نقشه راه جهش تولید در صنعت خودرو

  صنعت خودرو ایران با ۶۰ سال قدمت، به ‌عنوان لکوموتیو صنعت کشور، یکی از موثرترین بخش‌ها در حرکت به سمت توسعه اقتصادی و از جمله بخش‌های زیربنایی اقتصاد کشور است که فرآیند توسعه را تحت‌تاثیر قرار داده و از عوامل مهم توسعه اقتصادی است و با توجه به‌گستردگی صنایع خودروسازی ایران، این صنعت از حیث اثرگذاری بر توسعه کسب ‌و کارهای مختلف ، افزایش فرصت‌های شغلی و ایجاد اشتغال پایدار، توسعه حمل‌ و نقل عمومی، افزایش رفاه اجتماعی نقشی بی‌بدیل دارد. ارتباط بین این صنعت با بخش‌های گوناگون اجتماعی و اقتصادی این باور را تقویت می‌کند که در ایران، خودروسازی و صنایع مرتبط با آن، موتور محرک صنعت کشور بوده و از ارکان اصلی اقتصاد و تجارت هستند.

 بهبود نقش صنعت خودروی کشور در رشد اقتصادی در گرو اجرایی کردن ۵ راهبرد است : ایجاد پایگاه تولید خودرو با علامت تجاری داخلی، تاکید بر صادرات خودرو، ایجاد پایگاه تولید قطعات با علامت تجاری داخلی با تاکید بر مزیت‌های داخلی، جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی برای توسعه صادرات و راه‌اندازی مراکز طراحی، آزمون و خدمات مهندسی خودرو در منطقه. اجرای این اقدامات در توسعه صنعت خودرو، بهبود رشد اقتصادی و رونق تولید خودروسازی کشور و ارتقای برند خودرو ملی را به ارمغان می‌آورد. در بسیاری از کشورها توسعه‌یافته و پیشرفته، صنایع خودروسازی یکی از اجزای مهم اقتصاد ملی به‌ شمار می‌رود و از عوامل اصلی توسعه اقتصادی و از اساسی‌ترین شاخص‌های توسعه اجتماعی کشورهاست. با وجود اینکه صنعت خودرو تنها عامل توسعه به‌شمار نمی‌رود، اما آثار اقتصادی آن در همه زمینه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی مشهود است. در بیشتر کشورهای صنعتی ، دولت به موازات سرمایه‌گذاری در بخش‌های مهم اقتصادی و کشاورزی، به توسعه و بهبود صنعت خودرو نیز توجه می نماید و به‌طور مستقیم و غیرمستقیم (صنایع مرتبط) در آن سرمایه‌گذاری می‌شود.

 بدون شک برای رونق تولید خودرو و توسعه صادرات خودرو با برند ملی، سیاست‌گذاری مناسب در امر پژوهش در عرصه‌های صنعتی می‌تواند در حرکت به سمت خودکفایی و توسعه صنعت نقش‌آفرینی کند اما تا زمانی که پژوهشگران بخش صنعت ویژگی‌های متناسب با توسعه و دیدگاه خودکفا شدن را در رفتار و بینش خود بروز ندهند، رسیدن به این مهم امری غیرممکن است، بدین‌جهت سیاست‌گذاری باید در تغییر بینش‌ها و الگوهای فکری جوامع اقتصادی و صنعتی نیز مؤثر افتد. به جرأت می‌توان گفت توسعه‌یافتگی صنعت خودرو ایران در زمینه فناوری و کارآمدی و توانمندی آن، بستر توسعه صنعتی را در کشورمان فراهم می‌کند ؛ از سویی کارشناسان حوزه‌ های اقتصادی و صنعتی معتقدند بخش مهمی از موفقیت‌های راهبردی در زمینه توسعه اقتصادی و کسب ‌وکار، به‌واسطه توسعه فعالیت‌های پژوهشی در خودروسازی و سرمایه‌گذاری در این بخش است. هر چند ممکن است سرمایه‌گذاری در صنایع داخلی به‌ویژه صنعت خودرو، بار مالی به همراه داشته باشد، اما برای تسریع در روند توسعه این صنعت در کشور و برطرف کردن موانع حوزه خودرو به‌منظور جهانی‌سازی برند خودرو ایرانی، تقبل هزینه‌های این بخش از سوی دولت اجتناب‌ناپذیر است.

علاوه ‌بر نقش صنعت خودرو در توسعه کسب ‌وکار، ارتباط تنگاتنگ عموم افراد جامعه با صنعت خودرو در زمینه‌های گوناگون حمل‌ ونقل، اهمیت خودرو در زندگی شهروندان از نظر دسترسی به خدمات و رفاه اجتماعی و نقش اساسی آن در ارتقای سطح زندگی و رفاه عمومی در جامعه را دو چندان می‌کند و بیانگر نقش فرهنگی و اجتماعی این صنعت در اجتماع است. از سویی ارتباط عمیق خودروهای سواری و تجاری و امدادی و... با زندگی شهروندان از نظر دسترسی به رفاه اجتماعی و نقش اساسی انواع خودروها در توسعه حمل ‌و نقل و ارتقای سطح زندگی و رفاه عمومی، بیانگر نقش فرهنگی و اجتماعی این صنعت است. آمیختگی شبکه حمل‌ و نقل و خودروهای عمومی و شخصی، با زندگی مردم از بعد دسترسی به خدمات اجتماعی و رفاهی و نقش‌آفرینی این سیستم در ارتقای سطح کیفی زندگی و رفاه اجتماعی، نشان از نقش اجتماعی صنعت خودرو در حوزه حمل‌ونقل دارد.

البته با وجود تمام مزیت‌هایی که توسعه صنعت خودرو در توسعه و بهبود حمل ‌و نقل برای خدمت‌رسانی به مردم و افزایش رفاه اجتماعی در جامعه دارد، توجه دولت به تولید خودروهای ایمن، با فناوری جدید و بدون نیاز به سوخت فسیلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و موجب کاهش اثرات زیانبار زیست‌محیطی، سلامت جامعه و رفاه شهروندان شده و بی‌تردید آرامش‌خاطر شهروندان جامعه را نیز به‌دنبال خواهد داشت. همچنین برخی مصرف‌کنندگان کالای داخلی خواستار افزایش کیفیت و توان رقابتی تولیدات داخلی با مشابه خارجی هستند اما باید در نظر داشت که صنایع داخلی زمانی امکان تحقیق و افزایش کیفیت را خواهند یافت که از توان مالی و سرمایه‌ای قابل‌قبولی برای توسعه پژوهش‌ها و تولید نوآورانه بهره‌مند باشند.

در این ‌راستا بهره‌گیری از فناوری‌های نوین صنعت در خودروسازی و ارتقای کیفی قطعات از مهم‌ترین پیش‌شرط‌های تولید خودرو با کیفیت است و به‌ اعتقاد کارشناسان حوزه بازار، کیفیت محصول در کنار قیمت مناسب ضامن توسعه فروش و افزایش سهم بازارهای منطقه‌ای و جهانی است که اگر مورد عنایت جدی دولت و تولیدکنندگان قرار گیرد، شکوفایی ورونق تولید محقق می‌شود.