جنجال تونل های پایتخت

به گزارش پدال نیوز به نقل از  ایرنا ، رسانه ای، براساس برخی مستنداتی که گفته می شود از یکی از همان مسئولان حوزه مدیریت شهری دریافت کرده، خبری را منتشر می کند با این محتوا که قرار است برخی تونل ها و بزرگراههای پایتخت پولی شوند.
نام این تونل ها و بزرگراهها به همراه هزینه تردد نیز اعلام می شود و همین کافیست تا افکارعمومی را درگیر خودش کند. رسانه ای ها می گویند خبر دارای ارزش خبری «دربرگیری» است؛ یعنی طیف وسیعی از شهروندان را متاثر و درگیر خود می کند زیرا میزان ترددها و سفرهای درون شهری که خود مسئولانِ شهری اعلام می کنند نیز در حد چندین میلیونی است.
حالا و به دنبال رسانه ای شدن این موضوع، هرکدام از متولیان شهری به گونه ای متناقض با یکدیگر واکنش نشان می دهند؛ برخی اعضای شورا توئیت می کنند که این نیز شهرفروشی است؛ دیگری اصل موضوع را تکذیب نمی کند بلکه می گوید که حالا وقت رسانه ای شدن آن نبود زیرا موضوع در دست بررسی است و معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری پایتخت هم که متولی اصلی اینچنین موضوعاتی محسوب می شود محکم اعلام می کند که باید اینچنین طرح هایی اجرا شود.
محسن پورسیدآقایی که فعالیت هایش در حوزه حمل و نقل و ترافیک پایتخت در هر بخشی از ابتدا جنجال آفرین بوده - از طرح ماجرای ترافیک گرفته تا دیگر طرح ها- امروز ابتدا رسانه هایی که آن خبر را منتشر کردند را «دروغگو» خواند و گفت که آن خبر حاوی حداقل سه دروغ بوده و سپس با بیان اینکه تعرفه های اعلام شده برای هزینه تردد، درست نیست، از این طرح دفاع کرد.
نکته جالب توجه اینکه، استدلال پورسیدآقایی در دفاع از پولی شدن تونل ها و بزرگراههای شهری به طور کامل در تناقض و تضاد 100 درصدی با استدلال هایی است که کارشناسان و برخی مسئولان شهری در نقض آن برشمرده اند.
درحالی که کارشناسان حوزه شهری می گویند درست است که پولی شدن تردد در معابر برخی کلانشهرهای دنیا امری عادی است، اما آن معابر یا تونل ها در آن کشورها توسط بخش خصوصی ساخته شده نه از جیب مردم؛ حال آنکه پروژه های شهری تهران از پول مردم ساخته شده و در این شرایط درست نیست که مردم باز برای تردد در آنها هزینه بپردازند.
اما پورسیدآقایی معاون کنونی حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران اینطور استدلال کرده است: چون این پروژه ها با پول مردم ساخته شده، برخی از این مردم بویژه در جنوب شهر حتی نام این پروژه ها را هم نشنیده اند و از آنها تردد نکرده اند و چرا باید هزینه طرح هایی را بدهند که از آن استفاده نکرده اند و نمی کنند؟
 
** اصل موضوع چه بود؟
به گزارش ایرنا موضوع پولی شدن تعدادی از تونل ها و بزرگراههای پایتخت که طی روزهای اخیر با واکنش های مختلف افکار عمومی و مسئولان همراه بوده،نخستین بار نیست که مطرح می شود.
پیش از این، سال 1393 نیز در زمان مدیریت محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران موضوع اخذ عوارض از معابر خاص شامل برخی تونل ها و بزرگراه های پایتخت نیز مطرح شد.
آن زمان ابوالفضل قناعتی رئیس وقت کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران در این باره گفته بود که موضوع «اخذ عوارض از معبرهای خاص» پیشنهاد مطرح شده از جانب یکی از اعضای شورای شهر است.
وی با بیان اینکه این موضوع تنها نظر شخصی و پیشنهاد مطرح شده از سوی یکی از اعضای شوراست تأکید کرده بود: اجرای این طرح نیازمند کار کارشناسی و مطالعاتی دقیق از جانب شهرداری تهران است.
پس از طرح این مساله در رسانه ها واکنش های زیادی در این زمینه شکل گرفت و فشار رسانه ای و افکار عمومی مانع ادامه پیگیری، بررسی آن و در نهایت موضوع، منتفی شد.
 
