بازیگر نقش اول صنعت خودرو ایران کیست؟
در این اوضاع و احوال، این پرسش پیش می آید که لغو تحریم ها و آمدن خودروسازان خارجی و تغییر سلیقه مشتریان (به واسطه بالا رفتن قدرت انتخاب)، چه تغییری در نقش بازیگران بازار خودرو کشور ایجاد خواهد کرد. و پرسش دیگر اینکه اصلا انتخاب اول مشتریان بازار خودرو در پساتحریم چیست؟ پایین آمدن قیمت؟ افزایش کیفیت؟ ارتقای خدمات پس از فروش؟ و یا آمدن محصولات روز دنیا به کشور؟
در پاسخ به پرسش اول، باید نگاهی بیندازیم به بازیگران فعلی بازار خودرو ایران و آنها که قرار است در آینده نقش بگیرند. در حال حاضر، بازار خودروهای داخلی یک بازیگر نقش اول دارد و یک نقش مکمل؛ بازیگر نقش اول آن، خودروسازان داخلی هستند که بیش از 90 درصد بازار را در اختیار دارند و چینی ها نیز بازیگر نقش مکمل به شمار می روند.
در این بین، خودروسازان داخلی خود را برای شراکت خارجی ها به خصوص رنو و پژو آماده می کنند و با این حساب، در آینده بازار خودرو کشور حداقل سه بازیگر اصلی خواهد داشت؛ خودروسازان داخلی، پژو و رنوی فرانسه. ازآنجاکه وزارت صنعت،معدن و تجارت سختگیری هایی را برای عقد قرارداد و مشارکت با خودروسازان خارجی در نظر گرفته و با توجه به اقدامات انجام شده، به نظر می رسد رفتار رنو و پژو در مقایسه با گذشته تفاوت کرده و آنها نقشی جدید را در بازار ایران ایفا خواهند کرد، نقشی که احتمالا بیشتر به دل مشتریان ایرانی خواهد نشست.
به عبارت بهتر، با آمدن رنو و پژو، نقش ها در بازار خودرو ایران بیشتر تقسیم می شود و نتیجه این اتفاق، عرضه محصولات جدید به بازار خواهد بود. البته به جز این دو خودروساز فرانسوی، صحبت از حضور شرکت های مطرح دنیا از جمله فولکس واگن آلمان، فیات ایتالیا و حتی جنرال موتورز و کرایسلر و فورد آمریکا نیز در میان است.
در کنار اینها اما نباید از چینی ها غافل شد، چه آنکه آنها نشان داده اند برای بازار پساتحریم خودرو نیز برنامه دارند. زیرساخت هایی که چینی ها طی چند سال گذشته در ایران ایجاد کرده اند، به نوعی تضمین کننده تداوم حضور آنها است، ضمن آنکه آنها در پوشش دادن برخی نقاط ضعف بازار خودرو کشور از جمله قیمت بالا و امکانات و آپشن های محدود در خودروها، بد عمل نکرده اند.
با این شرایط بسیار بعید است خودروسازان چینی در پساتحریم چمدان هایشان را بسته و به کشورشان بازگردند، هرچند شاید سهم شان در بازار تضعیف شود.
اما در باب پرسش دوم، به نظر می رسد ایرانی ها انتخاب اول شان در بازار پساتحریم خودرو، به طور مشروط، «ورود محصولات روز دنیا به کشور» است، هرچند آنها همچنان مطالبات خود مبنی بر کاهش قیمت، افزایش کیفیت و ارتقای خدمات پس از فروش را نیز خواهند داشت. مشروط بودن این «انتخاب» از آن جهت است که استقبال از خودروهای روز دنیا، بستگی مستقیم به قدرت خرید ایرانی ها دارد و بدون شک بخشی از مشتریان به دلیل توان مالی پایین، همچنان امکان استفاده از این خودروها را نداشته و بالاجبار به سمت محصولات داخلی و چینی خواهند رفت.