داستان خودروهایی که در گوشه انبارها پیدا می‌شوند، چیست؟

به گزارش پدال نیوز، چندی پیش تصاویری از کلکسیونی از خودروهای خاص بسیار قدیمی در شبکه‌های اجتماعی منتشر‌ و عنوان شد که این خودروها در کاخی در کرج رها شده‌اند که متعلق به یکی از اعضای خانواده شاه مخلوع بوده است. پس از اندکی جست‌وجو اما مشخص شد که این تصاویر چندین سال قبل در فضای مجازی منتشر شده، در حقیقت مربوط به یک کلکسیون رها شده در کشور پرتغال هستند. با این حال همین کافی بود تا دوباره بسیاری از هموطنان نسبت به داستان یافت‌شدن چنین خودروهایی در مناطق دورافتاده از خود علاقه نشان دهند.
 
به همین بهانه به سراغ بررسی این پدیده در سطح جهانی رفته، نیم نگاهی نیز به موارد مشابهی که در کشورمان رخ داده خواهیم داشت.
 
پدیده Barn Find چیست؟
 
اروپا در شعله‌های جنگ جهانی دوم سوخت و بخش‌های مهمی از آن ویران شد. در دوران سازندگی پس از جنگ کمتر کسی به سراغ زندگی لوکس و مرفه بود و بیشتر مردم از نظر معیشتی در وضعیت نامناسبی به سر می‌بردند. با این حال از دهه 50 رفته رفته برخی‌ خودروهای خاصی که در دوران جنگ و پیش از آن در گوشه و کناری رها شده بودند، پیدا شدند و تب جست‌وجو برای یافتن این گنج‌های مدفون آغاز شد. بعدها با بالا گرفتن تب کلاسیک‌بازی در جهان، ارزش خودروهای قدیمی به طور فزاینده‌ای افزایش یافت‌ و کم‌کم جست‌وجو برای یافتن خودروهای رها شده در نواحی دورافتاده وکم اهمیت، اهمیتی دوچندان یافت؛ چنانچه حتی نامی برای این پدیده انتخاب شد. در غرب هنگامی که خودرویی پس از مدتی طولانی و در وضعیتی نسبتا دست‌نخورده (و بعضا نامناسب و دست‌خورده) توسط عده‌ای به جز مالکین اصلی دوباره پیدا می‌شود، عنوان می‌شود که یک Barn Find رخ داده است. می‌توان ترجمه این عبارت را «اکتشاف در طویله» دانست. با این حال خوب است جایگزین فارسی آن را «گنج‌یابی خودرویی» بدانیم.
 
معمولا خودروهای رها شده در کجا یافت می‌شوند؟
 
مالکین خودروها معمولا هنگامی که قرار است برای مدتی از خودرویی استفاده نکنند، آن را در کجا قرار می‌دهند؟ پاسخ به این سوال کلید حل معمای مورد نظر ماست.
بیشتر خودروهایی که قرار است برای مدتی به خواب بروند، در پارکینگ‌های شخصی، پارکینگ‌های طبقاتی و عمومی و حیاط‌ها پارک می‌شوند. با این حال ممکن است مالکی تصمیم بگیرد تا خودرویش را در جایی غیرمتعارف و یا امن‌تر جای دهد. همین سبب شده تا بسیاری از اکتشافات خودرویی در مناطقی همانند غارها، تونل‌های زیرزمینی، پناهگاه‌های جنگی، اسطبل‌ها، طویله‌ها و حتی انبار منازل یافت شوند. خصوصا در کشورهای وسیعی همانند ایالات متحده که کشاورزی و زندگی روستایی به دور از هیاهوی شهری رواج زیادی دارد، ممکن است تعداد زیادی از این خودروها سال‌ها در گوشه‌ای از یک طویله آرام بگیرند؛ امری که در حقیقت علت اصلی نامگذاری این پدیده به عنوان Barn Find است؛ چرا‌که خاستگاه اصلی گنج‌یابی خودرویی نیز آمریکاست.
 
چرا باید خودرویی خاص و افسانه‌ای در گوشه‌ای رها شود؟
 
علل متعددی برای رها شدن یک جواهر ارزشمند در گوشه و کناری دورافتاده و به دور از هیاهو وجود دارد. ساده‌ترین علت این است که احتمال دارد خودرو در محلی پارک شود و مالک آن به دلیلی دچار حادثه شده، در بدترین حالت فوت کند. همین مرگ ناگهانی و عدم اطلاع وراث و یا نبود وراث سبب خواهد شد تا این خودرو برای مدتی مدید (تا یافت‌شدن احتمالی توسط وراث و یا دولت) رها شود. همچنین ممکن است اختلاف بر سر تملک، دارایی‌ها و یا حتی مسائل مربوط به ارث سبب شود تا یک خودرو و یا مجموعه‌ای از اموال برای مدتی دست‌نخورده رها شوند. اما داستان‌هایی که ممکن است جذاب‌تر باشند ریشه در حوادث سیاسی- اجتماعی- تاریخی دارند. ممکن است اموال یک دیکتاتور و یا وابستگانش پس از برکناری او برای مدتی در مناطقی رها شوند. علاوه بر این احتمال دارد شخصی به دلیل ناامنی موجود در کشور، فرار از پرداخت مالیات و یا جلوگیری از افشای اموال بیشتر (برای جلوگیری از مصادره و موارد مشابه) خودروهای خود را آگاهانه در گوشه و کناری پنهان کند و پس از مرگش این خودروها دوباره پیدا شوند. همین داستان‌ها هستند که به این پدیده جذابیتی دوچندان می‌بخشند.
 
