مروری بر آنچه از آزمون‌های ایمنی خودرو باید بدانید
در عین حال می‌خواهند مطمئن باشند خودرویشان در اقلیم‌های مختلف بخوبی کار می‌کند. فرآیند گسترده آزمون خودرو، شامل عملکرد خودرو و راحتی رانندگی با آن در کنار اعتمادپذیری و اطمینان است. البته کیفیت و ظاهر خودرو را نیز دربرمی‌گیرد. آزمون خودرو در اصل به‌دلیل شناخت مشکلات احتمالی یک مدل خودرو، پیش از تولید انبوه آن است. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به جنبه‌های مختلف آزمون خودروها.
آزمون‌های پیش از تولید
اگر صاحب یک خودرو باشید و بخواهید از هزینه‌های نگهداری و تعمیر آن کم کنید، بسیار با احتیاط و در حد متوسط با خودروتان رانندگی می‌کنید و مثلا در هوای خیلی سرد یا گرم، خودرو را بیرون نمی‌برید و به این ترتیب سعی می‌کنید طول عمر خودرو را افزایش دهید.
اما در آزمون خودرو، دقیقا عکس این مساله انجام می‌شود. خودروسازان، خودروهای ساخت شرکت خود را پیش از تولید انبوه، دقیقا در شرایط بد آب‌وهوایی می‌سنجند تا مشکلات احتمالی خودرویشان را شناسایی کنند. آنها می‌خواهند خودرویی به مشتری بفروشند که در محیط‌های سخت و طاقت‌فرسا هم دوام بیاورد.
سازندگان خودرو باید با پاسخ دادن به یک‌سری از سوالات در مورد خودرو، تا جایی که می‌توانند کیفیت آن را بالا ببرند. از جمله این سوال‌ها (که معمولا در آزمون صدا، ارتعاش و سنجش استحکام و... به‌کارمی‌روند) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
داخل اتاق خودرو چقدر پرسروصداست؟ موتور چقدر صدا دارد؟ چقدر صدای باد درون خودرو می‌پیچد؟
تماس لاستیک‌های خودرو با جاده چقدر صدا ایجاد می‌کند؟
خودرو در سرعت‌های مختلف چه مقدار لرزش دارد؟
سیستم سرمایش یا گرمایش خودرو چقدر سریع عمل می‌کند؟
خودرو چه امکانات و ابزارهایی دارد که مناسب نام تجاری سازنده‌اش است و این که آیا می‌تواند با رقبای دیگرش برابری کرده یا آنها را کنار بزند؟
آیا تمام اجزا و ویژگی‌های خودرو با استانداردهای دولت و همچنین خود سازنده همخوانی دارد؟
مصرف سوخت خودرو و همچنین انتشار آن در چه حدی است؟ آیا در بهترین وضعیت قرار دارد؟
چگونه می‌توان از وزن خودرو کاست بدون این که از ایمنی یا راحتی رانندگی با آن کم شود؟
عملکرد خودرو در محیط‌های طاقت‌فرسا چگونه است؟
معمولا آزمون خودرو در خصوص خودروهای جدید و همچنین وسایل‌نقلیه با عملکرد بالا مطرح است. مسیر آزمون خودرو نیز با توجه به نیاز سازندگان متفاوت است. به‌طور مثال مسیر آزمایش خودروی معروفی در نوربورگرینگ آلمان وجود دارد که بین 21 تا 24 کیلومتر طول دارد. در این مسیر آزمون، سازندگان خودرو، شتاب، ترمز و توانایی هندلینگ خودرو را بررسی می‌کنند.
همه آزمون‌های تصادف
آزمایش خودرو در بیشتر کشورها بویژه ایالات متحده روندی طولانی و پرهزینه دارد. هدف سازندگان ساختن خودرویی است که تمام استانداردهای ایمنی اعلام شده از سوی دولت را تامین کند و در عین حال بیشتر مردم توانایی خرید آن را داشته باشند.
