نگاهی به تاریخ برترین برندهای خودرو در بریتانیا

این گریز از هویت اروپایی تا حدودی برندهای خودروسازی آن سرزمین را با مشکل روبه‌رو کرده و خطر از میان رفتن بخشی از بازار آن را به میان آورده است.

با این حال آمارهایی که در ماه گذشته منتشر شد، نشان داد که صنعت خودرو در انگلستان و سرزمین‌های پیرامونی آن همچنان از رشد و پویایی بازنمانده است.

در اینجا نگاهی اجمالی می‌اندازیم به تاریخچه خودروسازی در بریتانیا و برترین برندهای اتومبیل در آن را مرور می‌کنیم.

جگوار

شرکت جگوار که به‌ویژه برای تولید اتومبیل‌های اسپرت باکیفیت شهرت دارد، از ابتدا خودروسازی نبود. سِر ویلیام لاینز و ویلیام والمزلی در سال ۱۹۲۲ جگوار را به‌عنوان یک شرکت تولیدکننده سایدکار برای موتورسیکلت بنیاد نهادند و اولین خودروی این برند در سال ۱۹۳۵ تولید شد.

در نیمه دهه ۶۰ میلادی در بریتیش موتور ادغام شد و در سال ۱۹۸۹ با خرید سهام آن به قیمت ۲٫۳۸ میلیارد دلار توسط شرکت فورد، «دوران فورد» جگوار آغاز شد.
در این دوران بود که سری‌های مشهور و پرطرفدار XK و XF پا به عرصه گذاشتند. شرکت هندی تاتا در سال ۲۰۰۸ جگوار را از فورد خرید و این شرکت که مقر اصلی در ویتلی انگلستان است اکنون بخشی از کنسرسیوم لندرووِر-جگوار به‌شمار می‌آید.

لندروور و رنجروور

لندروور برای اولین بار شصت‌ونه سال پیش در سال ۱۹۴۸ در نمایشگاه خودرو آمستردام به جهانیان معرفی شد.

یک مهندس بریتانیایی به نام موریس ویلکز در شرکت رووِر کار می‌کرد که می‌خواست از جیپ آمریکایی جنگ جهانی دوم در مزرعه‌اش در ویلز استفاده کند و می‌دید که خودروی جیپ او مدام خراب است و تعمیرات لازم دارد، اولین لندرووِر را از روی ضرورت برای خود طراحی کرد و متوجه شد تقاضای بالایی برای چنین خودروی مناسب هر شرایط جاده‌ای وجود دارد.

تا سال ۱۹۷۶ یک میلیون دستگاه به فروش رفت و در سال ۱۹۷۰ رنجروور که نسخه تجملی لندروور بود به بازار آمد. مقر شر کت لندروور نیزمانند جگوار  در ویتلی، کاونتری انگلستان است.

مینی

همانطور که از نام این برند برمی‌آید، مینی به کوچکی خود می‌نازد. خودروی کوچک و ارزان‌قیمت مینی که در دهه ۶۰ میلادی انقلابی در صنعت اتومبیل پدید آورد، در سال ۱۹۵۹ به بازار آمد.

سِر آلک ایسیگونیس، طراح و مغز متفکر پروژه مینی یک بریتانیایی یونانی تبار متولد ازمیر ترکیه و تحصیلکرده رشته مهندسی در پلی‌تکنیک بَترسی و دانشگاه لندن بود که تحولی در بازار خودرو پدید آورد و خودروهای کوچک را به یک ایده اقتصادی و مورد پذیرش عموم بدل کرد.

او در شرکت موریس روی خودرویی به نام موسکیتو کار کرد که از ۱۹۴۸ تا ۱۹۷۲ به نام موریس ماینر مشهور شد و بالاخره در ۱۹۵۹ مینی را در شرکت بریتیش موتور (BMC) به تولید رساند که در ۱۹۵۲ از ادغام دو شرکت آستین و موریس پدید آمده بود.

اولین سری مینی Mark I نام داشت و قیمت هر دستگاه در آن زمان کمتر از ۸۰۰ دلار آمریکا بود. مینی به یکی از پرفروش‌ترین اتومبیل‌های بریتانیایی تاریخ بدل شد.

کمیاب شدن نفت در اروپا و بالا رفتن قیمت سوخت به علت ملی شدن کانال سوئز در مصر تحت حکومت جمال عبدالناصر در سال ۱۹۵۶ سبب شد مینی به‌عنوان رقیب خودروهای کوچک و کم‌مصرف آلمانی فولکس‌واگن عرض اندام کند.

