از لفاظی تا التماس کشورهای اروپایی برای خرید قطعات تراکتور ایران

کارخانه تراکتور سازی تبریز در شرایط تحریم که مسیر غذا و دارو را هم سد کرده‌اند، توانسته به 40 کشور جهان  تراکتور و قطعات بفروشد و سالانه 660 میلیارد تومان ارزآوری داشته 100 درصد قطعات تراکتور را در داخل تولید کند.

در این زمینه مصاحبه‌ای با ابوالفتح ابراهیمی مدیرعامل هلدینگ تراکتورسازی تبریز انجام دادیم و با اقداماتی که در این کارخانه انجام شده بیشتر آشنا می‌شوید.

مدیرعامل هلدینگ تراکتورسازی تبریز می‌گوید:‌ کشورهای اروپایی گفتند، پول  به حساب ما واریز کنید، تعهد نمی‌‌دهیم تا چند سال دیگر قطعه به شما بدهیم، به خاطر تحریم  شاید امکان بازگشت پول هم نباشد،  پس از این مهندسان ما دست به کار شدند تا جایی که بعدا همان کشورها التماس کردند، به ما قطعه بفروشید.

ابراهیمی: تراکتورسازی شامل کارخانه‌های  موتورسازی، ریخته‌گری و حتی خودروسازی است در شهرهای ارومیه و کردستان دو کارخانه مونتاژ و در کشورهای آفریقایی نمایندگی داریم، به برخی کشورها به صورت «سی کی دی» می‌فرستیم و آنها تراکتور می‌سازند. علاوه بر اینها، 2 کارخانه تراکتور در آمریکای لاتین و ونزوئلا داریم که مدیریت آنها با ما است و یک کارخانه هم در تاجیکستان داریم.

تراکتور نقش مهمی در  تولید کشاورزی داشته و کاتالیزور بخش صنعت نیز است، با بیش از 800 قطعه‌ساز همکاری داریم و اگر به هر دلیلی تولید افت داشته باشد، به صنعت  و اشتغال این بخش آسیب وارد می‌کند. رابطه مستقیمی بین اشتغال صنعت و فعالیت هلدینگ تراکتورسازی به ویژه در استان‌ها وجود دارد. بیش از 180 نمایندگی فروش و بیش از 200 نمایندگی خدماتی در ایران وجود دارد. مجموعه اینها خانواده‌ای است که بیش از 200 هزار شغل غیرمستقیم و 6 هزار شغل مستقیم ایجاد کرده است.

تراکتورسازی تلاش می‌کند تنوع و کیفیت، تولیدات خود را بیشتر کند و نیاز کشور را تأمین کند. 

ابراهیمی: نیاز کشور ایران به تراکتور در شرایط خشکسالی 11 هزار،  شرایط عادی 16 هزار و شرایط مطلوب تا 20 هزار دستگاه است و مازاد  آن را صادر می‌کنیم. 

ابراهیمی: تراکتور با قدرت از 35 تا 150 اسب بخار را تولید می‌کنیم که تمام نیازهای کشاورزی کشور را تامین می‌کند، شاید در مزارع بزرگ تراکتورهایی با بیش از 150 اسب بخار هم لازم باشد که تعداد آنها از  10 تا 20 دستگاه فراتر نمی‌رود، بنابراین اقتصادی نیست، ما خط تولید به خاطر آن راه‌اندازی کنیم، مگر اینکه در آینده بازارهای صادراتی را تقویت کنیم و دستگاه‌های بزرگ با اهداف صادراتی راه‌اندازی کنیم. 

ابراهیمی: بله تراکتورهایی تا 150 اسب بخار به خوبی نیاز کشاورزی کشور را پاسخ می‌دهد و نیاز به تراکتورهای بزرگ به صورت جدی وجود ندارد.  

ابراهیمی: کل واردات تراکتور سنگین امسال یعنی بیش از 150 اسب بخار شاید به 30 دستگاه هم نرسد، اما  صادرات امسال از 1500 دستگاه عبور کرد. صادرات قبل از تحریم‌ها عمدتا کشورهای اروپایی نظیر هلند بود و آنها از کیفیت و قیمت بسیار راضی بودند.

تراکتورهای ارزان در دنیا طالب زیادی دارد، اگرچه به دنبال بهره‌وری هستند، اما از نظر اقتصادی هم می‌خواهند به صرفه باشد، در هلند تراکتور ما را که نصف قیمت بازار آنها بود، ترجیح می‌دادند. در کشورهای جهان سوم تراکتور گران اصلا توجیه اقتصادی ندارد و به خاطر اینکه هزینه تولید را کاهش دهند از تراکتورهای ارزان‌تر استفاده می‌کنند. 