**چرا طرح قبلی رد شد؟
به اعتقاد تعدادی از اعضای شورای شهر از آنجاکه معابر شهری با پول شهروندان ساخته شده است اخذ عوارض از آنها درست نیست و این موضوع زمانی می تواند اتفاق افتد که بخش خصوصی نسبت به ساخت این زیرساخت ها اقدام کرده باشد.
این موضوع مسکوت مانده بود تا اینکه دیماه جاری، در ابتدای مدیریت جدید شهری، پیروز حناچی معاون وقت فنی و عمران شهرداری و شهردار کنونی تهران گفت: دریافت عوارض تردد از بزرگراه ها در بسیاری از شهرهای دنیا انجام می شود و این موضوع (دریافت عوارض) درخصوص پروژه هایی که «در آینده» احداث خواهد شد در دستور کار قرار می گیرد.
حناچی با اشاره به اینکه درخصوص بزرگراه هایی که قبلا ساخته شده و به بهره برداری رسیده اند نیز می توان این اقدام را انجام داد افزود: می توان هزینه نگهداری بزرگراه ها را از محل همان بزرگراه تامین کرد.
«احمد مسجدجامعی» عضو شورای اسلامی شهر تهران البته امروز در صحن شورا اعلام کرد: این لایحه در شورای چهارم تهیه شده و در آن زمان اعضای اصلاح طلب شورای شهر با آن مخالفت کردند.
 
 
**کدام تونل ها و بزرگراهها؟
با طرح مجدد این موضوع در رسانه ها واکنش های مختلفی نیز به آن صورت گرفت اما مجدد موضوع از پیگیری بازماند تا اینکه هفته گذشته انتشار خبری مبنی بر ارسال پیش نویس پولی شدن تعدادی از تونل ها و اتوبان های پایتخت از سوی معاونت حمل و نقل و ترافیک به معاونت برنامه ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران دوباره جنجال به پا کرد.
آنطور که در خبرهای اولیه این موضوع طی چندروز گذشته مطرح شد، بر اساس این لایحه تونل‌های نیایش، رسالت، توحید، شهدای غزه، امیرکبیر و بزرگراه صدر مشمول دریافت عوارض می شوند و خودروها برای هر بار عبور باید رقمی را به عنوان عوارض پرداخت کنند که حداقل آن عوارض حدود «سه هزار تومان»پیش بینی خواهد شد.
در این خبرها طول تونل، داشتن معاینه فنی و معاینه فنی برتر و نیز ساعت تردد از جمله شاخص های تعیین میزان عوارض اعلام شده بود.
البته معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران این تعرفه ها را امروز رد کرد.
 
**واکنش های متولیان شهری چه بود؟
طرح چندباره این مساله واکنش متولیان مختلف مدیریت شهری پایتخت را نیز در پی داشت از جمله آنکه «علی اعطا» سخنگوی شورای تهران در شبکه اجتماعی «توئیتر» نوشت: مرجع تصویب عوارض و بهای خدمات شهر تهران، شورای شهر است.
وی ادامه داد: لایحه تعیین بهای خدمات تردد وسایل نقلیه در چند تونل و بزرگراه هنوز به شورا ارسال نشده و بنابراین شورا هنوز در رد و قبول آن نظری نداده است.
اعطا افزود: پس از ارسال لایحه از شهرداری، شورا با رعایت جمیع جهات و مصالح عمومی تصمیم گیری خواهد کرد.
«حجت نظری» دیگر عضو شورای شهر تهران نیز در توئیتر اعلام کرد: اخذ عوارض از خودروها برای تردد در تونل‌های شهری صرفا ایده‌ای است که معاون حمل‌ و نقل و ترافیک شهردار مطرح کرده و لایحه‌ای برای آن به شورا نیامده است.
وی اضافه کرد: مردم دستگاه پولسازی برای جبران کسری بودجه نیستند و باشناختی که از همکارانم دارم این پیشنهاد در صورت ارائه به شورای شهر رد می‌شود.
به دنبال آن «الهام فخاری» عضو دیگر شورای اسلامی شهر تهران نیز در ادامه واکنش ها در توئیتر نوشت:‏«شهرفروشی فقط تراکم‌فروشی و ساخت‌وساز بی‌رویه نیست؛ شهرفروشی یعنی از میان‌بردن حق مردم به شهر، از میان‌بردن فضاهای عمومی به بهانه تامین هزینه، شهرفروشی یعنی پولی‌کردن تجربه عمومی شهر، بوستان‌ها، راه‌ها، گذرگاه‌ها».
وی عنوان کرد: در هیچ شکل و با هیچ توجیهی، شهرفروشی نکنیم.
 
