شما احتمالا خودرویی که در نقطه کور دیدتان است را نمیبینید، اما راننده آن خودرو، چشمک زدن چراغ راهنمای شما را قبل از آنکه تغییر مسیر دهید، خواهد دید. خودداری از به کار بردن چراغ راهنما، دلیل بسیاری از حوادث رانندگی است و احتمالا سرچشمه بسیاری از خشونتهای خیابانی نیز قلمداد میشود. برای اکثر رانندگان، چراغهای راهنما بسیار ساده به نظر میرسند؛ شما اهرمی را به سمت پایین یا بالا فشار میدهید، که باعث چشمک زدن چراغ راهنمای خودرو میشود. در واقع پشت حرکت ساده دسته راهنما، فناوری جالبی وجود دارد.
مدار راهنما و فلاشر به عنوان زیرمجموعه سیستم ایمنی خودرو فعالیت میکنند و بخشی از آن به شمار میروند. در این مقاله، نگاهی اجمالی به دستگاهی تقریبا غیر معمول به نام اتومات راهنما یا چشمکزن حرارتی (thermal Flasher) خواهیم داشت؛ دستگاهی که باعث چشمک زدن چراغ راهنمای خودروی شما میشود. همچنین یاد خواهیم گرفت که چگونه چراغهای راهنما، پس از پایان گردش راننده فعالیت خود را متوقف میکنند. برای آگاهی از نحوه عملکرد چراغهای راهنما در خودرو با زومیت همراه باشید.
بیایید در ابتدا ببینیم نحوه سیمکشی مدار چراغ راهنما چگونه است. ابتدا به چگونگی ارتباط و اتصال مدار چراغ راهنما نگاهی میاندازیم. مدار چراغ راهنما، وقتی روشن خواهد شد که سوئیچ خودرو در حالت روشن (IG) قراردارد. این مجموعه در ترکیب با مدار فلاشر (جفت راهنما)، به عنوان بخشی از سیستم ایمنی خودرو عمل میکنند. یکی از تفاوتهای مدار راهنما با فلاشر این است، که فلاشر در حال خاموشی خودرو نیز کار میکند (برق خود را بدون واسطه از باتری یا رله دوبل دریافت میکند). اما مدار راهنما تنها هنگامی فعال است که سوئیچ خودرو روشن و در حال IG باشد.
انرژی برق، از میان پنل فیوز به اتومات راهنما یا چشمکزن حرارتی میرسد. از آنجا به دسته راهنما در پشت غربیلک فرمان میرود. بسته به موقعیت دسته راهنما، انرژی برق در سوئیچ متوقف شده یا به هر یک از چراغهای راهنمای سمت چپ و راست فرستاده میشود (که این مورد شامل چراغهای نمایشگر راهنما در صفحه داشبورد نیز خواهد شد). برق از میان رشته چراغها عبور میکند و نهایتا به بدنه (Ground) منتقل میشود. این موضوع تا حدودی ساده به نظر میرسد، اما مطمئنا کمی متعجب خواهید شد اگر بدانید که اتومات راهنما چگونه کار میکند.
این دستگاه کوچک سیلندری شکل، اغلب در صفحه فیوز زیر داشبوررد خودرو قرار دارد. اتومات راهنما معمولا ارزان قیمت است و با اطمینان، مدت زمان زیادی کار میکند.
داخل اتومات راهنما، تعدادی اجزای ساده قرار دارند:
1. اتصال الکتریکی که جریان برق را به سیم هدایت میکند
2. فنر فولادی که کمی خم شده است و به اتصال الکتریکی وصل میشود
3. سیم مقاوم در برابر جریان، که به دور قسمت کوچکتر فنر فولادی پیچیده شده است
زمانی که راننده دسته راهنما را رو به پایین فشار میدهد، اتومات راهنما به لامپهای چراغ راهنما وصل میشود و چراغ راهنما شروع به چشمک زدن میکند. در این حالت مدار کامل شده و جریان برق اجازه عبور پیدا کرده است. در ابتدا، فنر فولادی با اتصال الکتریکی تماس ندارد؛ بنابراین تنها چیزی که جریان را دریافت میکند، مقاومت است. جریان الکتریکی در طول سیم مقاومت کننده، جریان پیدا میکند و قطعه کوچکتر فنر فولادی را گرم میکند؛ سپس راه خود را به سمت چراغ راهنما ادامه میدهد. در این مرحله میزان جریان بسیار کم است، به طوری که چراغ حتی کمترین روشنایی هم ندارد.