ابراهیمی: همه قطعات تراکتور را خودمان تولید می‌کنیم، در همه نقاط کشور در روستاهای دور افتاده هم قطعات وجود دارد و تهیه آنها راحت تر و کم هزینه است.

ابراهیمی: معادل 660 میلیارد تومان میزان ارزآوری صادرات تراکتور بود. موتورسازان به یوگسلاوی و قطعه‌سازان به کشورهای دیگر صادر می‌کنند تراکتور ایران به 40 کشور جهان صادر می‌شود.

ابراهیمی: قطعات ریخته و موتور علاوه بر تراکتور به کشورهای دیگر صادر می‌کنیم.

ابراهیمی: تراکتور 90 درصد داخلی‌سازی شده، اما 10 درصد برخی قطعات مانند تایر وارداتی است و این در تمام دنیا رایج است که برخی قطعات غیر مرتبط را برای کاهش هزینه از شرکت های دیگر تامین یا وارد می کنند به خاطر برخی قطعات نمی توان خط تولید مجزا راه‌اندازی کرد.

ابراهیمی: بله کاملا اثر گذاشت و تولیدات ما را بیشتر کرد. 

ابراهیمی: زمانی که جواب سربالا از تأمین کنندگان اروپایی شنیدیم، مهندسان ایرانی تصمیم خود را گرفتند و عزم جزم کردند که  هر طور شده تولید را در داخل انجام بدهند.

کشورهای اروپایی گفتند، پول  به حساب ما واریز کنید تعهد نمی ‌‌دهیم تا چند سال دیگر قطعه به شما بدهیم، به خاطر تحریم  شاید امکان بازگشت پول هم نباشد،  پس از این مهندسان ما دست به کار شدند تا جایی که بعدا همان کشورها التماس کردند، به ما قطعه بفروشید.

پس از آن مهندسان ما خودشان قالب‌هایی را طراحی کردند و روی نرم افزارهایی که خودشان نوشته بودند کار کردند و مدل‌های بسیار موفقی را ارائه کردند. علاوه بر مدل‌های خارجی، روی تکنولوژی‌های پیشرفته کار کردند. مهندسان تحصیل‌کرده و دانشمند ما همه اینها را طراحی کردند، کار به جایی رسید، همین کشورهایی که زمانی حرفهای سربالا به ما گفته بودند، به التماس افتادند که به آنها قطعه بفروشیم.

ابراهیمی: کشورهایی نظیر ایتالیا و آلمان و ترکیه بودند.

ابراهیمی: قطعات تراکتور حتی به هلند هم فرستادیم.

ابراهیمی: به دلیل کیفیت و قیمت مناسب. محصول تولیدی آنها قیمت بسیار بالاتری داشت. 

ابراهیمی: روی کاهش قیمت تمام شده کار کردیم، بهره‌وری نیروی انسانی را افزایش دادیم روشهای ارتقای بهره‌وری را مرتب در همه زمینه‌ها شناسایی می‌کنیم. کار به جایی رسید با کاهش قیمت تمام شده، مشتریان زیادی پیدا کردیم، به همین دلیل در عراق و افغانستان تراکتور ایران بسیار طالب دارد. ما تلاش کردیم که براساس ویژگی‌ها و نیازمندی کشورها تولید کنیم. 1500 دستگاه تراکتور را برای 40 کشور صادر کردیم.

ابراهیمی: قیمت فلزات به عنوان ماده اولیه تراکتور از سال 97 تاکنون از کیلویی یک‌هزار تومان به 10 هزار تومان رسیده، تنها امسال قیمت فولاد 160 درصد افزایش داشت، بنابراین قیمت تراکتور متناسب با قیمت فلزات افزایش نیافت و قیمت تراکتور را از ابتدای امسال فقط 40 درصد افزایش دادیم. باید بررسی شود که چرا قیمت فولاد و فلزات که کارخانه‌های آن مربوط به افراد خاصی هستند افزایش لجام گسیخته داشته، ما در حقیقت مصرف‌کننده محصول آنها هستیم. 