یکی از معروف‌ترین آزمایش‌ها، آزمون تصادف است. در این آزمون، معمولا خودرو را با وجود یک مانکن به عنوان راننده درون خودرو، به جایی می‌کوبند و پیامدهای احتمالی برای سلامت راننده را بررسی می‌کنند. در برخی موارد راننده مانکن از شیشه جلو ماشین به بیرون پرتاب می‌شود و در مواردی که خودرو ایمن است، راننده با استفاده از کمربند ایمنی یا کیسه‌های هوا سالم باقی می‌ماند. این آزمون بویژه برای خودروهای خانواده‌محور بسیار مهم است. آزمون تصادف انواع متفاوتی دارد که به برخی از آنها در اینجا اشاره شده است:
آزمون ضربه به جلو
در این آزمون معمولا خودرو را با سرعت بالا به یک دیوار بتونی یا خودرویی دیگر می‌کوبند. مدتی از خودروهای شاسی‌بلند به علت ارتفاع زیادشان در این آزمون‌ها استفاده می‌شد.
آزمون برخورد از جلو همپوشانی متوسط
در این آزمون فقط بخشی از قسمت جلوی خودرو با مانعی برخورد می‌کند. در این حالت میزان توانایی خودرو در جذب نیروهای برخورد بررسی می‌شود.
آزمون همپوشانی کوچک
در این آزمون خودرو به مانعی کوچک مانند دیرک یا درخت برخورد می‌کند. این آزمون بسیار مهم است، زیرا بیشترین نیروی برخورد، با هر سرعتی به ساختار خودرو وارد می‌شود.
آزمون ضربه جانبی
معمولا این نوع تصادف‌ها مرگبار هستند و چنانچه خودرو دارای ناحیه ضربه‌گیر نباشد، سرنشین خودرو صدمه مهلکی می‌بیند و خودروها از این نظر آزمایش می‌شوند.
آزمایش غلتش خودرو
در این آزمون توانایی خودرو( بویژه ستون‌های نگهدارنده سقف) در حفظ حالت خود هنگام واردشدن ضربه دینامیک، بررسی می‌شود. این آزمون دقیقا نقطه مقابل آزمون استاتیک است.
آزمایش خودرو از نظر خطرات جاده
در این آزمون، خودرو از نظر خطرات موجود در جاده بررسی می‌شود و این که گاردریل‌ها، تابلوهای راهنمایی و رانندگی و چراغ‌های برق تهدیدی برای سرنشینان خودرو نباشند.
آزمایش خودروی قدیمی در برابر جدید (آزمون پیشرفت)
گاهی اوقات خودروهای قدیمی و بزرگ را با خودروهای جدید و کوچک یا مدل‌های مختلف یک خودرو را با هم بررسی می‌کنند. این آزمون‌ها معمولا پیشرفت خودروها در زمینه ایمن بودن هنگام تصادفات را محک می‌زنند.
آزمایش خودرو با مدل‌های رایانه‌ای
از آنجا که بیشتر مواقع آزمودن خودرو گران تمام می‌شود، برخی مهندسان با استفاده از مدل‌های رایانه‌ای، آزمون تصادف خودرو را شبیه‌سازی کرده و قبل از انجام آزمون تصادف واقعی، مشکلات موجود در خودرو را برطرف می‌کنند.
آزمون موس
از دیگر آزمون‌های خودرو می‌توان به آزمون موس اشاره کرد. این آزمون مقدار مانور خودرو هنگام ظاهر شدن ناگهانی یک مانع را بررسی می‌کند و این که خودرو در چنین موقعیتی چقدر می‌تواند واکنشی عمل کند.
