نقش خاکستری دلار در بودجه برای خودروسازان
در همین حال نرخ دلار بر قیمت تمام‌شده خودروهای وارداتی نیز تاثیرمستقیم
دارد و افزایش نرخ آن می‌تواند بازار وارداتی‌ها را دستخوش فراز‌وفرود کند.
از آنجاکه بودجه امسال با قیمت ارز ۳۳۰۰ تومانی بسته شده اما قیمت در
بازار آزاد گاهی تا ۴هزارتومان نیز پیش رفته است. این قیمت‌ها باعث شده‌اند
گمانه‌زنی‌ها برای افزایش قیمت خودرو برای سال آینده بیشتر شود.
زیرا این قیمت قطعا بر خودروهای تولیدمشترک قراردادهای جدید خودرویی تاثیر
خواهد گذاشت. اثرگذاری این موضوع را با دکتر حمید زمان‌زاده درمیان
گذاشتیم.
بودجه سال ۹۶ با دلار ۳۳۰۰ تومان بسته شده است. این نرخ ارز را برای صنایع مختلف ازجمله صنعت مهم خودروسازی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
صنعت خودرو همواره مصرف‌کننده ارز است. درواقع از منظر کلی چنین استنباط
می‌شود عملا قیمت تمام‌شده تولید خودرو در کشور را افزایش خواهد داد.
بنابراین در نگاه کلی این قیمت ارز یک تهدید است تا فرصت اما از آن جهت که
خودرو همواره جزو کالاهایی است که شورای رقابت و سایر نهادها روی
قیمت‌گذاری آن نظر و حساسیت دارند، فکر می‌کنم واردات سی‌کی‌دی و قطعاتی که
نیاز دارند با این نرخ دلار یک مقدار برای آنها راحت‌تر و جذاب‌تر صورت
گیرد.
آیا برای سال آینده خودرو با افزایش قیمت مواجه خواهد شد؟
خودروسازان ممکن است این فکر را داشته باشند که افزایش نرخ دریافت کنند.
چون خودروسازان اعتقاد دارند با توجه به شرایط کشور، قیمت محصولات واقعی
نیست و باید قیمت خودرو را افزایش دهند. دولت قیمت دلار را ۱۰ درصد افزایش
داده و از۲۹۵۰ به ۳۳۰۰ تومان رسانده است. به نظر می‌رسد با توجه به این
شرایط برخی خودروها در سال آینده تا ۲۰ درصد افزایش قیمت داشته باشند.
نقش دلار در قراردادهای جدید خودرویی به چه صورت خواهد بود؟ زیرا تاکید بسیاری از طرف مدیرعامل پژو- سیتروئن بر استفاده از پول داخلی بود؟
بازی دلار و ارز در شرایط فعلی و با توجه به قراردادهایی که سایپا و
ایران‌خودرو امضا کرده‌اند، چندان تحلیل‌پذیر نیست. نقش دلار هم مثبت است و
هم منفی، یعنی نه سیاه و نه سفید، بلکه خاکستری است. اگر در شرایط دو سال
پیش و قبل از برجام بودیم، می‌شد گفت چندان تاثیرگذار است و با از بین رفتن
توافق هم می‌توان گفت صنعت خودروسازی دچار بحران خواهد شد. اما در شرایط
حاضر چون نیمی از سرمایه‌گذاری در این صنعت توسط خارجی‌ها صورت می‌گیرد،
آنها می‌دانند در حوزه تامین قطعات چه کارهایی را انجام دهند که این تامین
قطعه برای صنعت خودرو خیلی گران تمام نشود.
اگر خارجی‌های طرف قرارداد در تامین قطعات دچار مشکل شوند، چه واکنشی نشان خواهند داد؟
اگر خارجی‌ها در تامین قطعات به سختی بیفتند مطمئنا باعث افزایش قدرت
چانه‌زنی آنها برای افزایش قیمت محصولات خواهد شد. ضمن اینکه اگر دلار در
قیمت ۴ هزار تومان تثبیت شود، به لحاظ روانی و ذهنی، همه‌چیز برای افزایش
قیمت خودرو به‌عنوان یک کالای مصرفی و سرمایه‌ای آماده می‌شود.
دولت در زمینه واردات قطعات یا کاهش هزینه خودروسازان چطور می‌تواند به کمک خودروسازان بیاید؟
خودرو هیچ‌وقت جزو کالاهایی نبوده است که بخواهد دلار دولتی دریافت کند.
