عدم تخصیص ارز؛ بلای جان صنعت تایر

به گزارش پدال نیوز به نقل از دنیای اقتصاد ، همچنین از آن‏جا که بیش از 60 درصد مواد اولیه تولید این محصول را مشتقات نفتی تشکیل می‏دهد، به‏ نظر می‏رسد این صنعت باید از جایگاه ویژه‏ای در تولیدات کشور برخوردار باشد. همچنین، صنعت تایر کشور از صنایعی محسوب می‌شود که همواره نقش بسیار مهمی در تامین نیاز داخلی مصرف‌کنندگان به لاستیک‌های مورد استفاده در انواع خودروهای سبک و سنگین، موتورسیکلت‌ها و دوچرخه‌ها داشته است. با این حال، صنعت تایر چالش‌های بزرگی در مسیر تولید داخلی و فعالیت مجموعه‌های صنعتی تولید تایر در کشور وجود دارد که در صورت عدم ارائه راهکار برای این مشکلات و حل این معضلات، تولیدکنندگان داخلی با مشکلات عدیده‌ای در مسیر فعالیت‌های خود مواجه می‌شوند، به‌طوری‌که موجب تعطیلی کارخانه‌های تولید تایر خواهد شد. در حال حاضر، یکی از مشکلات بزرگ این صنعت، عدم تخصیص به‌موقع ارز است. در این راستا، برای بررسی مشکلات صنعت تایر و چاره‌اندیشی جهت رفع این معضلات با محمدرضا گنجی، رییس انجمن صنفی صنعت تایر ایران به گفت‌و‌گو نشستیم که شرح آن را در ادامه می خوانید.
عدم تخصیص ارز؛ بلای جان صنعت تایر
چشم‌انداز صنعت تایر را چگونه ارزیابی می‌کنید و انجمن در راستای بهبود این صنعت چه تمهیداتی را اندیشیده است؟
 
بیش از 55 سال است در ایران، تایر تولید می‌شود؛ در ابتدا، خارجی‌ها در ایران کارخانه‌ تایرسازی تاسیس کرده و تایرهای نخی را به بازار ایران وارد کردند. بعد از انقلاب، تعداد کارخانه‌ بیشتری با ظرفیت‌های 25 هزار تنی طراحی، راه‌اندازی و به ظرفیت کشور اضافه شد به‌طوری‌که در حال حاضر، ظرفیت ما 330 هزار تن تایر است و تقریبا 300 هزار تن تایر تولید می‌کنیم. صنعت تایر در وضعیت فعلی با توجه به نیاز، نوع مصرف‌ و اتومبیل‌های موجود داخل کشور، در تامین نیاز مصرف‌کنندگان موفق بوده است، اما با توجه به حضور اتومبیل‌های جدید، تایرهای متفاوت با تکنولوژی‌های دیگری نیز مورد نیاز است که لزوم بازسازی، نوسازی و حتی آوردن خطوط جدید و نصب آنها به‌شدت احساس می‌شود. در این راستا، انجمن به تمام اعضا اعلام کرد باید به نوسازی و بازسازی کارخا‌نه‌ها اقدام و خطوط جدیدی نیز نصب کنند.
تاثیر توسعه صنعت تایر بر اقتصاد کشور چیست؟ چه راهکارهایی را برای رسیدن به این هدف پیشنهاد می‌کنید؟
 
اقتصاد ما متاثر از مولفه‌هایی است که وابسته به کالاهای مختلف هستند که یکی از آنها تایر است. در حوزه‌ تایرهای سواری حدود 80 الی 95 درصد را در ایران تولید می‌کنیم و 15 الی 20 درصد آن باید از خارج وارد شود. هرچقدر میزان تولید در داخل افزایش یابد، توسعه صنعت تایر و صنعت کشور بیشتر خواهد بود و در صورت کاهش تولید، میزان واردات نیز افزایش می‌یابد. به هر حال، وجود کارخانه‌های مدرن و به‌روز با تکنولوژی روز دنیا در کشور می‌تواند به توسعه صنعتی کشور کمک کند. راهکار توسعه صنعت تایر نیز سعی در دستیابی به تکنولوژی روز دنیاست و باید بتوانیم آن را به هر طریق مستقیم یا غیرمستقیم به‌ داخل کشور انتقال دهیم. همچنین، ماشین‌آلات متناسب با تکنولوژی انتخاب کرده و خطوطی را طراحی و نصب کنیم که بتواند کسری‌های نیاز ما از خارج را تامین کند.
به منظور ارتقای بهره‌وری منابع و ظرفیت تولید و انتقال فناوری تکنولوژی چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
 
