صنعت خودرو ایران در 40 سالگی انقلاب چه جایگاهی دارد؟

به گزارش پدال نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان،  اولین اتومبیل سواری که وارد ایران شد یک اتومبیل فورد بود که اوایل قرن بیستم به دستور مظفرالدین شاه قاجار از کشور بلژیک خریداری شد. این اتومبیل که دود زیادی از آن خارج می‌شد به کالسکه دودی معروف بود.
در سال 1281 شمسی یا 1902 میلادی مظفرالدین شاه در اولین سفر خود به اروپا با اتومبیل آشنا شد و دو دستگاه رنو خرید و با خود به ایران آورد. پس از مظفرالدین شاه فرزندش محمد علیشاه نیز از این خودرو استفاده کرد تا اینکه روزی در یکی از خیابان‌های تهران مورد سوء قصد قرار گرفت. پس از محمد علی شاه، احمد شاه یکی دو خودرو برای خود خرید و گاهی اوقات سوار آن‌ها می‌شد.
 
صنعت خودروسازی پیش از انقلاب
 
به دنبال گسترش شهرنشینی میزان واردات خودرو از سال 1300 هجری شمسی (1920 میلادی) افزایش یافت. اغلب اتومبیل‌ها در آن سال‌ها از کشور‌های آمریکا و انگلیس وارد می‌شد. از اواسط دهه 1330 خودروسازی ایران ابتدا تنها با مونتاژ خودرو‌های خارجی و سپس با بومی کردن محصول‌های کشور‌های صاحب صنعت خودرو، به ایران وارد شد؛ ابتدا سال 1338 شرکت بازرگانی جیپ و پس از آن سال 1341 ایران خودرو و سال 1344 شرکت تولید اتومبیل سیتروئن فعالیت خودروسازی‌شان را آغاز کردند.
 
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نام شرکت ایران ناسیونال به شرکت ایران خودرو تغییر یافت. به دنبال تعطیلی کارخانه تالبوت انگلستان شرکت ایران خودرو اقدام به خرید ماشین آلات خط تولید آن کرد و از آن به بعد اکثر قطعه‌های خودرو پیکان در ایران تولید شد.
 
بیشتر بخوانید: شکوفایی صنعت خودرو پس از پیروزی انقلاب/ وابستگی به خارج کمتر شده است
 
انقلاب اسلامی و تحولاتی در صنعت خودرو سازی/ رتبه 16 تولید خودرو در اختیار ایران
 
در حال حاضر 195 کشور در جهان وجود دارند که از این تعداد، فقط 55 کشور صنعت خودرو قابل توجه دارند. از این 55 کشوری که دارای صنعت خودرو هستند، تنها بیست کشور است که سالانه بیش از یک میلیون دستگاه خودرو تولید می‌کنند و ایران در سال 1396 با تولید بیش از یک میلیون و پانصد هزار خودرو در سال، در رتبه شانزدهم جهانی تولید خودرو قرار دارد.
 
صنعت خودرو در ایران، بعد از صنعت نفت و گاز و پتروشیمی، سومین صنعت بزرگ کشور است که 10 درصد تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص داده و 4 درصد کل نیروی کار کشور معادل 700 هزار نفر در این صنعت مشغول کار هستند.
 
اگرچه در زمان پهلوی، در ایران سالانه فقط حدود 35 هزار خودرو تولید می‌شد، اما پس از انقلاب و در دهه شصت، تولید خودرو به 161 هزار دستگاه در سال رسید؛ این در حالی است که در دهه هشتاد، صنعت خودرو ایران در جهش ناگهانی به بیش از 817 هزار دستگاه در سال 1384 رسید و سرانجام برای اولین بار در سال 1387 از سقف یک میلیون دستگاه عبور کرد.
 
پنجمین صنعت خودرو در آسیا متعلق به خودروی ایرانی
 
صنعت خودرو در ایران چنان گسترده شد که در دهه 80 از نظر میزان رشدِ تولید در رتبه پنجم جهانی پس از چین، تایوان، رومانی و هند قرار گرفت.
 
