فرصت‌ها و تهدیدهای «برجام» در صنعت قطعه سازی
برجام، هندوانه سر بسته
فضل‌الله جمال‌لو یک استاد دانشگاه در این باره گفت: برجام هیچ مشخصه
اعلام شده‌ای ندارد، بنابراین درست نیست از اکنون درباره آن صحبت شود.
زمانی که اطلاعاتی از جزئیات یک موضوع مانند امتیازاتی که برای ما خواهد
داشت، وجود نداشته باشد، اظهارنظر قطعی در این زمینه امکان‌پذیر نیست. وی
گفت: قرار بود از استادان دانشگاه دعوت کنند تا درباره این موضوع صحبت شود
اما در عمل چنین نشد. براساس آنچه در فحوای صحبت دولتمردان می‌توان دریافت،
به‌طور قطع اگر محدودیت‌ها و تحریم‌های بانکی برداشته شود، تاثیر زیادی در
صنعت خودروسازی و به دنبال آن قطعه‌سازی خواهد داشت. این استاد دانشگاه از
آمادگی برخی شرکت‌ها برای رقابت در تولید با نمونه‌های خارجی خبر داد و
بیان کرد: قطعه‌سازهایی که نسبت به انجام اصلاحات اقدام کرده‌اند مانند رنو
پارس، آمادگی دارند مباحث کیفی خود را در قالب یک شرکت بزرگ پوشش دهند.
بنابراین عملیاتی شدن وعده‌ها تاثیر بسزایی در بخش صنعت و به ویژه
قطعه‌سازی خواهد داشت. اما موضوع «برجام» مانند هندوانه نبریده‌ای است که
نمی‌توان اظهار نظر قطعی درباره آن داشت اما چنانچه جزئیات آن روشن شود
می‌توان تدابیر و استراتژی‌های لازم را درباره این موضوع اندیشید. جمالو
درباره قابلیت‌ها و ظرفیت‌های این صنعت به لحاظ دانش فنی در برخورد با
مسئله برجام نیز گفت: این امر تهدیدی برای قطعه‌ساز نخواهد بود، چراکه
می‌تواند فرصت‌هایی خلق کند. این در حالی است که پیش از این در محدودیت‌های
شدیدی قرار داشتیم و فضای لازم برای رقبای ما در بخش‌های مختلف ایجاد شد
تا جای قطعه‌سازان ایرانی را بگیرند اما با نگاهی هوشمندانه، می‌توان
تهدیدهای جزئی که ممکن است وجود داشته باشد را به فرصت‌های جدیدی تبدیل
کرد. بنابراین در این زمینه نمی‌توان اظهار نظر کارشناسانه داشت و بیشتر
گمانه‌زنی است. با مشخص شدن واقعیت‌ها، تحلیل نزدیک به واقعیت نسبت به
مسئله ث امکان‌پذیر خواهد بود.
تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها
مشاور انجمن قطعه‌سازی نیز در این باره گفت: فرصت‌هایی که به ویژه برای
قطعه‌سازی به وجود می‌آید تامین نیازهاست. کمبود دانش فنی، دسترسی به منابع
مالی و تسهیلات خارجی برای پیشبرد پروژه‌ها، دسترسی به بازارهای جهانی از
طریق مشارکت‌های خارجی؛ فرصت‌هایی است که برای این صنعت در پسابرجام به
وجود می‌آید. بنابراین محقق شدن برجام، پیشرفت‌های فناوریک و تجاری بسیاری
را برای کشور به همراه خواهد داشت. محسن‌رزم‌خواه درباره تهدیدهای برجام
برای صنعت قطعه‌سازی نیز گفت: یکی از تهدیدها این است که نتوانیم از
فرصت‌های به‌دست آمده استفاده و عقب‌ماندگی‌های خود را جبران کنیم چرا که
این امکان وجود دارد با ورود شرکت‌های خارجی به بازار ایران تولیدکنندگان
داخلی بازار خود را از دست بدهند و بر حجم بیکاری و ورشکستگی‌ها افزوده
خواهد شد. وی در ادامه ضمن اشاره به استفاده از فرصت‌ها برای مقابله با
تهدیدها و حذف نشدن از بازار گفت: البته در فناوری و برنامه استراتژیک، این
نظریه وجود دارد که شرکت‌های باهوش می‌توانند تهدیدها را تبدیل به فرصت
کنند؛ بنابراین این امر شدنی است. پیش از این نیز شرکت‌هایی بسیاری با
امکانات بالقوه خود، از تهدیدهای به وجود آمده به سلامت عبور کرده و با یک
شتاب فناوریک و تجاری به رشد و ترقی لازم دست یافته‌اند. وی افزود: این
قابلیت همچنین در صنعت قطعه‌سازی بسیار بالاست زیرا بازار چند میلیونی
خودرو و قطعه‌سازی ایران در منطقه، قابل توجه بوده و برای شرکت‌های خارجی
به ویژه شرکت‌های امریکایی و اروپایی که در رکود به سر می‌برند دارای اهمیت
و جاذبه است. بنابراین اگر خودروسازها هوشمندانه عمل کرده و شرکت‌های طرف
قرارداد خود را مجبور به وارد کردن زنجیره تامین قطعه‌سازی به ایران کنند،
زمینه پیشرفت صنعت قطعه‌سازی برای کشور به وجود خواهد آمد. بنابراین باید
از این فرصت استفاده کنیم و خود را به تراز بین‌المللی برسانیم.