اقدامات انجام شده توسط انجمن، اقداماتی عقلانی و نیازهای صنعت تایر است اما مسائل دیگری نیز وجود دارد و باید واقعیت‌های دنیا را پذیرفت. در حال حاضر، در دوران تحریم به‌سر می‌بریم و این تحریم به‌شدت صنایع را با مشکل مواجه کرده و مانع ارتباط مستقیم ما با جهان شده است؛ اکنون قادر به مکاتبه، مفاهمه و بیان نیازهایمان با دنیا نیستیم تا درصدد رفع آن برآییم و تکنولوژی روز دنیا را اخذ کنیم. با این حال، تا آنجایی‌که ما (همه صنعت تایر) توانستیم، سعی‌ کردیم که به‌صورت غیرمستقیم از کشورهایی که همچنان ارتباط‌های نزدیک داریم، مقداری از تکنولوژی روز دنیا را به داخل انتقال دهیم، اما برای دستیابی به صددرصد از تکنولوژی روز دنیا، نیاز هست از تحریم‌ها عبور کنیم. ان‌شا‌الله روزی برسد که دسترسی بسیار موثری داشته و تکنولوژی روز دنیا انتقال دهیم و در ایران استوار کنیم.
با توجه به اهمیت کیفیت در تولید، چه استانداردهایی را برای تولید لاستیک در نظر گرفته‌اید؟
 
استاندارد ملی ایران تلفیقی از استاندارد اروپا و آمریکا بوده و بسیار استاندارد پیشرفته و خوبی است و اگر این استاندارد را در سطح جهانی مقایسه کنیم تقریبا با اروپا به‌راحتی همخوانی دارد و در حال حاضر، بعضی از تایرهای با همین استاندارد می‌توانند استاندارد اروپا را پاس کنند و ما ایماژ بگیریم. همچنین، در مورد استانداردهای جدید SWR را از سال گذشته در دستور کار انجمن تولیدکنندگان تایر قرار داده و به همه همکاران اطلاع‌رسانی کردیم باید به سمت SWR برویم و این سه مولفه را در مورد تایرها داشته باشیم. بعضی از شرکت‌ها به‌راحتی می‌توانند این استاندارد را تهیه کنند و داشته باشند؛ بعضی‌ها نیز باید روی آن کار کنند. S مخفف sound یعنی صدا، W مخفف  wet greepهست یعنی قابلیت چنگ‌زنی به زمین R مخفف Rolling resistance بوده که اصطکاک است و طوری طراحی شده که بنزین کمتری مصرف شود. این سه مولفه، از مهم‌ترین مولفه‌هایی است که یک تایر باید داشته باشد. این مولفه‌ها برعکس همدیگر عمل می‌کند و اینکه یک تایر به نقطه‌ بهینه برسد، بسیار مهم است. علاوه‌بر این، ما استاندارد ریچ را داریم که در دستورکار تمام کارخانه‌های ما وجود دارد. کارخانه‌ها در حال بررسی در جهت اصلاح خود و رسیدن به این دو استاندارد هستند و به امید خدا تا پایان سال 2020 تمام استانداردهای روز دنیا را خواهیم داشت.
به منظور نظارت بر لزوم رعایت استانداردهای زیست محیطی در لاستیک‌های تولیدی و وارداتی چه اقداماتی در دست اجرا دارید؟
 
استانداردهای زیست‌محیطی و نظارت بر آن، در حقیقت موضوعی است که ما می‌توانیم فقط هشدار دهیم. کار ما مواظبت از آلوده نشدن محیط‌زیست است. در مورد تایرهای داخلی اطمینان داریم که استانداردهای ملی ایران رعایت می‌شود. در مورد تایرهای وارداتی نیز، مرکز تحقیقات لاستیک به‌طور تصادفی از تایرها نمونه‌برداری و با هزینه خودش آنها را آزمایش می‌کند و اگر احیانا روغن، سولفور یا ماده اضافه‌ای در آن وجود داشته باشد، موضوع را به اداره استاندارد یا مراکز ذی‌صلاح اعلام کند و در شرایط حاد نیز ممکن است، تایرهایی که فاقد مولفه‌های لازم بوده و به محیط‌زیست لطمه می‌زنند را جمع‌آوری کنند.
تولید تایر در داخل چه سهمی از تقاضا در بازار و نیاز کشور را تامین می کند؟
 
