خوروی فرسوده را اسقاط کرده‌ام اما سایت ایران خودرو بسته است
نوسازی ناوگان حمل و نقل شهری، یکی از پیش‌شرط‌های ضروری برای مبارزه با آلودگی هوای کلانشهرِ تهران است. این اتفاق اگر نیفتد، روز به روز تهران غیرقابل سکونت‌تر می‌شود. فرودین ۹۷، علیرضا قنادان (مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران) از نوسازی ۱۰ هزار تاکسی در سال ۹۷ خبر داد و گفت: در این بخش تسهیلات ویژه‌ای از طریق وام از سوی دولت و مدیریت شهری پیش‌بینی شده است.
نرخ تحویل خودرو به تاکسیرانانِ منتظر به ۱۰۰ عدد هم نرسیده است!
امیدواری‌های فروردین ماه تا امروز به هیچ نتیجه‌ی روشنی نرسیده‌است؛ پنج ماه بعد از اعلام این تصمیم، بازهم علیرضا قنادان اعلام کرد تا مرداد ماه، نرخ تحویل خودرو به تاکسیرانانِ منتظر، به ۱۰۰ عدد هم نرسیده است!
چه اتفاقی در این مدت افتاده است؛ برای درک بهتر شرایط، باید پای صحبت‌های رانندگان تهرانی نشستیم. آنها از انتظار چند ماهه‌شان می‌گویند؛ از معطلیِ بی‌نتیجه‌ای که البته با تشویش و نگرانی هم همراه است.
"علی" یکی از همین رانندگان است؛ ساکن شرق تهران؛ او راننده‌ای است که یک سال پیش از این فکر می‌کرد ثبت‌نام برای دریافت تسهیلات و خرید یک ناوگان تاکسیِ نو، می‌تواند مشکلات زندگی اش را حل کند، اما امروز به معنای واقعی کلمه تیرش به سنگ خورده‌است: «برج شش سالِ گذشته برای دریافت تاکسیِ نو اقدام کردم؛ کارنامه و همه مدارک لازم را هم گرفته‌ام؛ خودروی قبلی را اسقاط کردم؛ قرار بر این شد که بانک، بیست میلیون وام بدهد و باقی هزینه خودروی نو را خودمان نقدی بپردازیم؛ الان نزدیک یک سال است که ماشینِ اسقاط شده مقابلِ خانه‌ی دخترم خوابیده و من هم بیکارم»
یازده ماه انتظار برای یک پیش‌فاکتور!
او ماه‌هاست که در انتظار است؛ انتظار برای ثبت نام و ارسال مدارک در سایت ایران خودرو: «مدارک دستم است؛ یازده ماه است که منتظرم سایتِ ایران خودرو باز شود؛ بتوانم مدارک را ارسال کنم و پیش‌فاکتورِ خرید خودرو را بگیرم و بروم تاکسی را تحویل بگیرم؛ یک ماه پیش، سایت به مدت ده روز باز شد، یک تعداد معدودی پیش فاکتور برای رانندگانی که قبل از ما در صفِ دریافت تاکسی بودند، صادر شد و دوباره سایت بسته شد!»
انتظارِ کشدارِ "علی" آقا برای دریافت تاکسی نو در شرایطی غیرقابل تحمل شده که در همین ماه‌های اخیر، هزینه‌های زندگی روزمره به شدت افزایش یافته. او این روزها همچنان بیکار است و از کیسه خالی خرج می‌کند؛ چون یازده ماه است که در انتظار صدور یک پیش‌فاکتور است!
نکند می‌خواهند قیمت‌ها را بالا ببرند؟!
"علی" آقا حدس و گمانه‌هایی هم دارد: «برخی می‌گویند ایران خودرو ماشین «ندارد» که تحویل بدهد؛ برخی دیگر هم می‌گویند نه اینطور نیست؛ انبارهایش مالامال از خودرو است؛ فقط «نمی‌خواهند» با آن قیمت قبلی خودرو بدهند دستِ خلق‌الله؛ می‌خواهند خودروها را گران کنند؛ قیمت‌ها را بالا ببرند؛ همین حرفهاست که نگرانم کرده؛ من فقط برای همان نرخ قبلی پول دارم و برنامه‌ریزی کرده‌ام؛ اگر پول بیشتر بخواهند، چه کنم؟.....»
نگرانی‌ها و تردید‌های "علی" جای خود قابل درک است. او در حالی نگرانِ خودرو داشتن یا نداشتنِ ایران خودروست که علیرضا قنادان (مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی تهران) در این رابطه گفته است: «علیرغم گزارش وزرات صمت از رشد ۹.۴ درصدی تحویل خودرو در سه ماهه اول سال، تحویل خودرو به ۷۰۰۰ تاکسیران تهرانی که در صف نوسازی هستند تا مرداد ماه به ۱۰۰ عدد هم نرسیده است!»
