی خودرو به نحوی طراحی شده است که در تمام مدت حیات خودرو به‌طور پیوسته سیستم کنترل آلایندگی خودرو را تحت نظر داشته باشد. بااین‌حال موتور خودرو و سیستم کنترل آلایندگی به‌گونه‌ای با یکدیگر مرتبط هستند که سلامت سیستم کنترل آلایندگی به­درستی نشان­‌دهنده سلامت کلی موتور خودرو است.

یک مهندس ارشد خودرو در انجمن خودروی کالیفرنیای جنوبی است می­‌گوید: «اگر چراغ چک روشن شد راننده اول از همه باید شل بودن در باک را چک کند زیرا این یکی از علت­‌های رایج روشن شدن چراغ چک است. وقتی در باک شل باشد، کد خطایی به حافظه کامپیوتر می­‌فرستد و وجود نشتی در سیستم بازیابی بخارات بنزین را گزارش می­‌کند که یکی از بخش‌­های سیستم کنترل آلایندگی خودرو است. اگر در باک شل بود آن را سفت کنید و به رانندگی ادامه دهید. با این‌حال با سفت کردن در باک نیز مدتی طول می­کشد تا چراغ چک خاموش شود».

علائم متناقض

گاهی اوقات بدون اینکه خودرو مشکلی داشته باشد ممکن است چراغ چک روشن شود. این مشکل احتمال دارد موقتی بوده و در اثر تغییر در رطوبت هوا یا عوامل دیگر ایجاد شده باشد. در چنین مواردی چراغ چک باید پس از مدت کوتاهی خود به­ خود خاموش شود. تعمیرکاران نیز معمولاً یک‌بار تمام خطاها را از حافظه ECU پاک می‌کنند و کمی صبر می‌کنند تا ببینند آیا خطا دوباره ظاهر می‌شود یا خیر.

شرکت CarMD فهرستی از ۵ مورد از رایج‌­ترین کدهای خطا که باعث روشن شدن چراغ چک می­‌شوند منتشر کرده است. این ۵ کد خطای رایج به ترتیب تعدد رخداد عبارت‌ند از:

خطای سنسور اکسیژن (سنسور اکسیژن بخشی از سیستم کنترل آلایندگی است که میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی را سنجیده و بر اساس آن به تنظیم نسبت سوخت و هوا کمک می­‌کند)

خطای مربوط به شل بودن در باک

خطای مربوط به کاتالیزور

خطای سنسور سنجش میزان هوای ورودی به موتور

خطای مربوط به وایر شمع