در زمنیه تولید تایرهای رادیال سواری 85 درصد از نیاز کشور را تامین می‌کنیم و 15 درصد نیز باید از خارج از کشور وارد شود. تایرهای سواری رادیال اصلی (رینگ‌های 13، 14، 15 و 16) را به‌طور کامل در داخل تولید می‌کنیم و نیازی به وارداتش نیست. در صورت لزوم، تایر از رینگ 17 به بالا را تجار باید وارد کنند. در حال حاضر، در زمینه تایرهای تمام‌‌سیمی اتوبوس و کامیون رادیال یکی از واحدهای ما تقریبا 30 درصد ظرفیت نیاز کشور را تولید می‌کند و با راه‌اندازی واحد دوم در اردبیل، 30 درصد دیگر نیز به ظرفیت توان تولیدی کشور اضافه می‌شود و بقیه فعلا باید وارد شود تا شاید در سال 98، 99 و 1400 کارخانه‌های دیگری نصب شوند و بتوانند با استفاده از تکنولوژی روز دنیا تایرهای تمام سیمی اتوبوسی و کامیونی را تولید کنند تا خودکفا شویم. در مورد تایرهای بایاس نیز نیازی به افزایش ظرفیت وجود ندارد. به همان مقدار که در ایران اتومبیل وجود دارد، تایر نیز در داخل کشور تولید می‌شود و این نیاز صددرصد تامین است.
سهم لاستیک‌های وارداتی در بازار چه مقدار است؟
 
در زمینه تایرهای وارداتی فقط تایرهای رادیال سواری، رینگ‌های 17 به بالا باید وارد شود که حدود 15 درصد نیاز کل کشور است. در مورد تایرهای تمام‌سیمی اتوبوسی و کامیونی نیز حدود 70 درصد آن وارداتی بوده که امیدواریم این مقدار تا پایان سال به 40 درصد برسد.
در مورد تعرفه و قیمت‌گذاری لاستیک‌های تولیدی و وارداتی توضیح دهید؟
 
تعرفه گمرکی برای واردات تایرهایی که در ایران تولید نمی‌شود مانند تایرهای کامیونی، اتوبوسی و تمام ‌سیمی به پایین‌ترین حد ممکن و 4 یا 5 درصد رسیده است و حتی ارز 4200 تومانی نیز به آن اختصاص داده شده است. تجار در صورتی که علاقمند باشند به‌راحتی  می‌توانند تایر وارد کرده و نیاز کشور را برطرف کنند. در مورد قیمت‌گذاری کالاهای وارداتی نیز تمام هزینه‌ها را محاسبه می‌کنند و به آنها 17 درصد سود خواهند داد، اما در مورد تایرهای داخلی، نگرش دیگری حاکم است و ما بارها و مدت‌ها شده که در نوبت ماندیم تا افزایش قیمت را با اجازه سازمان حمایت از مصرف‌کننده اعمال کنیم و در همین فاصله کالا با قیمت‌های قبل به فروش می‌رود و زیانی برای کارخانه‌ها متصور خواهد بود. در حال حاضر، قیمت‌گذاری انجام شده و برای تایرهای رادیال 20 درصد و تایرهای نخی‌ 32 درصد افزایش در نظر گرفتند و این در حالی است که در بعضی از سایزها این قیمت‌ها نتیجه نمی‌دهد و موجب شده با کاهش تولید مواجه شویم. من از حسن‌نیت مسوولانی که  در سازمان حمایت از مصرف‌کننده هستند و همواره حامی ما بودند، تشکر می‌کنم زیرا در بعضی مواقع قادر به انجام بیش از این نیستند و از نظر قانون و روش‌های موجود، ‌قیمت، تعیین شده است.
 
