موضع ترکها درباره همکاری خودرویی ایران و آمریکا
شوکرو تتیک، رییس این هیات و عضو انجمن صادرکنندگان خودروی ترکیه است که در گفت‌وگو با ایسنا به بیان نقطه‌نظرات خود درباره صنعت خودروی ایران و ترکیه و آینده روابط تجاری ایران با این کشور و شرکت‌های اروپایی و آمریکایی می‌پردازد.
وی صنعت خودروی ترکیه را یک صنعت مونتاژکار نمی‌داند بلکه معتقد است که شرکت‌های خودروساز خارجی که در ترکیه سایت‌های تولید ایجاد کرده‌اند در واقع شرکت‌های خودروسازی ترکیه هستند که تحت لیسانس کشورهای دیگر فعالیت می‌کنند.
شوکرو تتیک در حالی صنعت خودروی ترکیه را در حال خودروسازی و نه مونتاژکاری می‌داند که در عین حال از دستور رییس‌جمهوری ترکیه برای شکل‌گیری اولین خودروسازی با برند ترک برای تولید خودروهای سواری با برند بومی در ترکیه، خبر می‌دهد.
متن گفت‌وگو با عضو انجمن صادرکنندگان خودرو ترکیه به شرح زیر است:
در یک سال اخیر شرکت‌های قطعه‌سازی و خودروسازی متعددی از اروپا و آمریکا تمایل خود را برای حضور در ایران پس از لغو تحریم‌ها ابراز کرده‌اند، در این شرایط شما نیز به ایران سفر کرده‌اید، آیا صنعتگران ترکیه قدرت رقابت با آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها را در ایران خواهند داشت؟
آنها با ترکیه (در ایران) رقابت نخواهند کرد بلکه اگر قرار باشد شرکت‌های آمریکایی و اروپایی به ایران بیایند به شرکت‌های ترکیه‌ای می‌گویند که شما هم به ایران بیایید.
آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها برای حضور در ایران چه نیازی به ترکها دارند؟
ماندن یک مهندس آلمانی و فرانسوی در ایران مشکل است، اما مهندس ترک از نظر فرهنگی و زبانی این مشکل را ندارد. در روسیه نیز همین‌گونه است. شرکت خودروسازی فورد آمریکا یک قطعه را از آمریکا می‌آورد به قیمت 10 تومان و 15 تومان برای حمل و نقل آن هزینه می‌کند، اما ترکیه همان قطعه را 12 لیره در روسیه تولید می‌کند.
اتفاقا هم‌اکنون مهندسان اروپایی در برخی از کارخانه‌های ایران فعال هستند. در پروژه‌های نفتی عسلویه در دهه گذشته نیز صدها مهندس و کارگر اروپایی و کره جنوبی فعال بودند پس چه مشکلی برای ماندن کارگران و مهندسان اروپایی و آمریکایی در ایران وجود دارد؟
اگر صدها اروپایی در صنعت ایران فعال بوده‌اند حتما به آنها پول خیلی خوبی داده‌اید اما مهندسان ترک با هزینه کمتری فعالیت می‌کنند.
وقتی قرار است شرکت‌های آمریکایی و اروپایی در صنعت خودروی ایران سرمایه‌گذاری کنند، دیگر چه نیازی به وجود شرکت‌های ترکیه به عنوان یک واسطه وجود دارد!؟
خوب مطمئنا خودروسازی فورد از آمریکا قطعات یدکی به ایران نمی‌آورد بلکه به کشورهای نزدیک و دوست خودش در منطقه خبر می‌دهد و ترکها را برای این کار می‌فرستد. از 4400 قطعه‌سازی فعال در ترکیه 80 درصد آنها تکنولوژی فعالیت خود را از اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها گرفته‌اند. بنابراین هزینه تمام شده ما برای کار در بازار ایران کمتر از اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها خواهد بود.