در زمانی کمتر از یک ثانیه، قسمت کوچک فنر فولادی به اندازه کافی گرم میشود؛ به طوری که منبسط شده و قسمت بزرگتر و انحنادار فنر را صاف میکند. این عمل موجب میشود که فنر انحنادار به اجبار با اتصال الکتریکی تماس پیدا کند؛ بنابراین جریان برق بدون هیچ ممانعتی از مقاومت به سمت چراغهای راهنما جاری میشود. زمانی که هیچ جریانی از مقاومت عبور نمیکند، فنر به سرعت خنک میشود و مجددا به حالت قبل خود بر میگردد و باعث قطع مدار میشود. این چرخه مجددا شروع میشود و قطع و وصل جریان، با سرعتی معادل یک یا دو بار در ثانیه اتفاق میافتد. حال نگاهی به مکانیزم پسزن چراغ راهنما میاندازیم که هنگامی راننده گردش خود را تمام میکند، به طور خودکار غیر فعال میشود.
اکثر خودروها مکانیزمی دارند که چراغ راهنما را پس از پایان گردش، خاموش میکنند. شما در مسیر مستقیم در حال رانندگی هستید و چراغ راهنمای سمت راست را روشن میکنید. سرعت خود را کم میکنید و فرمان را به سمت راست میچرخانید. چراغ راهنما همچنان در حال چشمک زدن است. هنگامی که چرخش به پایان رسید و فرمان را به سمت چپ بر میگردانید، چراغ راهنما خاموش میشود و دسته به وضعیت اولیه خود باز میگردد. این عمل چگونه انجام میشود؟
روی حلزونی (مارپیچ) فرمان، توپی شکافداری وجود دارد. چهار شکاف با فواصل برابر در اطراف توپی قرار دارند. هنگامی که چراغ راهنما روشن شود، اهرمی پلاستیکی که در داخل سوئیچ چراغ راهنما قرار دارد، وارد مسیر این شکافها میشود. هنگامی که شما دسته راهنما را به سمت بالا میبرید تا چراغ راهنمای سمت راست را فعال کنید، یک غلتک فنردار داخل شکاف در محفظه سوئیچ قرار میگیرد و دسته راهنما را در جای خود نگه میدارد. به طور همزمان یک اهرم پلاستیکی در داخل مسیر توپی، ایجاد فشار میکند. هنگامی که توپی به گردش خود در جهت ساعتگرد ادامه میدهد، شکافها با اهرم پلاستیکی برخورد میکنند و با تکان خوردن باعث دادن اجازه عبور به توپی میشوند. وقتی که فرمان دوباره به سمت چپ بچرخد، توپی در خلاف جهت پادساعتگرد خواهد چرخید و اهرم پلاستیکی را در جهت مخالف فشار میدهد. این عمل غلتک فنردار را مجبور میکند تا از شکاف خارج شده و دسته راهنما به موقعیت میانی خود برگردد.
بسیاری از خودروها مجهز به چراغهای راهنما در آینههای جانبی خود هستند. آینه جانبی مکان مناسبی برای چراغ راهنما است؛ زیرا اگر خودرویی در نقطه کور دید شما قرار گرفته باشد، راننده احتمالا قادر به دیدن پشت خودروی شما نخواهد بود. آینهها از چراغهای LED بهره میبرند و معمولا به شکل پیکانی که جهت چرخش خودرو را نشان میدهد، هستند.
چراغهای LED در پشت شیشه آینه جانبی خودرو قرار میگیرند، به همین علت راننده از داخل تنها پیکانی روشن با نور کم میبیند. اما در بیرون خودرو، سایر رانندگان پیکانی با نور درخشان خواهند دید. با توجه به استفاده از چراغ LED در آینههای جانبی، این سیستم یک مزیت اضافی نیز دارد؛ چراغهای LED یک پنجم ثانیه سریعتر از چراغهای راهنما مجهز به لامپهای معمولی هستند. شاید این زمان خیلی قابل توجه به نظر نرسد، اما در سرعت 105 کیلومتر بر ساعت، خودرو مسافتی معادل 5.8 متر را در یک پنجم ثانیه طی میکند. چراغهای LED موجود در آینه جانبی خودرو میتوانند به سایر رانندگان، زمان و مسافت بیشتری برای جلوگیری از برخورد و تصادف احتمالی بدهند.