در این زمینه، پیشنهاد می‌کنم که تعیین ‌قیمت تایر را به سندیکا (انجمن) محول کنند. انجمن تولیدکنندگان تایر، بهترین مرجعی است که می‌تواند منافع مصرف‌کننده و تولیدکننده را در نظر بگیرد و قیمت بهینه‌ای را اعلام کند که کارخانه‌ها در تولید و فروش و محصولات سود کنند و در حق مصرف‌کننده نیز اجحاف نشود.  با توجه به تحریم و شرایط موجود در کشور، صنعت تایر با چه مشکلاتی مواجه است؟    در رابطه با تحریم‌ها مشکلات بسیار زیادی داریم. در شرایط عادی نیز بسیاری از کالاها را به ما نمی‌فروختند، اکنون که تحریم نیز وجود دارد، مشکلات ما دو برابر شده است. در بعضی موارد، علاوه بر تحریم خارجی، ما مشکلات داخلی نیز داریم که به تحریم‌های خارجی اضافه می‌شود؛ برای مثال با سختی و مرارت می‌توان کالا تهیه کرد تا پروفرما دریافت کرده و شرکتی را برای فروش کالا به ایران راضی کنیم. پس از آن به بانک مرکزی برای تخصیص ارز مراجعه خواهیم کرد. وزارت صنایع کار خود را طبق روال انجام می‌دهد و درخواست ما به بانک مرکزی برای تخصیص ارز اجرا می‌شود اما تامین ارز انجام نمی‌شود. در حال حاضر حدود دو ماه است، هنوز تامین مناسبی را دریافت نکردیم و کارخانه‌ها بسیار با مشکل مواجه هستند و موجودی انبارشان را به سمت صفر می‌برند و اگر تا 15 روز دیگر این جریان ادامه یابد، به‌طور قطع همه کارخانه‌ها با کمبود اقلامی مواجه خواهند شد که هر یک قلم آن، موجب تعطیلی کارخانه خواهد شد.
برای برون رفت از مشکلات از دولت چه انتظاراتی دارید؟        
 
از دولت محترم انتظار داریم، همان‌طور که در زمانی که بازار با کمبود تایر و افزایش قیمت آن مواجه است، تعرفه را پایین می‌آورند و به تجار اجازه می‌دهند از ارز 4200 تومانی استفاده کنند و به وفور و در حدی که نیاز کشور نیست 500 میلیون دلار به‌اضافه‌ ماهیانه 80 میلیون دلار برای واردات تایر اختصاص دادند، اکنون نیز حمایت ‌کنند تا قیمت کالا در بازار پایین باشد. همچنین، انتظار داریم که ابتدا تولید را در نظر بگیرند؛ زمانی‌که تولید کشور به اندازه‌ کافی و حداکثر ظرفیت تولید کشور انجام شود و از همه ظرفیت‌ها استفاده بهینه کنند، واردات کمتری نیز اتفاق خواهد افتاد و ارز کمتری از کشور خارج خواهد شد. ما انتظار داریم دولت محترم ابتدا تولید را ببیند، مشکلات تولید را رفع کرده، به تولید کمک کند و ظرفیت را به حداکثر برساند تا بتوان به یک تعادل بهینه رسید. در حال حاضر، با مراجعه به کارخانه‌های تایرسازی، مقادیر زیادی ماشین‌آلات می‌بینید که روی آن پوشانده شده و استفاده نمی‌کنند.
 
این اتفاق فاجعه است و در حقیقت کسانی که در صنعت تایر هستند، بسیار متاثر خواهند شد که در کارخانه‌ای با این عظمت، تکنولوژی بالا و کارگر ماهر تولید انجام نمی‌شود. دلیل آن نیز عدم تخصیص به‌موقع ارز است. بانک مرکزی نیز مشکلات خاص خود را داشته و  برای تامین ارز و تخصیص آن به کارخانه‌ها مضیقه‌هایی دارد، زیرا مطمئن هستم در صورت امکان، اول تولید را در دستور کار قرار می‌دادند و بعد واردات را. امیدوارم که خداوند کمک کند از این وضعیت اقتصادی عبور کرده و به جایی برسیم که بتوانیم در شرایط اقتصاد باز، مانند همه دنیا تکنولوژی و ماشین‌آلات را انتخاب کرده و بهترین‌ها را با بیشترین مقدار تولید کنیم که هم نیاز داخلی را مرتفع کنیم و هم صادرات خوبی به منطقه داشته باشیم.