"علی" برای دریافت یک خودروی «پژو»، یک پژوی ساده، یازده ماه انتظار کشیده است؛ آن زمان قرار بوده با سی و دو- سه میلیون، صاحب یک تاکسیِ پژو شود، البته با بیست میلیون وام؛ اما حالا نگران است که زیر توافق‌های قبلی بزنند و پول بیشتری طلب کنند؛ پول بیشتری که علی می‌گوید ندارم که بپردازم! اما وضعیت برخی تاکسیرانانِ تهران، از این هم ناگوار تراست؛ ناگوارتر از این لحاظ که هنوز تاکسیِ نو را تحویل نگرفته، مجبور شده‌اند اقساط بانک را بپردازند!
یک ریال درآمد ندارم اما ماهی چندصد هزارتومان قسطِ بانک می‌پردازم!
«احمد» یکی دیگر از تاکسیرانانی است که شرایطش به مراتب بدتر است. چون «تعویض خودرو» انجام داده و وامِ بانک را هم به ناچار گرفته: «هر روز صبح که بیدار می‌شوم به نمایندگی زنگ می‌زنم اما یک جوابِ تکراری می‌شنوم: سایت هنوز باز نشده. خودِ نمایندگی‌ها هم در جریان نیستند؛ نمی‌دانند کِی سایت بازمی‌شود؛ الان هم بیکارم و هم قسط بانک می‌پردازم! شما خودتان قضاوت کنید، بی‌عدالتی از این بالاتر؟! هنوز ماشین را تحویل نگرفته‌ام، یک ریال درآمد نداشته‌ام و ندارم ولی باید ماهی چند صد هزار تومان اقساط بانک را بپردازم!»
"احمد" آقا تاکسی زیر پایش را تحویل داده؛ برای گرفتن خودروی جدید، مجبور شده ضامن ببرد و وام را تحویل بگیرد؛ حالا وام را گرفته اما از تاکسیِ نو خبری نیست. خودش می‌گوید بیکار و بی‌پول، پیاده خیابان‌های تهران را گز می‌کنم و سر ماه می‌روم قسط بانک را می‌پردازم!
مشخص نیست چرا هیچ نهادی، شرکت‌های خودروساز را مجبور نمی‌کنند که تاکسی‌های جدید را تحویل رانندگانِ بخت برگشته بدهند؟ چرا باید چوبِ ناهماهنگیِ ارگان‌ها و نهادها یا احتمالاً بی‌برنامگی‌های ناشی از افزایش قیمتِ ارز را رانندگان تاکسی بخورند؟ یا شاید همانطور که علی می‌گوید «تحویل نمی‌دهند که گران کنند»!؟
انگار بیرون گود نشسته‌اند و می‌گویند لنگش کن!
شاید حق با "بهرام" باشد. بهرام از آن دسته رانندگانی‌ست که حاضر نشده تاکسی فرسوده خود را تحویل بدهد؛ می‌گوید: نمی‌خواهم از نان خوردن بیفتم و خانه‌نشین شوم. او البته از ترس و اضطرارِ رانندگی در خیابان‌های تهران می‌گوید: «از دستِ پلیس راهور فرار می‌کنم؛ اگر مرا گیر بیاندازند به خاطر نداشتنِ برگ معاینه فنی، جریمه می‌کنند؛ آن هم جریمه‌ی سنگین. به معاینه فنی هم مراجعه نمی‌کنم؛ نمی‌توانم که مراجعه کنم؛ تا بروم سرِ ضرب می‌گویند برو تاکسی‌ات را اسقاط کن؛ برای آنها ساده است؛ انگار بیرون گود نشسته‌اند و می‌گویند لنگش کن....»
آقا "بهرام" ترسان و گوش به زنگ در خیابان‌های تهرانِ درندشت رانندگی می‌کند. می‌ترسد چون هرآن ممکن است وسیله‌ی رزق خانواده‌اش را از زیر پایش بیرون بکشند.
شاید حق با بهرام باشد؛ نمی‌خواهد از «نان خوردن» بیفتد. وقتی طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار بوده سالانه ۸ هزار تاکسی فرسوده در شهر تهران نوسازی شوند اما تا امروز که پنج ماه از سال گذشته، فقط ۱۰۰ عدد خودروی نو نصیب رانندگان تهرانی شده، حتماً حق با بهرام است؛ نمی‌خواهد از «نان خوردن» بیفتد.
گزارش: نسرین هزاره مقدم