رولزرویس

هر جا سخن از نام تجاری رولزرویس به میان می‌آید، پای تجمل در خودروسازی، آن هم در حد اعلای آن به میان کشیده می‌شود. شرکت رولزرویس یکی از قدیمی‌ترین خودروسازی‌های‌ فعال دنیا و بریتانیاست.

این شرکت را چارلز استوارت رولز و هنری رویس ۱۱۱ سال پیش در سال ۱۹۰۶ تاسیس کردند؛ زمانی که اشراف اروپا به خودرویی برای به رخ کشیدن ناز و نعمت زندگی خود نیاز داشتند.

شرکت رولزرویس برای تولید خودروهایی به‌وجود آمد که جایگزینی برای اسب و درشکه‌های مجلل آن روزها باشند و خیلی سریع به یکی از پرطرفدارترین و مطلوب‌ترین خودروسازهای جهان بدل شد که البته بر خلاف خودروسازانی مانند فورد هدف آن را نداشت که برای مردم عادی خودرو تولید کند و به اتومبیل خاص ثروتمندان بدل شد.
موجودیت برند و استقلال شرکت رولزرویس در تحولات و بحران‌های سیاسی و اجتماعی دهه ۷۰ میلادی به خطر افتاد و سرانجام شرکت ویکرز، رولزرویس را نیز مانند دیگر تولیدکننده خودروهای تجملی یعنی بنتلی خریداری کرد.

رولزرویس در ۱۹۹۸ به فولکس‌واگن واگذار شد و بعد از چند تغییر نام شرکت سرانجام از ۲۰۰۳ تحت مالکیت بی‌ام‌دبلیو درآمد.

آستون مارتین 

این شرکت را دو انگلیسی به نام‌های رابرت بَمفورد و لایونل واکر بیرچ مارتین در سال ۱۹۱۳ در شهر لندن تاسیس کردند. شرکت در ابتدا بمفورد و مارتین با مسئولیت محدود نامیده می‌شد و این دو نفر اولین خودروی آستون مارتین را  که Coal Scuttle نام داشت در سال ۱۹۱۵ ساختند.

بمفورد در سال ۱۹۲۰ از شرکت رفت و نام این مهندس انگلیسی از روی شرکت برداشته شد و فقط مارتین آن ماند. بالاخره بعد از تغییرات بسیار در دهه ۱۹۵۰ نامی را گرفت  که امروز می‌شناسیم.

آستون مارتین که مقرش در وارویکشایر انگلستان قرار دارد، سازنده اسپرت‌های فوق‌العاده لوکس است که نام آن به‌ویژه با نام جیمز باند، ابرجاسوس همه‌فن حریف داستان‌ها و فیلم‌های سینمایی پیوند خورده است و به‌ویژه خودروهایی مانند سری DB  و مدل‌هایی مانند DB5،  DB9، DB10  و DBS.  البته این حروف D و B از  نام دیوید براون (۱۹۹۳-۱۹۰۴) صنعتگر و کارآفرین انگلیسی گرفته شده که در دوره‌ای مالک آن شرکت نیز بوده است.

بنتلی

شرکت خودروسازی بنتلی را والتر اوون بنتلی و برادرش هوراس بنتلی در ژانویه سال ۱۹۱۹ در کریکلوود در شمال لندن تاسیس کردند. بیش از دو سال طول کشید تا اولین خودروی سفارشی بنتلی در سپتامبر ۱۹۲۱ به دست مشتری رسید.

والتر اوون بنتلی در سال تاسیس فقط یک شاسی را در نمایشگاه خودروی لندن به نمایش گذاشته بود. مدتی بعد یک افسر نیروی هوایی به نام کلایو گالوپ موتوری چهار سیلندر و ۳ لیتری برای آن ساخت و قرار شد در سال ۱۹۲۰ خودرو تکمیل شود، اما کار ادامه پیدا کرد.

بالاخره اولین بنتلی تولید کریکلوود بعد از دو سال به یک راننده مشهور مسابقه به نام نوئل وان راتل تحویل داده شد و کیفیت آن نام بنتلی را بر سر زبان‌ها انداخت.

دفتر مرکزی شرکت بنتلی تولید کننده خودروهای لوکس و با کیفیت و با عملکرد بالا اکنون در کریوو انگلستان قرار دارد اما این شرکت پس از دوره‌ای طولانی از ادغام و کار مشترک با رولزرویس و ویکرز، از سال ۱۹۹۷ زیرمجموعه گروه آلمانی فولکس‌واگن است.

لوتوس

شرکت لوتوس را طراح و مخترع و سازنده خودروهای دست‌ساز انگلیسی به نام کالین چپمن در سال ۱۹۵۲ بنیان گذاشت. آنتونی کالین بروس چپمن در کالج دانشگاهی لندن مهندسی سازه خواند و بعد به اسکادران هوایی دانشگاه لندن وارد شد و خلبانی آموخت اما مدرکی نگرفت.