ابراهیمی: فروردین سال 99 به دلیل محدودیت‌های کرونا کسی حاضر به حمل تراکتور به استان‌های دیگر نشد.  3 هزار دستگاه در انبارها ماند، حتی شماره‌گذاری هم تعطیل شد، در حالی که اینها فروخته شده بود و به دلیل این مشکلات ما مجبور بودیم در انبارها نگه‌داری کنیم. کارخانه فقط تولیدکننده تراکتور است و به دستور وزارت جهاد کشاورزی تراکتور در اختیار کشاورزان قرار می‌دهد.

ابراهیمی: تراکتورهایی که صادر می‌کنیم، خاص هستند و شاید با اقلیم کشور ما سازگار نباشد. مثلاً تراکتورهای ویژه افغانستان درست می‌کنیم و به آنها صادر می‌کنیم و یا به کشورهای دیگر هم همین طور. تراکتوری که به آفریقا می‌فرستیم اینجا مشتری ندارد و ویژه آن منطقه است البته ارز آوری خوبی برای کشور دارد. 

ابراهیمی: فروشنده تراکتور، وزارت جهاد و بانک کشاورزی است. بانک به کشاورزان در قبال وثیقه وام می‌دهد، اما متاسفانه این روشن است که خیلی از کشاورزان نمی‌توانند وثیقه را تأمین کنند و نمی‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.

ابراهیمی: فکر نکنم این طور باشد، بانک سند شهری می‌خواهد و اغلب تهیه آن برای کشاورزان بسیار سخت است.

ابراهیمی: اگر اعتبار داده شود، می‌توان دستگاه‌ها و ادوات ویژه زمین کوچک ساخت. پیشنهاد این است که در قالب تعاونی‌ها و ورود بخش خصوصی و البته با کمک و اعتبار دولت این کار انجام شود.

ابراهیمی: بله، ما هر دستگاه و قطعه‌ای را بسته به سفارش می‌توانیم انجام دهیم، اما نیاز به اعتبار داریم. 

ابراهیمی: پس از اینکه تراکتورسازی در سال 88 خصوصی شد و سهام آن به بورس رفت، تلاش را بیشتر کردند. مواد اولیه ارزان گرفتیم، تکنولوژی خوب سوار کردیم. یک مرکز تحقیق و توسعه R&D با کمک مهندسان جوان درست کردیم. بعضا مهندسی معکوس کردیم. همه اینها قیمت تمام شده را پایین آورد. در مدیریت انسانی هم به جای انتصابات خاص، به افراد باصلاحیت روی آوردیم. ماشین‌های فرسوده را از دور خارج کردیم و دستگاه‌های جدید آوردیم.

ابراهیمی: برخی شرکت‌ها بله،‌ اما در کل چون زیر نظر سازمان گسترش و نوسازی صنایع بود و اعتبار از آنها تأمین می‌شد و دولت یارانه پرداخت می‌کرد، بازدهی کمتر بود. 

ابراهیمی: فقط توانستیم ضررها را جبران کنیم و عوامل ضرر را که در دل این مجموعه‌ها بود، بیرون کشیدیم. مثلا برخی قطعات را وارد کرده بودند و بلااستفاده بود، یعنی اصلاً نمی‌شد استفاده کرد، اما پس از مدتی که بهره‌وری را افزایش دادیم از تأمین کننده سطح C به  A رسیدیم.

ابراهیمی: ترکیه خیلی از این دستگاه‌ها را به ما داده بود.

ابراهیمی: اینها قبل از دوره من اتفاق افتاده بود.

ابراهیمی: بسیج برای ارائه خدمات به مردم وارد شد نه سودجویی، بنابر این سرمایه آورد.

ابراهیمی: صندوق قرض‌الحسنه بسیجیان سرمایه داشت و قرار شد مضاربه‌ای با آنها کار کنیم صندوق  پول خود را در صنایع بورس سرمایه‌گذاری کرد و یک پویایی در صنعت ایجاد شد.

ابراهیمی: شاید از نظر تکنولوژی پایین تر از کشورهای اروپایی و آمریکایی باشیم، اما از نظر خودکفایی جزو هفت کشور نخست هستیم که می‌توانیم همه قطعات را خودمان تولید می‌کنیم، در شرایط تحریم تولید و صادر می‌کنیم که به خاطر خودکفایی در تولید است، خوداتکایی در شرایط تحریم مهمترین مولفه برای اقتصاد کشور است.وقتی صنایع موشکی ما این قدر پیشرفته است، دسترسی به صنعت پیشرفته تراکتور کار بسیار راحتی است که با همت جهادی دانشمندان مان محقق شده و خواهد شد.

منبع: فارس