علائم گرفتگی یا کثیف شدن انژکتورها چیست؟
قبل از اینکه وارد جزئیات شویم، باید گفت که هیچ روش مطمئنی برای مطلع شدن از وضعیت دقیق سلامت انژکتورها وجود ندارد، جز اینکه به‌صورت دستی نازل‌های سوخت پاش بررسی شوند و با کمک دستگاه‌های مخصوص، آزمایش‌های جریان سوخت صورت گیرد. بنابراین، تمام مطالبی که در ادامه می‌آیند، تنها برای افزایش قدرت تخمین شما هستند و می‌توانند هشیاری شما را نسبت به وضعیت سیستم سوخت خودرویتان افزایش دهند.
دیر یا زود انژکتورهای موتور انژکتوری خودروی شما کثیف خواهند شد یا تا حدی مسدود می‌شوند. این موضوع به‌خصوص در خودروهایی که در سیکل‌های کوتاه‌مدت حرکت می‌کنند، بیشتر اتفاق می‌افتد (مانند پیمودن مسافت‌های کوتاه در شهر) زیرا روشن و خاموش کردن مکرر موتور، گرفتگی انژکتورها را افزایش می‌دهد. این موضوع یکی از مسائل غیرقابل‌اجتناب در قلمرو عملکرد موتورهای انژکتوری است. مگر اینکه از خودروی خود به‌درستی نگهداری کنید.
وظیفه انژکتورها این است که سوخت را در زاویه مناسب و به مقدار موردنیاز برای کارکرد بهینه موتور به داخل آن بپاشند. و از آنجاکه در هر موتور چندین انژکتور وجود دارد که باید سوخت را به‌صورت یکنواخت بپاشند، تنها یک انژکتور کثیف می‌تواند در عملکرد موتور تأثیر بگذارد.
نکته مهم: اگر تنها یکی از انژکتورها دچار مشکل شده است، فقط آن انژکتور معیوب را تعویض نکنید. انژکتورها به‌صورت هماهنگ با هم کار می‌کنند و به همین خاطر اگر تصمیم دارید انژکتورهای نو بخرید، باید کل انژکتورها را تعویض کنید. در غیر این صورت ممکن است باز هم دچار مشکل شوید.
علائم اولیه خرابی انژکتور همیشه قابل تشخیص نیستند، زیرا موتورهای مدرن حسگرهای درونی و کامپیوترهایی دارند که می‌توانند نسبت سوخت و هوا را به نحوی اصلاح کنند تا مشکلات جزئی جبران شوند و راننده، اثر آن‌ها را احساس نکند. این موضوع باعث می‌شود مراحل اولیه گرفتگی انژکتورها قابل‌تشخیص نباشد.
هنگامی‌که گرفتگی انژکتورها به حدی شدید شود که ECU نتواند با تنظیم یا اصلاح نسبت سوخت و هوا آن را جبران کند، موتور خودرو به‌تدریج دچار مشکلات زیر می‌شود:
تأخیر، مکث یا ریپ زدن هنگام دور گرفتن موتور:
بدون مخلوط سوخت و هوای مناسب احتراق داخل سیلندرها به تأخیر می‌افتد.
احتراق نامنظم:
مخلوط سوخت و هوای فقیر (هوای زیاد و بنزین کم) در سیلندرها منجر به احتراق ناقص می‌شود. ممکن است یکی از گام‌های احتراق در سیلندر رخ ندهد که باعث کاهش قدرت آنی موتور می‌شود و صدای محسوسی تولید می‌کند. با شدت گرفتن این مشکل، راننده از موتور یا سیستم انتقال قدرت، ضربه و لرزش ایجاد‌شده را احساس می‌کند.
افت عملکرد موتور:
موتور برای احتراق مناسب و قوی نیاز به سوخت کافی دارد. اگر احتراق به تأخیر بیفتد یا جلوی آن گرفته شود از قدرت موتور کاسته می‌شود و خودرو شتاب کافی نخواهد داشت.