بعد از خدمت در نیروی هوایی و کار در شرکت آلومینیوم بریتانیا بالاخره هنگامی که شرکت لوتوس را به‌عنوان تولید کننده خودروهای اسپرت تاسیس کرد، از دانش آئرودینامیک و تکنیک‌های مهندسی هوا فضا بهره گرفت و این شعار را سرلوحه کار قرار داد: «افزودن قدرت باعث می شود در خط مستقیم سریع‌تر حرکت کنید. کاستن از وزن سبب می‌شود همه‌جا سریع‌تر باشید.»

خودروهای سبک و تند و تیز لوتوس اگرچه بیشتر برازنده میدان مسابقه هستند، اما به‌عنوان سواری‌های اسپرت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

لوتوس اکنون عضو هلدینگ مالزیایی پروتون است و در ماه‌های اخیر اخباری شنیده شد مبنی بر اینکه لوتوس قصد دارد شرکت مادر خود، پروتون را خریداری کند.

مک‌لارن

در میان خودروسازهای بریتانیایی، مک‌لارن نسبتا جوان محسوب می‌شود. ران دنیس در سال ۱۹۸۹ این برند را پدید آورد که البته در حوزه اتومبیل‌های سواری چندان حرفی برای گفتن ندارد اما نامی مشهور در مسابقات و عرصه خودروهای مسابقه فرمول یک است.

خودروهای این شرکت مانند P1 با بهره‌گیری از فناوری اتومبیل‌های مسابقه از قابلیت و عملکرد فوق‌العاده‌ای برخوردارند و همین‌طور از طراحی زیبا و خیره‌کننده و ظاهری آینده‌نگر.

اتومبیل‌های بریتانیایی تا همین چند ماه پیش به‌عنوان بخشی از صنعت خودروی اروپا به شمار می‌آمدند و البته تجملی‌ترین برندها، به مفهوم سنتی کلمه، در میان آنها محسوب می‌شدند.

قدمت خودروسازی در بریتانیا به نیمه دهه ۸۰ قرن نوزدهم میلادی می‌رسد، زمانی که فردریک ریچارد سیمز (۱۹۴۴-۱۸۶۳) مخترع و مهندس مکانیک انگلیسی متولد هامبورگ آلمان و تحصیلکرده پلی‌تکنیک برلین و هامبورگ و لندن در ۲۶ سالگی با گوتلیب دایملر آشنا شد و در تولید موتور بنزین‌سوز با او همراه شد و بعد فناوری او را در انگلستان دنبال کرد.

او نخستین شخصی بود که واژه‌ Petro‌ که به نفت و مشتقات آن اطلاق می‌شود و همچنین کلمه motorcar به معنی خودروی موتوری را به کار برد و وارد فرهنگ لغات کرد.

سیمز و دوستش ِاولین الیس در تابستان ۱۸۹۵ خودروهای پنهارد و لِواسور را با موتورهای ساخت دایملر در انگلستان تکمیل کردند و اولین برنامه سفر طولانی با خودروی موتوری در انگلستان را از ساوث‌همپتون تا مالورن وورسسترشایر بر پا کردند.

پس از آن بود که سنت تولید خودرو در انگلستان پا گرفت و برندهای مشهوری همچون جگوار، آستون مارتین، بنتلی و رولزرویس در عرصه خودروهای تجملی و اسپرت و مینی و لندروور در عرصه خودروهای با قیمت مناسب و به‌صرفه برای عموم پا به عرصه گذاشتند.

علاوه بر قیمت خودروهای انگلیسی، چه گران قیمت‌ترین‌ها و چه به‌صرفه‌ترین و ارزان‌قیمت‌ترین‌ها، عوامل کیفیت، عملکرد و ظرافت در طراحی نیز همواره در عرصه خودروسازی بریتانیا مطرح بوده و خودروهای انگلیسی از این جنبه‌ها همیشه حرفی برای گفتن داشته‌اند.

غیر از برندهای مشهوری که نام و خلاصه‌ای از تاریخ آنها را در این صفحه می‌بینید، چند نام بریتانیایی دیگر نیز در خودروسازی امروز قابل ذکر است که البته تعدادی از آنها عملا از جزایر بریتانیا در غرب اروپا دل کنده‌اند و به سرزمین‌هایی دور مانند چین و استرالیا کوچ کرده‌اند: ام.جی (MG)، واکسهال (VAUXHALL)، ای.‌‌سی. کارز (AC CARS)، آسکاری (ASCARI)، بریگز (BRIGGS) که BAC نیز نامیده می‌شود، کاترام (CATERHAM)، جینتا (GINETTA) و اینویکتا (INVICTA).