برجام و ضرورت قانونگذاری جدید
در همین حال عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازی کشور گفت: اگر سیاستگذاران درایت کافی به خرج ندهند و سیاستگذاری‌های درستی انجام ندهند با ورود خودروسازان خارجی که به عرضه محصولات خود در ایران می‌پردازند، بازار به‌طور کامل از دست خواهد رفت. زیرا محصولات متنوع خود را مطابق با سلیقه مصرف‌کنندگان امروزی عرضه کرده و بازار را پوشش خواهند داد؛ در نتیجه با ورود آنها صنعت خودروسازی و قطعه‌سازی کشور همزمان باید اعلام ورشکستگی کنند. مهدی مطلب‌زاده ادامه داد: اما با درایت سیاستگذاران و به طور دقیق سازمان‌های زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت با سیاست‌های خود که منافع ملی را در نظر می‌گیرند باید برای هر قرارداد و خودروسازی که وارد کشور می‌شود درصد ساخت داخل به صورت پلکانی در نظر گرفته شود. در این شرایط برجام برای خودروساز و قطعه‌ساز یک «فرصت» خواهد بود در غیراین صورت «تهدید» است. وی افزود: لازم است این صنعت هم به لحاظ تعرفه‌ای و هم قانونی حمایت شود و به شرکت ایرانی که در حال انعقاد قرارداد با طرف خارجی است تاکید شود تا محصول کامل وارد کشور نکند. همچنین محدودیت در تعداد واردات گذاشته شود به طوری‌که برای نمونه اجازه واردات بیش از 5 هزار دستگاه داده نشود. همچنین باید درصد عمق ساخت داخل تا سال آینده به 30 درصد و تا 2 سال آینده به 70 درصد برسد اما اجرایی شدن این روند نیازمند قانونگذاری است. مطلب‌زاده درباره فرصت‌های برجام نیز اظهارکرد: بروز شدن فناوری صنعت قطعه‌سازی و خودروسازی یکی از این فرصت‌ها خواهد بود که به روزآمد شدن این صنعت کمک می‌کند تا قطعه‌سازان ایرانی برای تامین قطعات یدکی خودروهای خارجی و فروش قطعه به خودروسازان خارجی، وارد بازار جهانی شوند و به دنبال آن بازار منطقه را پوشش دهند که بهره‌وری از این فرصت‌ها مشروط به درایت وزارت صنعت، معدن و تجارت است. در مجموع برای نجات صنعت خودروسازی (خودروساز و قطعه‌ساز) کشور لازم است در قراردادها با خودروسازان جهانی، انتفال فناوری ساخت قطعات مربوط و همچنین روش «بای بک» پیش‌بینی شود. بنابر گزارش حاضر می‌توان نتیجه گرفت؛ صنعت قطعه‌سازی کشور ظرفیت رقابت در بازارهای پس از برجام را دارد منوط به اینکه قوانین ضروری برای تحقق این هدف مصوب و اجرایی می‌شود. ث ث
