دغدغه اول تولیدکنندگان مشخص شد
حسن روحانی رئیس دولت یازدهم در این خصوص بارها اعلام کرده که "تهران از حضور سرمایه‌گذاران و کارآفرینان خارجی استقبال می‌کند و شرکتهای اروپایی و آمریکایی می‌توانند در بازار ایران حضور یابند." و یا در جای دیگری گفته که " اقتصادی که به فکر صادرات و واردات نباشد و اقتصادی که بخواهد درون‌نگر باشد و به بیرون توجه نداشته باشد، اقتصادی که نخواهد انحصار را در شرکای اقتصادی کنار بگذارد آن اقتصاد نمی‌تواند رو به جلو باشد. به همین دلیل ما قصد داریم تحریم‌هایی که دیواری برای پیش روی فعالان اقتصادی ما بود برداریم و به قولی که به مردم در سیاست خارجی دادیم یعنی تعامل سازنده با جهان، جامعه عمل بپوشانیم".
شاید قبل از تشکیل کابینه یازدهم مردم و فعالان اقتصادی آن قدر جمله خوب راجع به حمایت از تولید، صنعت و بخش خصوصی از زبان رئیس جمهور و یارانش شنیده بودند که کسی فکر نمی کرد، در دوران فعالیت دولت یازدهم صدای بخش خصوصی کشور از بی توجهی دولت در بیاید. اما این اتفاق به راحتی هر چه تمام تر به واقعیت تبدیل شد و دولتمردان علی رغم تاکید فراوانی که بر بهبود فضای کسب و کار و حمایت از بخش خصوصی در شعارهایشان داشتند در عمل، شرایطی را فراهم کردند که بی سابقه ترین رکود 30 سال اخیر اقتصادی ایران به وجود بیاید.
قانون بهبود فضای کسب و کار با حضور نهاوندیان در دولت هم عملیاتی نشد
اما بهبود فضای کسب و کار هم در دو سال اخیر آنقدر در حد شعار باقی مانده است که فعالان بخش خصوصی معتقدند که دولتمردان از آن به عنوان اهرمی، برای جلب حمایت بخش خصوصی، در ایام انتخابات استفاده کرده اند. در دولت تدبیر و امید با وجود افرادی مانند محمد نهاوندیان رئیس اسبق اتاق بازرگانی در کنار رئیس جمهور و تیم اقتصادی بازهم شاهد این هستیم که قانون بهبود فضای کسب و کار اجرا نمی شود و لایحه رفع موانع تولید هم در مورد بی مهری دولت قرار می گیرد. محمد نهاوندیان پیش از این در دوران دولت قبل از جدی ترین منتقدین عدم اجرای قانون بهبود فضای کسب و کار بود ولی امروز به نظر می رسد اظهارات گذشته خود را فراموش کرده است. میزان توجه به بخش خصوصی و به قدری پایین است که رئیس اتاق بازرگانی چند روز قبل اعلام کرد که بسیاری از وزرای دولت یازدهم رغبتی به حضور در جلسات شورای گفتگو ندارند.
با این تفاسیر می توان گفت بی توجهی معنادار دولت یازدهم به تولید کنندگان داخلی و در عین حال فرش قرمزی که آنها برای سرمایه گذاران خارجی پهن کرده اند، نگرانی زیادی را برای تولید کنندگان داخلی ایجاد کرده است. در حال حاضر بررسی ها نشان می دهد که اکثریت بخشهای صنعتی کشور با زیر 30 درصد ظرفیت خود فعالیت می کنند و تشدید رکود در سال 94 آنها را به مرز ورشکستگی رسانده است.
تولید کنندگان از دولت چه توقعی دارند؟
تجربه دو سال فعالیت دولت یازدهم در بخش تجارت خارجی هم نشان داده که دولتمردان میل سیری ناپذیری به افزایش واردات دارند و احتمالا با گسترش حضور هیاتهای خارجی در ایران، بعد از اجرای برجام، سیل افزایش واردات به کشور تولید داخلی را در تنگنای بیشتری قرار می دهد. در حال حاضر وقتی پای درد و دل تولید کنندگان می نشینیم متوجه می شویم که آنها توقع زیادی از دولت ندارند و تنها به دنبال برخی از حمایتهای معمولی و اولیه هستند تا بتوانند از رکود خارج شوند. به نظر می رسد مشکلاتی از قبیل اعطای تسهیلات بانکی، رفع بروکراسی اداری و کمک به رقابتی شدن بازار توقعات چندان زیادی نباشد و دولت به راحتی بتواند با اندکی اهتمام این شرایط را مهیا کند. گفتنی است 30 تولیدکننده شرکت کننده در نظرخواهی «نسیم» به عملکرد 750 روزه دولت یازدهم در حمایت از بخش خصوصی به صورت میانگین نمره 6 دادند تا از این طریق اعتراض خود را به نحوه حمایت دولت از بخش خصوصی نشان دهند.
اگر کمی دقیق تر به اوضاع این روزهای اقتصاد ایران نگاه کنیم با وجود فعالیت زیر ظرفیت تولید کنندگان داخلی شاید اتکا به سرمایه گذاران خارجی چندان روا نباشد و بهتر باشد ابتدا ظرفیت تولید داخل را تکمیل کنیم و بعد به فکر چراغ سبز دادن به سرمایه گذاران "چشم سبز" باشیم. تیم اقتصادی دولت قطعا اگر صدای تولید کنندگان داخلی را بشنود با یک تیر چند نشان زده است. هم مسئله رکود و اشتغال را حل کرده و هم به مرور زمان با رشد مطلوب اقتصادی شرایط را برای تورم تک رقمی فراهم می سازد. خبرگزاری «نسیم» با توجه به رکود اقتصادی و نگاه گلایه آمیز تولیدکنندگان از برنامه های اقتصادی دولت، پای درد و دل 30 تولید کننده و فعال اقتصادی نشسته و نظر آنها را خصوص میزان حمایت دولت از تولید کنندگان داخلی و بزرگترین دغدغه آنها در حوزه تولید جویا شده است. جالب اینجاست که در این گفتگوها، وام بانکی دغدغه اول اکثر تولید کنندگان بوده و کمک به حضور سرمایه خارجی های در کشور آخرین دغدغه تولید کنندگان محسوب می شود. با این تفاسیر شاید شرح حال اقتصاد بیمار ایران به خوبی قابل تفسیر باشد زیرا دغدغه دولت و تولید کنندگان در حال حاضر درست در نقطه عکس یکدیگر قرار دارد بنابراین انتظاری جز تشدید رکود از اقتصاد ایران بیهوده به نظر می رسد.