سال 1386، میزان صادرات خودرو ایران، حدود 500 میلیون دلار در سال بود، اما در سال بعد، سال 1387 صادرات خودرو ایران به کشور‌های خارجی با دوبرابر افزایش به یک میلیارد دلار رسید؛ همچنین از سال 1391 پلتفرم‌ها و طراحی‌های داخلی برای تولید خودرو به مرحلۀ عمل رسیده است.
 
خودروی ایرانی از تولید تا صادرات به کشور‌های خارجی
 
هر صنعتی تا جایی که به مرحله صادرات نرسد نمی‌توان موفقیت چشمگیری برای آن متصور شد، اما خودرو یکی از صنایع بزرگ ایران بود که تا این مرحله نیز پیش رفت؛ صادرات خودرو در ایران توانسته صنایع دیگری را هم تکان دهد.
 
امروزه حدود 1200 شرکت با نزدیک به 15 هزار کارخانه به تولید قطعات خودرو مشغول و از نظر صادرات نیز، 39 کشور خارجی خریدار قطعات خودرو از ایران هستند. هم‌چنین بنا به آمار سال 1393 ده واحد تولیدی تایر در کشور مشغول به فعالیت هستند که سالانه 240 هزار تن تایر تولید می‌کنند، رقمی که 70 درصد نیاز داخلی تایر را پوشش می‌دهد. اما به جز صنایع جانبی، دانشگاه‌ها و علوم نیز درگیر صنعت خودرو شده‌اند.
 
با پیشرفت صنعت خودرو، رشته‌های دیگر نیز به کمک این صنعت آمده و در خدمت خودروسازی قرار گرفتند؛ صنعت نانوتکنولوژی نیز برای پیشرفت خودرو‌های ایرانی فعال شده و متخصصان این عرصه برای تولید قطعاتی هم‌چون صندلی‌های ضدباکتری، رنگِ مقاوم در برابر خراشیدگی، شیشه‌های آب‌گریز، فیلتر‌های هوای بدون نیاز به تعویض، داشبورد‌های ضدلکه و محصولاتی از این قبیل به کار می‌آیند.
 
خدمت رشته‌های دیگر به صنعت خودروسازی
 
اخیراً متخصصین نانوتکنولوژی هم‌چنین در سال 1390 روغن موتوری تولید کرده‌اند که فرسایش موتور، مصرف سوخت و دمای موتور را کاهش می‌دهد. از طرف دیگر هم‌چنین با تولید گستردۀ موتور‌های گازسوز برای جلوگیری از آلودگی هوا، در سال 1389 ایران رتبۀ دوم جهانی را در تولید خودرو‌های گازسوز به دست آورد.
 
از طرف دیگر محققان در حوزه‌های دیگر فعال شده و از سال 1395 پژوهش‌های علمی در ایران برای ساخت خودرو‌های بدون راننده نیز آغاز شده است. با اینکه در ایران هنوز شاهد خودرو‌های بدون راننده به طور متداول نیستیم، ولی شرکت آرین موتور سعی بر این دارد خودرو‌های مدرن این خودروساز ژاپنی را برای مردم ایران همگام با کشور ژاپن به راحتی در دسترس قرار دهد.
 
دستاورد‌های زیادی در صنعت خودروی کشور به وقوع پیوسته، اما شاید از آن‌ها مهم‌تر استعداد‌های زیادی در این صنعت است که لازمه بهره گیری از استعداد‌های نخبگان صنعت خودرو، تلاش‌های خودروسازان برای جذب این افراد است؛ چندی پیش اخباری مبنی بر ساخت یک
 
لامبورگینی در ایران منتشر شد همچنین ساخت خودرو‌های تولید کننده آب توسط یک جوان ایرانی که لازم است خودروسازان به این افراد بهای بیشتری بدهند.