لرزش موتور یا حالت واماندگی (توقف ناگهانی موتور) هنگام کارکرد در دور آرام
پاشش سوخت به‌صورت نامساوی بین سیلندرها باعث می‌شود که دور موتور خیلی پایین بیاید و حالت واماندگی رخ دهد.
رد شدن در آزمون آلایندگی:
افت راندمان احتراق منجر به سوختن ناقص و ناهماهنگ سوخت و افزایش تولید آلاینده‌ها می‌شود. بنابراین خودروی معیوب در آزمون‌های معاینه فنی، مردود می‌شود.
افزایش مصرف سوخت:
وقتی راندمان احتراق افت کند، اغلب مجبور می‌شوید بیشتر گاز بدهید و سوخت بیشتری مصرف کنید تا سطح عملکرد دلخواه شما حاصل شود.
وقتی متوجه این علائم در یک موتور انژکتوری شدید، استفاده از مواد تمیزکننده انژکتور، یکی از گزینه‌های آسان و در دسترس است. هرچند بهتر است پیش از بروز مشکل، به‌صورت اصولی و منظم از انژکتورشورها (هم افزودنی‌های مایع و هم کیت تمیزکننده دستی) استفاده کنید. پیشگیری بهتر از درمان است.
نکته مهم: خودروهای مجهز به توربوشارژر در معرض خطر پدیده ناک یا انفجارهای نامنظم و کنترل نشده هستند که آسیب‌های جدی به موتور وارد می‌کنند. این حالت در اثر فقیر بودن بیش‌ازحد مخلوط سوخت هوا (هوای زیاد و بنزین خیلی کم) که در اثر کثیف بودن انژکتور پیش می‌آید، اتفاق می‌افتد. در موتورهای توربوشارژر، هوا به‌صورت فشرده وارد موتور می‌شود و خطر فقیر بودن مخلوط سوخت و هوا، افزایش می‌یابد.
موتورهای توربوشارژی که به دورهای خیلی بالا می‌رسند، به پاشش سوخت بسیار دقیق‌تری نسبت به دیگر انواع موتورها نیاز دارند. اگر انژکتورها کثیف و گرفته باشند یا از تعادل خارج شده باشند، خطر آسیب دیدن موتور بسیار بالا می‌رود.
البته چنین نیست که مشکل ناک یا احتراق نامنظم در اتومبیل‌های غیر توربوشارژ که از موتورهای تنفس طبیعی استفاده می‌کنند، مشکل‌ساز نباشد و قطعاً در این موتورها نیز می‌تواند تأثیر منفی بگذارد. اما در اکثر موتورهای انژکتوری معمولی، ناک اغلب در اثر استفاده از بنزین با اکتان پایین پیش می‌آید. انژکتورشورهای مایع برای افزایش اکتان سوخت طراحی نشده‌اند و راه‌حلی برای این مشکل نیستند، ولی محصولاتی در بازار هستند که علاوه بر شستشوی انژکتور، عدد اکتان بنزین را بالا می‌برند و در نتیجه به کاهش ناک یا انفجارهای نامنظم خطرناک کمک می‌کنند.
البته تمام علائمی که در بالا ذکر شد می‌توانند به مشکلاتی غیر از مشکلات مربوط به انژکتورها مربوط باشند. مثلاً ضعف پمپ‌بنزین خودرو، می‌تواند علایمی مشابه گرفتگی انژکتور داشته باشد. موتور خودرو یک دستگاه پیچیده است و معمولاً چندین قطعه مجزا، علائم خرابی مشابهی دارند. همیشه برای اطمینان از اینکه مشکل خودرویتان کجاست، به مکانیک خبره مراجعه کنید.
استفاده از انژکتورشوی‌های دستی با هزینه کم و سهولت استفاده، می‌تواند بروز عیب را کاهش دهد. حتی بعد از بروز عیب، قبل از اینکه خودروی خود را به مکانیکی ببرید، افزودن یک مایع تمیزکننده انژکتور به مسیر سوخت (مسیر سوخت از باک تا ریل سوخت و انژکتورها) ممکن است مشکل خودرویتان را حل کند.