شرکت‌های قطعه‌سازی ترکیه تمایلی به سرمایه‌گذاری در ایران دارند؟
برای این‌که یک شرکت ترک در ایران سرمایه‌گذاری کند باید در ایران این خواست وجود داشته باشد یعنی دو شرکت ایرانی و ترک با یکدیگر رقیب نباشند، بلکه همکاری کنند. در اینجا انرژی و بخشی از صنایع مانند ریخته‌گری ارزان است بنابراین می‌توان در این زمینه‌ها همکاری کرد. البته اگر تحریم‌ها لغو شوند که امیدواریم که لغو شود در آن زمان در این زمینه می‌توانیم صحبت کنیم.
افق همکاری‌های صنعتی دو کشور را چگونه می‌بینید؟
کشور‌هایی چون ترکیه، ایران و روسیه مزیت‌هایی داشته و به یکدیگر احتیاج دارند. ترکیه 75 میلیون نفر، ایران 80 میلیون نفر و روسیه 140 میلیون نفر جمعیت دارد. جمعیت کشورهای همسایه ما نیز حدود 250 میلیون نفر است. بنابراین اگر این سه کشور از یکدیگر حمایت کرده و در کشورهای یکدیگر سرمایه‌گذاری کنند، دیگر نیازی به کشورهای دیگر نخواهند داشت. در این زمینه هم‌اکنون صنعتگران ایرانی در ترکیه سرمایه‌گذاری کرده‌اند و یاد می‌گیرند که در ترکیه زندگی کنند و ترکیه را پلی برای ورود به اروپا می‌بینند.
ارزیابی شما از صنعت خودروی ایران به ویژه دو شرکت ایران خودرو و سایپا چیست؟
ایران در نیمه راهی است که صنعت خودروی ترکیه طی کرده است. هم‌اکنون ایران خودرو و سایپا با 1200 صنعت قطعه‌سازی وابسته همکاری دارند که اگر آنها توسعه پیدا کنند خودروسازی ایران نیز توسعه پیدا می‌کند.
راهکار توسعه صنعت قطعه ایران چیست؟
قطعه‌سازان ایرانی باید به جز ایران خودرو و سایپا به کشورهای خارجی نیز صادرات داشته باشند. مثلا به آلمان قطعه صادر کنند و آن کیفیت و تکنولوژی را به خودروسازان ایرانی انتقال دهند. اگر قطعه‌سازان ایرانی قطعه صادر نکنند، کیفیت آنها در حد ایران خودرو و سایپا باقی می‌ماند و تا قطعه‌سازی رشد نکند صنعت خودرو رشد نمی‌کند.
صنعت قطعه ایران از نظر ظرفیت تولید مشکلی ندارد، اما در مورد کیفیت و تحویل به موقع در مواردی جای سوال وجود دارد.
در حال حاضر در حوزه تولید خودروهای سواری چند خودرو با برند ترک (ملی) در ترکیه تولید می‌شود؟
در حوزه خودروهای سواری، برند ترک (بومی) در ترکیه نداریم، اما در حوزه خودروهای سنگین مانند اتوبوس و کامیون برند ترک وجود دارد. برای تولید خودروهای سواری مهندسی، قالب‌سازی و اقدامات این چنینی لازم است و در واقع تولید سواری در ترکیه با برند ترک کافی نبوده و باید صادرات نیز داشته باشیم که این کار نیاز به وجود زمینه فروش در بازار‌های صادراتی داشته و کار راحتی نیست.
در ترکیه هلدینگ‌های بزرگی از سال 1950 به بعد با شرکت‌هایی چون فورد، فیات و رنو همکاری مشترکی داشتند و برای این‌که به شرکای خود خیانت نکنیم، از آنها جدا نشده‌ایم و خودروی جدید با برند خودمان در آنجا تولید نکردیم. البته الان رییس‌جمهور ما خواستار ایجاد یک شرکت تولید‌کننده خودروهای سواری با برند بومی در ترکیه است.