آن زمان که دلار گران شد، برخی صنایع مثل داروسازی و صنعت غذایی، دلار
دولتی برای واردات دریافت می‌کردند اما خودرو هیچ‌وقت جزو اولویت‌ها برای
کمک ارزی نبوده است. دولت می‌تواند برای کمک به صنعت خودروسازی، دسترسی این
صنعت را به دلار ۳۳۰۰ تومانی راحت‌تر کند. یعنی اگر قرار است قطعه‌ای وارد
شود، واردات با دلار ۴هزارتومانی نباشد، بلکه با همان نرخ پیش‌بینی شده در
بودجه انجام شود. با ثبات در نرخ ارز شاهد بحران در صنعت خودروسازی
نخواهیم بود. البته در روزهای اخیر شاهد نوسان و کاهش قیمت در سهام
خودروسازی‌ها بوده‌ایم.
آیا می‌توان قیمت فعلی دلار را در این خصوص تعیین‌کننده دانست یا موضوع بی‌تاثیر است؟
در بورس شاهد هستیم سهام خودرویی‌ها در صف خرید است و قیمت‌ها کاهش بسیاری
پیدا کردند. قبل از ارائه لایحه بودجه صحبت از دلار ۳۷۰۰ تومانی بود. این
رقم با دلار ۳۳۰۰ تومانی تفاوت زیادی دارد. نگرانی سرمایه‌گذاران از اینکه
بودجه با قیمت دلار بالا باشد، برطرف شد. صنعت خودرو برای اهالی سرمایه
جذاب است. البته سایپا سال گذشته رشد خود را داشت. امسال شرکت ایران‌خودرو
با توجه به معاملاتی که قرار است انجام دهد و ممکن است برخی دارایی‌های خود
را مثل گسترش سرمایه‌ای ایران‌خودرو به فروش برساند، ممکن است با استقبال
سرمایه‌گذاران داخلی مواجه شود.
پیش‌بینی نرخ دلار در ماه‌های آینده چقدر خواهد بود؟
در حال حاضر قیمت اصلی دلار، بر اساس نرخ جهانی ارز، میزان تورم آمریکا و
شرایط اقتصادی کشور، به اعتقاد من بیش از ۴هزار تومان است. یعنی اگر دلار
را با نرخ ۴۳۰۰ تا ۴۵۰۰ تومان داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم با شرایط ما
منطبق است. دولت هم ناگزیر است به سمت اصلی‌سازی قیمت پیش برود. حالا شاید
به‌خاطر مسا‌ئل سیاسی و نزدیک بودن انتخابات، با عرضه دلارهای تانخورده به
بازار قیمت ارز و دلار را همچنان زیر ۴ هزار تومان نگه دارند. البته این
اتفاق قطعی نیست و شاید بتوانند چنین قیمتی را حفظ کنند. اگر اقتصاد کشور
بخواهد خود را با شرایط جهانی تطبیق دهد، از دلار بالای ۴ هزارتومان گریزی
نیست.
با‌توجه به افزایش سهم ایران در اوپک و افزایش قیمت نفت نسبت به ماه‌های گذشته، این امر چگونه می‌تواند به قیمت ارز و صنعت کشور کمک کند؟ در بودجه سال ۹۶ این موضوع چگونه پیش‌بینی شده است؟
با توجه به افزایش سهم ایران و افزایش نسبی قیمت دلار می‌توان گفت در سه
ماهه ابتدایی سال جدید میلادی منابع ارزی خوبی به اقتصاد کشور وارد می‌شود.
اما در بودجه سال آینده بیشتر به مباحث عمرانی و بحث ساخت‌و‌ساز نزدیک
است. بودجه نشان از تمرکز دولت بر بحث ساختمان‌سازی و تحریک بازار در این
بخش دارد. به نظر من سال ۹۶ سال صنعت خودرو نخواهد بود، بلکه سال پروژه‌های
عمرانی و صنعت ساخت‌و‌ساز، جاده‌سازی و ... خواهد بود. چون در سه، چهار
سال گذشته این بخش از اقتصاد دچار رکود شدیدی شده است.