چه چیزی تعیین‌کننده ارزش خودرو پیدا شده است؟
 
اولین مهم در تعیین قیمت خودرو، برند و مدل خودرو است. اینکه خودرو یک فراری باشد و یا یک تویوتا قطعا بسیار تعیین‌کننده است. موارد دیگری همانند مالک خودرو، سال ساخت، میزان کیلومتر طی شده پیش از رها شدن و سالم بودن و اصالت خودرو نیز همانند سایر خودروهای کلاسیک تعیین‌کننده هستند. با این حال فاکتورهای بی‌شمار دیگری نیز هستند که ممکن است برای ما غیرقابل‌باور باشند.
برای مثال، ممکن است یک خودرو تصادف کرده و یا شدیدا پوسیده ارزشی بیش از نمونه‌ای ساده و بکر داشته باشد! این فاکتور که به نحوی ارتباطی با حس نوستالژیک و یا هنری یک خودرو قدیمی دارد، بیشتر در مواردی خاص و نادر تعیین‌کننده است. اینکه خودرویی دقیقا در وضعیتی که مالکش آن را رها کرده خریداری شود، برای بسیاری مهم‌تر از آن است که خودرو شکل و شمایلی مشابه یک نمونه صفر‌کیلومتر بازسازی‌شده داشته باشد.
 
سرنوشت خودروهای یافت شده در کجا رقم می‌خورد؟
 
معمولا بیشتر خودروها هنگامی یافت می‌شوند که یا مالک آنها فوت کرده و هیچ وارثی برای آن وجود ندارد و یا وارثان علاقه چندانی برای نگهداری آن از خود نشان نمی‌دهند. این بدین معناست که خودرو مذکور یا توسط دولت ضبط می‌شود و یا به دست وارثانی می‌رسد که بیشتر به دنبال فروش آن هستند و هر دو مورد در بیشتر مواقع به فروش خودرو در مزایده‌های دولتی و یا بنگاه‌های معتبر ختم می‌شود. با این حال بعضا امکان آن وجود دارد که خودرو به موزه‌ها سپرده شود. این مورد خاص بیشتر برای خودروهایی اتفاق می‌افتد که ارزش تاریخی خاصی دارند.
 
جایگاه Barn Find در ایران
 
همانگونه که گفتیم، مهد پدیده Barn Find آمریکاست؛ کشوری که به دلیل وسعت جغرافیایی و تعدد علاقه‌مندان خودرو احتمال یافت‌شدن جواهری گم‌شده در آن بسیار زیاد است. با این حال، چنین وضعیتی حتی برای کشورهای اروپایی و آسیایی نیز ممکن است. ایران نیز در منطقه خاورمیانه یکی از کشورهایی است که از گذشته‌های دور به دلیل تغییرات اساسی در عرصه سیاست و مشکلات ورثه، همواره یافت‌شدن خودرویی خاص در آن امری عادی بوده است. شاید بتوان در این میان انقلاب اسلامی را نقطه عطفی برای این وضع دانست. در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و حتی تا اواسط دهه 70 شمسی هنوز هم بودند خودروهایی که توسط مالکان متمول و یا ثروتمندی در پارکینگی پنهان شده بودند تا از مصادره‌شدن در امان بمانند. علاوه بر این، به دلیل سیل عظیم مهاجرت عده‌ای از ثروتمندان در همین دوره، بسیاری از اموال و خودروهای این افراد دست‌نخورده رها شده‌اند. بعضا‌ نیز اموال فردی به دلیل اختلاف شدید میان وراث برای مدت زیادی مسکوت می‌ماند که خود ممکن است به فراموشی و رها‌شدن آنها بینجامد. شاید یکی از مشهورترین داستان‌ها مربوط به لامبورگینی میورا دکتر کیوان صالح باشد. این خودرو سفید‌رنگ در ابتدای دهه 50 شمسی از طریق مجوزی که از طرف دربار به وی اهدا شده بود، خریداری شد و تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی به طور محدود از آن استفاده می‌شد. پس از پیروزی انقلاب اما این خودرو ناپدید شد و تا چندین سال بعد هیچ سرنخی از آن در دست نبود. بعدها اما این خودرو به طور اتفاقی در گلخانه ویلای شخصی دکتر صالح در حالی پیدا شد که زیر تلی از خاک مدفون شده بود و خبری از چرخ‌های آن نبود. این خودرو امروزه در تماشاگه خودرو تهران آرمیده است.
 
 
 

 
نویسنده: نیما مجتهدزاده