**پای نماینده مجلس نیز به تونل ها باز شد
در ادامه واکنش های مدیران شهری، سیده فاطمه ذوالقدر نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در مصاحبه با یکی از رسانه ها اجرایی شدن تصمیم معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران را موجب دو پاره شدن شهر به دو دسته پولدارها و بی پول‌ها دانست و افزود: اولین واکنش عموم مردم به تصمیم شهرداری تهران، سرازیر شدن موج ترافیک از این مسیرها به سایر خیابان‌های اصلی و فرعی شهر و تشدید ترافیک بویژه ترافیک صبحگاهی و شبانگاهی و قفل شدن خیابان‌ها و کوچه های اطراف تونل‌های نیایش، رسالت، توحید، شهدای غزه و امیرکبیر و اتوبان صدر خواهد بود و بی نظمی و ترافیک سنگین را به شبکه خیابان های اصلی و فرعی و کوچه های شهر هدایت می کند.
 
*تازه ترین موضع آقای شهردار
پیروز حناچی شهردار تهران اما که مدیریتش بر کلانشهر پایتخت را با دوچرخه سواری و تاکید بر توسعه حمل و نقل عمومی شروع کرده است، روز گذشته تاکید کرد: این موضوع صرفا در حد بحث کارشناسی است و در مرحله صحبت های کارشناسی موضوعات مختلفی بررسی می شود.
به گزارش خبرنگار ایرنا وی در حاشیه مراسم جشن پایش سلامت 17 هزار نفر از کارگران خدمات شهری شهرداری تهران افزود: پولی شدن تونل های پایتخت زمانی عملیاتی می شود که در قالب لایحه توسط شهردار به شورای شهر تقدیم و مورد پذیرش شورا قرار گیرد، شورا نیز بپذیرد و برای آن نرخ تعیین شود.
وی با بیان اینکه از «خبرگزاری مهر» (عامل انتشار خبر پولی شدن تونل های پایتخت) گله دارم زیرا خبری را که از اساس واقعیت نداشته منتشر کرده است، گفت: این صحبت ها دربحث های کارشناسی مطرح می شود و لزومی ندارد در رسانه ها در این مرحله به آن پرداخته شود.
 