چه زمانی قرار است شرکت تولید‌کننده خودروهای سواری با برند ملی مدنظر رییس‌جمهور اردوغان، در ترکیه آغاز به کار کند؟
برای این کار برنامه‌ای وجود دارد که فعلا توضیح بیشتری در مورد آن نمی‌دهم.
ترکیه چه زمانی می‌خواهد در حوزه تولید خودروهای سواری از مرحله مونتاژکاری برند‌های خودرویی خارجی عبور کرده و به مرحله خودروساز شدن برسد؟
در اصل ترکیه خودرو مونتاژ نمی‌کند، بلکه ما خودمان خودروها را تولید می‌کنیم البته تحت لیسانس کشورهای دیگر. فورد در سایت تولیدی خود در ترکیه 1500 مهندس ترک دارد که خودرو طراحی کرده و به فورد آمریکا می‌فروشد.
کامیون فورد در ترکیه زیر نظر مهندسان ترکیه درست شد اما جلوی آن فورد نوشته و آنرا به آمریکا می‌فروشند. فیات 1000 مهندس ترک دارد (در سایت تولیدی خود در ترکیه) که طراحی‌هایشان را به ایتالیا می‌فروشند.
خودروی فوردکانکت با طراحی 100 درصد مهندسان ترک و البته با اسم فورد درست شد در حالیکه همه‌جای آن خودرو ترک است.
حجم صادرات خودرو و قطعه ترکیه در سال 2014 چه میزان بوده است؟
سال گذشته میلادی 900 هزار دستگاه خودرو تولید کردیم که 650 هزار دستگاه آن صادر شده است. 27 کشور اروپایی به‌ویژه آلمان، انگلستان و ایتالیا از مقاصد اصلی صادرات ما هستند. در حوزه قطعه نیز سال گذشته 9.4 میلیارد دلار قطعه صادر شد و میزان ارزشی صادرات خودرو نیز 17.9 میلیارد دلار بوده است.
ترکیه موفقیت‌هایی در حوزه صادرات قطعه داشته است. دلیل این موفقیت‌ها چیست؟
تولید خودرو در ترکیه از سال 1950 شروع شد و هم‌اکنون 65 سال سابقه دارد. صنعت خودروی ترکیه با کار مونتاژکاری شروع به کار کرد و قدم به قدم موانع را پشت سر گذاشته و با تمام دنیا در حال حاضر رابطه دارد.
هم‌اکنون از 100 دستگاه خودرو که در ترکیه تولید می‌شود 70 درصد آن صادر و 30 درصد در داخل استفاده می‌شود. در مقابل نیز از خودروهای موجود در بازار ترکیه 70 درصد وارداتی و 30 درصد تولید داخل است. بنابراین اگر در اقتصاد ترکیه بحران ایجاد شود فقط 30 درصد ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما اگر اقتصاد دنیا بحرانی باشد ما تحت تاثیر قرار می‌گیریم.
در صنعت خودروی ترکیه زمان و هزینه زیادی صرف تکنولوژی شده است به‌گونه‌ای که خودروهایی که در ترکیه تولید می‌شود به عنوان خودروی سال و بهترین خودرو در جهان انتخاب می‌شود. هزینه‌ها در ترکیه کمتر و کیفیت کار مهندسان و کارگران آن بالاتر از اروپاست.
من در سال 1982 تا 1987 در شرکت رنو کار می‌کردم. در آن زمان مدیرانی که از رنو از فرانسه می‌آمدند اروپا را به عنوان الگو به ما نشان می‌دادند اما امروز در ترکیه مدیرعامل رنو که فرانسوی است و مدیرعامل فورد که آلمانی است به ما می‌گویند که (کیفیت کار) مهندس ترک و کارگر ترک بهتر از جاهای دیگر است. هم‌اکنون خودروسازهایی چون فورد، فیات، رنو، هوندا، تویوتا، هیوندایی، ایسوزو، مان و مرسدس بنز در ترکیه خودرو تولید می‌کنند.
