کاهش قیمت در بازارهای داخلی به ویژه خودرو تا کجا پیش خواهد رفت؟/ قیمت رسمی خودروهای داخلی از سوی خودروسازان کاهش می یابد؟

به گزارش "پدال نیوز" به گزارش پایگاه خبری پدال نیوز؛ با قوت گرفتن انتخاب جو بایدن به‌عنوان چهل و ششمین رئیس‌جمهور ایالات‌متحده آمریکا طی چند روز اخیر و قطعی شدن آن در بامداد شنبه، بازار خودروی ایران نیز به این اتفاق بزرگ واکنش نشان داد و منحنی قیمت در آن نزولی شد. طبق اخبار رسیده از بازار تا لحظه تنظیم این گزارش، قیمت خودروهای داخلی در مقایسه با روزهای قبل از آغاز انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، چیزی حدود ۲۵ درصد افت کرده است. فعالان بازار می‌گویند خیلی‌ها از بیم ریزش بیشتر قیمت‌ها، فروشنده شده‌اند تا سمت «عرضه» تقویت شود، با این حال در سمت تقاضا میل چندانی برای خرید نیست. در واقع با توجه به کاهش تورم انتظاری شهروندان و خوش‌بینی آنها به بهبود اوضاع اقتصادی و افت در بازارهای مختلف، خیلی‌ها بنا را بر تداوم ریزش قیمت گذاشته‌اند، بنابراین بازار خودرو با کمبود خریدار مواجه شده است. در این شرایط اما پرسش مهم شکل گرفته در اذهان عمومی این است که «کف کاهش قیمت خودرو چقدر است؟» آیا افت قیمت خودرو در روزها و هفته‌ها و ماه‌های آتی نیز ادامه خواهد داشت، یا به زودی روند نزولی قیمت متوقف و حتی دوباره استارت گرانی خواهد خورد؟ پاسخ به این پرسش منوط به اتفاقاتی است که در آینده سیاست خارجی و اقتصاد کشور رخ خواهد داد، به‌ویژه احیا یا عدم احیای برجام.

پیش از بررسی اتفاقات احتمالی آتی در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد کشور (با توجه به شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و پیروزی بایدن)، ابتدا نگاهی می‌کنیم به تقویم دو سال و نیم گذشته در بازار خودرو تا مشخص شود منحنی قیمت چرا این چنین سرکش شد. پس از آنکه آمریکا در اردیبهشت ۹۷ از توافق هسته‌ای و برجام خارج شد، بازار خودرو نخستین تکانه‌ها را تجربه کرد، زیرا واضح بود با نقض برجام، اقتصاد ایران دوران سختی را در پیش خواهد داشت. سه ماه پس از خروج آمریکا از برجام، خودروسازی ایران رسما از سوی آمریکا تحریم شد تا بازار خودرو شوک قیمتی دیگری  را تجربه کند. در نهایت نیز هرچه گذشت، فشار آمریکایی‌ها بر ایران بیشتر و با توجه به تحریم‌های نفتی و بانکی، اقتصاد کشور تلاطم‌های بزرگ را تجربه کرد. واکنش بازارهای  داخلی به اتفاقات سیاسی ناشی از نقض برجام، افزایشی بود و از همین رو شهروندان ایرانی به شدت تحت فشار اقتصادی قرار گرفتند. با توجه به کاهش ورود ارز به کشور در نتیجه تحریم‌های نفتی و بانکی، بازار ارز روندی صعودی به خود گرفت و به رقم بالای ۳۰ هزار تومان نیز رسید. در واکنش به سرکشی‌های بازار ارز، دیگر بازارها به‌ویژه خودرو نیز رم کردند، تا جایی که کف قیمت از ۳۰ میلیون تومان به ۱۳۰ میلیون تومان رسید. اینکه چرا بازار خودرو در این دو سال و نیم این چنین ملتهب و با رشد شدید قیمت مواجه شد، ریشه در مسائل مختلفی داشت، به‌ویژه «رشد نرخ ارز»، «رشد تورم انتظاری» و «افت تولید و عرضه». در این بین اما دو عامل نخست، اثر بیشتری بر منحنی قیمت داشت، چه آنکه خودرو با وجود مصرفی بودن، کالایی سرمایه‌ای شد و شهروندان زیادی آن را دستمایه حفظ ارزش پول خود قرار دادند.

  نقش احیای برجام در آینده بازار

  کاهش قیمت رسمی خودرو؟

اما پرسش مهم دیگری که در اذهان عمومی شکل گرفته، سرنوشت قیمت رسمی (کارخانه‌ای خودروها)  با توجه به ریزش نرخ ارز است. خودروسازان هر گاه نرخ ارز صعود کرده (به‌ویژه طی دو سال و نیم گذشته و به‌طور ویژه‌تر طی امسال)، خواستار افزایش قیمت محصولات‌شان به دلیل رشد هزینه‌های تولید شده‌اند. حالا که نرخ ارز نزولی شده، توقع شهروندان ایرانی این است که قیمت رسمی خودروهای داخلی پایین بیاید. اما آیا این اتفاق رخ خواهد داد؟ تجربه نشان‌داده که معمولا چنین نمی‌شود و خودروسازان تن به کاهش قیمت محصولات خود در دوران کاهش نرخ ارز نمی‌دهند. وقتی توافق هسته‌ای و برجام امضا شد، ایرانی‌ها انتظار داشتند با توجه به رشد تولید و بهبود شرایط اقتصادی کشور، قیمت کارخانه‌ای خودروها پایین بیاید، اما این اتفاق رخ نداد. اینکه چرا نمی‌توان چندان به کاهش قیمت رسمی خودروها حتی در صورت احیای برجام دلخوش بود، یک دلیل عمده دارد. خودروسازان مدعی‌اند به واسطه سیاست نرخ‌گذاری دستوری، همواره در این سال‌ها زیان دیده و قیمت در نظر گرفته شده برای محصولات‌شان (‌از سوی نهادهای دولتی یا شورای‌رقابت) کمتر از هزینه تولید بوده است. با این ادعا، احتمالا پاسخ آنها به کاهش قیمت محصولات با توجه نزولی‌شدن نرخ ارز، این است که باید زیان‌های قبلی خود را جبران کنند. در واقع ادعای خودروسازان این است که قیمت محصولات آنها در دوران ارز ۳۰هزار تومانی، متناسب با این نرخ و همچنین تورم نبوده، بنابراین اصل کاهش ماجرای قیمت منتفی است. آنها با وجود آنکه طی امسال سه‌بار مجوز افزایش قیمت دریافت کرده‌اند، هنوز هم می‌گویند در زیان قرار دارند و از همین‌رو به‌نظر می‌رسد از همین حالا اثرات کاهش نرخ ارز بر قیمت محصولات خود را به نوعی پیشخور کرده و به زخم‌های قبلی خواهند زد. .//دنیای اقتصاد