**سخنان پورسیدآقایی
اما متولی اصلی حوزه حمل و نقل شهرداری تهران نیز در این زمینه به دنبال افزایش واکنش ها موضع گرفت و ضمن انتقاد از برخی رسانه ها که به گفته وی چند دروغ در خبرهای قبلی این موضوع منتشر کرده بودند، ضمن بیان تعرفه های واقعی مورد بحث در لایحه مذکور، استدلال کرد که باید تردد از برخی تونل ها و بزرگراههای شهر تهران پولی شود.
وی این دروغ ها را شامل میزان تعرفه مربوط به هزینه تردد از تونل ها و برخی بزرگراهها، انتساب زمان تدوین این لایحه به این دوره شورا و شهرداری و نیز انتساب آغاز تدوین آن به معاون کنونی حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران اعلام کرد.
پورسیدآقایی تاکید کرد: در پیش‌نویس لایحه پیشنهادی رقم 400 تومان برای تونل رسالت و 800 تومان برای تونل‌های نیایش، توحید، شهدای غزه و طبقه دوم بزرگراه صدر پیشنهاد شده است که در صورت نداشتن معاینه فنی برتر (و داشتن معاینه فنی عادی) به ترتیب به 500 و 1000 تومان افزایش می‌یابد.
وی همچنین در خبری که برای رسانه ها فرستاد خطاب به شهروندان تاکید کرد: بنده را مواخذه کنید که چرا حمل و نقل عمومی کافی نیست و باید بخش مالی شهرداری منابع کافی جذب کند و ما بیشتر و بهتر تلاش و مدیریت کنیم تا وضع اتوبوسرانی و ظرفیت مترو افزایش یابد. اما از ما نخواهید که همچنان برای خودروها و خودروسواران فرش قرمز پهن کنیم. من شرمنده‌ام که با آنچه به ارث برده‌ایم و کمک‌هایی که از دولت نگرفته‌ایم، هنوز نتوانسته‌ایم اتوبوس‌های شهر را نو کنیم. اما افتخار می‌کنم تا جایی که خداوند یاری کند اجازه نخواهم داد خودروهای دودزا هوای شهر را کثیف کنند.
وی گفت: درباره اخذ بهای خدمات نگهداری معابر، برخی گفته‌اند مگر این تونل‌ها تازه ساخته شده‌اند. بنده می‌پرسم مگر آن زمانی که ساخته شدند، با پول مردم همین شهر ساخته نشدند و اکنون مگر هزینه نگهداری آنها از جیب مردم همین شهر تأمین نمی‌شود؟ در همین سال 97 بودجه مصوب شورا برای نگهداری تونل نیایش و پل طبقاتی صدر بالغ بر 140 میلیارد ریال بوده است. این رقم را چه کسی و از چه منبعی تأمین کرده؟ آیا جز این است که این پول از عوارضی که همه‌ مردم شهر می‌پردازند، پرداخت می‌شود؟ مردمی که خودرو ندارند و خودروسوار نیستند، چرا باید هزینه خودروسواری دیگران را بدهند؟ با این توضیح، آیا عادلانه‌تر نیست که هزینه نگهداری تونل‌ها را فقط کسانی بپردازند که از آنها استفاده می‌کنند؟
پورسیدآقایی تصریح کرد: سوال را صریح‌تر می‌پرسم؛ مردمی که در جنوب شهر زندگی می‌کنند و به عمرشان پل صدر را ندیده‌اند و نام تونل شهدای غزه را نشنیده‌اند چرا باید هزینه نگهداری آنها را پرداخت کنند؟ از هزینه ساخت آنها صحبت نمی‌کنم که سر به فلک می‌کشد. هزاران میلیارد تومان از جیب عموم مردم تهران صرف ساخت پل طبقاتی صدر شد که هیچ توجیه علمی نداشت و ترافیک را هم بدتر کرد.
به گفته وی، اگر پول ساخت آنها از جیب همه‌ مردم اما به کام یک عده‌ خاص تأمین شد، آیا حق و عدالت حکم نمی‌کند که لااقل هزینه‌ نگهداری آنها به جای همه، فقط از سوی خودروهایی که از آنها عبور می‌کنند، تأمین شود؟ شهرفروشی کدام است؛ آن یا این؟
وی تصریح کرد: واضح است که آنچه بنده عرض می‌کنم، در نقطه‌ای فراتر از عوام‌زدگی‌های مرسوم و متداول قابل بحث است. به اعتقاد من، اینکه هزاران میلیارد تومان از جیب عموم مردم شهر تهران به نفع ساکنان برخی مناطق شهر هزینه کنیم و بعد شعار عدالت بدهیم، عوام‌فریبی است.
 
**نظر کارشناس شهری
این درحالی است که استاد تمام دانشگاه تهران و متخصص برنامه ریزی شهری و منطقه ای می گوید که با توجه به اینکه تونل های شهری با پول مردم ساخته شده اند، در شرایط کنونی با پولی شدن آنها موافق نیستم.
دکتر کرامت الله زیاری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا استان تهران افزود: در تمامی دنیا برای تونل ها و بزرگراه ها مالیات و عوارضی در نظر گرفته می شود اما در ایران با توجه به اینکه این موضوع در فرهنگ و اقتصاد جا نیافتاده زود است که به این مساله ورود شود.
وی در عین حال تأکید کرد: باید در این زمینه فرهنگ سازی و پیامدهای مثبت و منفی و جنبه های مختلف آن سنجیده شود.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه باید این نکته را نیز مدنظر قرار دارد که این تونل ها و بزرگراه ها با پول مردم ساخته شده اند تصریح کرد: بنابراین در شرایط فعلی با این موضوع موافق نیستم زیرا این معابر با پول مردم ساخته شده است.
وی ورود به این موضوع را نیازمند انجام کار کارشناسی دقیق دانست و گفت: با توجه به اینکه فرهنگ این مساله و پذیرش آن از سوی مردم وجود ندارد در شرایط فعلی که مردم مشکل ترافیکی و بزرگراهی دارند عملی کردن آن به مصلحت شهرداری تهران نیست.
حال با آشفته بازار کنونی که اعضای شورا می گویند مخالف پولی شدن این تونل ها و بزرگراهها هستند، اما متولی اصلی این حوزه یعنی معاون حمل و نقل و ترافیک اینقدر سفت و سخت موافق اجرای چنین طرحی است، باید منتظر نشست و دید که مدیریت شهری سرانجام در این زمینه به چه تصمیمی می رسد.