اگر نرخ ارز یکسان سازی شود، چه تاثیری بر بازار خواهد داشت؟
معتقدم یکسان‌سازی فقط در بورس ارز اتفاق خواهد افتاد. در حوزه خودرو قیمت
محصول کارخانه و قیمت بازار تفاوت دارد. وقتی نتوانسته‌ایم قیمت را در
بازار خودرو یکسان‌سازی کنیم، چطور می‌توانیم قیمت دلار را که یکی از
مهم‌ترین و معتبرترین واحدهای پولی جهان است، یکسان کنیم و فاصله بین بازار
آزاد و غیررسمی را برداریم؟ بازیگر و نقش اصلی بازار ارز دولت است. پس از
دولت صنایع پتروشیمی با ۱۲میلیارد دلار بیشترین ارز را در اختیار دارد. این
دو بازیگر، اگر ارز خود را به بورس ارز بیاورند، قیمت در این بورس تعیین
می‌شود و شاهد ثبات در آن خواهیم بود. بانک مرکزی به دنبال بورس ارز مستقل
است و در این رابطه هم مدام با تاخیر عمل می‌کند. فکر نمی‌کنم یکسان‌سازی
ارز به این راحتی در کشور ما عملی شود، مگر به‌وسیله بورس ارز و در قالب یک
بازار آزاد.
در مدت اخیر دلار دچار نوسان و افزایش بوده است. بهنظر شما این موضوع چه علتی دارد؟
دلار در بازارهای جهانی تقویت شده و در برابر یورو در یک ماه اخیر 4 درصد و
در برابر ین ژاپن 7 درصد افزایش داشته است. وقتی نرخ دلار در برابر همه
ارزها رشد می‌کند، نسبت به ریال هم افزایش خواهد یافت. بنابراین بخش عمده
ماجرای افزایش نرخ دلار در بازار ایران به‌ویژه بعد از انتخاب رئیس‌جمهور
جدید آمریکا، رشد بهای جهانی ارز است. شاهد این امر هم عدم تغییر محسوس
ریال در برابر یورو است، ضمن اینکه ارزش ریال به‌خودی‌خود در این مدت کاهش
نیافته است. اگر بانک مرکزی در چنین شرایطی نسبت به افزایش نرخ دلار مقاومت
می‌کرد، در عمل قیمت ریال نسبت به همه ارزها از جمله یورو، ین و یوان ثابت
می‌ماند و نسبت به دلار کاهش می‌‌یافت، اما بانک مرکزی اجازه داد اتفاقات
بازار جهانی ارز به بازار داخلی منعکس شود. نباید تنها ملاک افزایش نرخ ارز
را دلار دانست، باید به سبد ارزها توجه و تغییرات نرخ آن را بررسی کرد.
اگر تغییرات قیمت ارزهای عمده را کنار هم قرار دهیم، می‌بینیم نرخ ارز در
مجموع کمتر از یک‌درصد افزایش داشته، بنابراین ارزش ریال در حال حاضر در
برابر دلار تضعیف شده که دلیل آن هم به دلیل رشد نرخ این ارز در جهان بوده
است.
نوسانات دلار خودروسازان را دچار بحران نمی‌کند؟
هم‌اکنون وضعیت بازار ارز بحرانی نیست و برای آینده نیز بحران پیش‌بینی
نمی‌شود. انتخاب ترامپ ریسک‌ها و نااطمینانی‌های موقتی را ایجاد کرده است،
در صورتی که ممکن است سیاست‌های دولت جدید آمریکا در عمل تغییر چندانی
نداشته باشد، ریسک‌ها به تدریج برطرف خواهد شد. درخصوص سایر موارد بنیادین
بازار ارز تغییر چندانی به وجود نیامده است. بهای نفت کاهش نیافته و میزان
صادرات نفت به بالاترین حد در 4 سال گذشته رسیده است و حتی به میزان صادرات
نفت در دوران قبل از تحریم‌ها نزدیک شده‌ایم و این درآمد ارزی پشتوانه
خوبی برای ایجاد اطمینان در بازار ارز است. در حوزه صادرات و واردات هم
اتفاق خاصی رخ نداده و تراز تجاری کشور بدون احتساب صادرات نفت و
فرآورده‌های نفتی به تعادل رسیده است. بنابراین بررسی چشم‌انداز میان‌مدت
بازار ارز نگرانی خاصی ایجاد نمی‌کند و به همین‌دلیل بهنظر می‌رسد این
وضعیت ثبات ادامه یابد، بنابراین در آینده بحرانی برای آنها ایجاد نخواهد
کرد.
منبع دنیای خودرو