آزمون مصرف سوخت
مصرف سوخت خودرو نیز باید مطابق با استانداردهای هر دولت باشد. سازندگان معمولا ابتدا خودروی تولیدی خود را از نظر مصرف سوخت بهینه، بررسی می‌کنند و سپس در صورت مطلوب بودن و رعایت استانداردها، به تولید انبوه خودرو می‌پردازند. آزمون مصرف سوخت معمولا در آزمایشگاه انجام می‌شود. به این ترتیب که ابتدا خودرو را روی یک دستگاهی به نام «نیروسنج» قرار می‌دهند. این دستگاه شرایط رانندگی در محیط خاصی را شبیه‌سازی می‌کند. مانند دستگاه‌های ورزشی دوچرخه که دوچرخه‌سواری را شبیه‌سازی می‌کنند. سپس مهندسان میزان انرژی مورد نیاز برای به حرکت درآوردن خودرو ـ نیرویی که برای غلبه به مقاومت باد و همچنین وزن وسیله نقلیه لازم است ـ را بررسی می‌کنند. چرخ‌های خودرو روی این دستگاه درجا کار کرده و حرکت خودرو در شهر یا بزرگراه را شبیه‌سازی می‌کنند. هر حرکت دورانی چرخ‌های خودرو نشان‌دهنده سرعت وسیله نقلیه در ثانیه است که باید هنگام حرکت در جاده داشته باشد. برای وسایل نقلیه‌ای که با سوخت‌های برپایه کربن کار می‌کنند، شلنگی به اگزوز خودرو وصل می‌کنند تا میزان دود خروجی از اگزوز خودرو را بررسی کنند. باید مقدار آن بر اساس استانداردهای تعیین شده باشد.
رده‌بندی ایمنی خودروها
در استرالیا برنامه ارزیابی عملکرد ایمنی خودرو، (ANCAP) از سال 1372/ 1993 تدوین شده است که به موجب آن، خودروها از نظر ایمنی رده‌بندی شده و به آنها ستاره ایمنی تعلق می‌گیرد. در کشورهای اروپایی و همچنین آمریکایی نیز از چنین رده‌بندی ایمنی استفاده می‌شود.
خودروهای 5 ستاره
رنگ سبز نشان‌دهنده ایمنی مطلوب است. در واقع در این خودروها، سر، بدن و پاها بسیار ایمن هستند و هم راننده و هم مسافر احتمال زنده ماندن بالایی دارند. خودروهای پنج ستاره معمولا بالاترین ایمنی را دارند.
رنگ زرد، نشان‌دهنده ایمنی قابل قبول است و قسمت‌های پایین پاهای راننده و مسافر و همچنین قفسه سینه مسافر، احتمال صدمه‌ای جزئی خواهند داشت و البته زندگی آنها تهدید نمی‌شود.
خودروهای 4ستاره
در این خودروها سر و گردن در حد مطلوبی محافظت می‌شوند و به رنگ سبز هستند. اما رنگ نارنجی، حد مرز را نشان می‌دهد. یعنی به قفسه سینه راننده و مسافر و قسمت‌های بالا و پایین پای راننده جراحت‌هایی وارد می‌شود.
خودروهای 3ستاره
در این خودروها، سر، قفسه سینه، قسمت بالایی پاها و قسمت پایینی پای راست راننده در خطر جراحت جدی است که ممکن است به قیمت جان راننده تمام شود. البته سر مسافر و قسمت پایینی پای او ایمن باقی می‌ماند. همچنین بالاتنه، قسمت بالایی پای چپ و قسمت پایینی پای راست مسافر در خطر کمتر جراحت قرار دارد و با رنگ زرد نشان داده شده است.
خودروهای 2ستاره
این خودروها جان راننده را در نتیجه صدمه جدی به سر به خطر می‌اندازند و با رنگ قرمز نشان داده شده است. سر، قسمت پایینی پای راست و هر دو پای راننده در خطر هستند و احتمال مرگ راننده بسیار زیاد است. بدن راننده و مسافر که به رنگ نارنجی نشان داده شده‌اند، در خطر جدی جراحت هستند که ممکن است به مرگ راننده یا مسافر منجر شود.
خودروهای 1ستاره
این خودروها ناامن‌ترین خودروها محسوب می‌شوند و از راننده یا مسافر- بویژه در ناحیه سر و اندام‌های پایینی بدن- چندان محافظتی نمیکند.
کارشناسان می‌گویند هرگز با خودروهای کمتر از پنج ستاره رانندگی نکنید!
مترجم: نادیا زکالوند
جام‌جم
منابع:
howstuffworks.com,
fueleconomy.gov و ancap.com.au
