تداوم کاهش اقبال به ناوگان اتوبوس بین شهری

به گزارش پدال نیوز، بر اساس آمار اعلامی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای در نوروز امسال اگرچه همچنان بیشترین تقاضای سفر در بخش حمل و نقل عمومی را سفرهای جاده ای و ناوگان اتوبوسرانی بر عهده داشت، اما بررسی روند کاهشی تقاضای سفر با اتوبوس طی سه سال اخیر نشان می دهد علی رغم افزایش سالانه سفرهای نوروزی جاده ای، مردم علاقه ای به استفاده از حمل و نقل عمومی ندارند و نه تنها همه تقاضای سفرهای جدید نوروزی به خودروهای شخصی اختصاص دارد، بلکه این نوع مسافرت به تدریج در حال جذب سهم ناوگان عمومی از سفرهای جاده ای است.
 
با توجه به اینکه آمار نشان می دهد ایمن ترین وسیله نقلیه در سفرهای جاده ای، ناوگان اتوبوس رانی و بخش بزرگی از تصادفات جاده ای را خودروهای سواری به خود اختصاص می دهند، کارشناسان ترویج ارتقای فرهنگ رانندگی به این نتیجه رسیده اند که در زمینه تبلیغ استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی کاستی هایی وجود دارد.
 
با این حال کاهش سفرهای جاده ای با ناوگان اتوبوس رانی علاوه بر آنکه زنگ خطر احتمال افزایش سفرهای ناایمن با خودروهای شخصی را به صدا درمی آورد، هشداری برای سرمایه گذاران در این بخش نیز هست. به خصوص که در سال های اخیر نوسازی ناوگان اتوبوس رانی بین شهری با سرعت و قدرت بالایی انجام شده که سبب شد تا بر اساس گفته عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، متوسط عمر ناوگان اتوبوس های بین شهری کشور به کمتر از ۱۰ سال برسد که رقم نسبتا مناسبی است. اما با وجود این سرمایه گذاری هنگفت، میزان استفاده از اتوبوس چه در ایام پیک سفرهای سال و چه در بقیه ایام سال، با روند کاهشی روبه رو است.
 
بر اساس اعلام عبدالهاشم حسن نیا، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، در حال حاضر نزدیک به ۷۰ هزار دستگاه اتوبوس و سایر وسایل نقلیه عمومی جاده ای با ایجاد اشتغال ۲۰۰ هزار نفر در کشور در رابطه با صنعت حمل و نقل مسافری وجود دارد که سرمایه بسیار عظیمی برای این صنعت به حساب می آید. اگر متوسط قیمت هر دستگاه اتوبوس فعال در شبکه حمل و نقل جاده ای مسافری را ۳۰۰ میلیون تومان در نظر بگیریم، به رقمی معادل ۲۱ هزار میلیارد تومان می رسیم که تقریبا با میزان سرمایه گذاری در بخش ناوگان جاده ای حمل بار و کالا از نظر سرمایه گذاری برابری می کند؛ (در کشور ۲۵۰ هزار کامیون با سرمایه گذاری ۳۰ هزار میلیارد تومانی وجود دارد) این در حالی است که کارشناسان عمدتا آینده روشنی برای صنعت حمل و نقل جاده ای ایران در بخش بار، در پیشِ رو می بینند به خصوص که شبکه آزادراهی ایران ظرف ۵ سال آینده به دو برابر میزان موجود (۴ هزار کیلومتر) خواهد رسید که عمدتا در راستای گسترش ترانزیت کالاست؛ اما در صورتی که روند تولید خودروهای شخصی بدون از رده خارج کردن خودروهای فرسوده از سوی سیاست گذاران بخش صنعت ادامه یابد، نمی توان چنین افق روشنی را برای حمل و نقل مسافری جاده ای در نظر گرفت.
 
چرا سامانه های موبایلی بازاریابی ناوگان عمومی جاده ای ترویج نمی شود؟
 
محمدرضا حجتی کارشناس صنعت حمل و نقل جاده ای با بیان اینکه با همین وضع موجود هم می توان از ادامه روند کاهشی تقاضای سفر با اتوبوس جلوگیری کرد، اظهار داشت: متأسفانه فعالان صنعت حمل و نقل جاده ای مسافر نتوانسته اند همگام با رشد تکنولوژی خود را به روز کنند؛ اگرچه سازمان راهداری نیز به سختی با ایجاد سامانه های موبایلی و اینترنتی حمل و نقل جاده ای موافقت کرده، اما خودِ فعالان این صنعت نیز همچنان در دوره فعالیت سنتی به سر می برند و تلاشی برای بازاریابی نمی کنند.
 
وی علت این موضوع را نداشتن شرکت های حمل و نقلی بزرگ و دارای برنامه ریزی منسجم در بخش مسافری جاده ای عنوان و بیان کرد: در صورتی که طرح همنام سازی شرکت های اتوبوس رانی بین شهری به طور کامل اجرا شود، متولیان شرکت های اتوبوس رانی می توانند در زمینه بازاریابی های مدرن و راه اندازی سامانه های مشابه سامانه های موبایلی مدیریت سفرهای درون شهری عمل کنند. لازمه این کار، سرمایه گذاری در زمینه ارتقای سطح دانش رانندگان و فعالان این صنعت است.
 
این کارشناس حمل و نقل جاده ای با اشاره به ناتوانی شرکت های مسافری اتوبوس رانی بین شهری در یافتن تورهای یک یا چند روزه برای خانواده ها، ادامه داد: اگرچه برخی آژانس های مسافرتی تورهایی در این زمینه برگزار می کنند، اما هم تعداد آنها کم است و هم از سوی دیگر تعداد رانندگانی که علاقه مند به همکاری با تورها در این زمینه باشند، چندان زیاد نیست؛ حتی تعداد رانندگانی که آمادگی اداره یک تور تفریحی ـ گردشگری را داشته باشند و آموزش های لازم در زمینه نحوه برخورد با مسافران تورهای اینچنینی را دیده باشند هم کم است. این در حالی است که در دنیا بیشترین آمار اشتغال را صنعت گردشگری به خود اختصاص داده است.
 
به گفته حجتی در حال حاضر صنعت حمل و نقل عمومی جاده ای کشور به حرکت از نقطه الف به نقطه ب خلاصه شده که ابتدایی ترین و سنتی ترین روش حمل ونقل است؛ به همین دلیل از آنجایی که خانوارها در ایام تفریحی و تعطیلات سال علاقه مند به در کنار یکدیگر بودن هستند، برای سفرهای خود خودروی شخصی را برمی گزینند در صورتی که اگر شرکت های حمل و نقل مسافر تمهیداتی برای مدیریت اینگونه سفرها به خصوص سفرهایی که چند خانوار با هم می خواهند انجام دهند ـ که تعداد آنها در ایام سفرهای نوروزی کم نیست ـ نه تنها با مازاد ناوگان و یا تردد یک سر خالی آنها در ایام نوروز روبه رو نخواهیم بود، چه بسا امکان دارد با کمبود ناوگان نیز مواجه شویم.
 
وی تأکید کرد: در صورتی که شرکت های اتوبوس رانی بین شهری بتوانند میان تقاضای سفرهای بین شهری و ظرفیت ناوگان هماهنگی بیشتری برقرار کنند و تا حدودی از روش سنتی دادزنی در ترمینال ها دوری شود، امکان افزایش بهره وری نیز هست اما در صورتی که همین روش ادامه یابد، عملا در آینده ای نزدیک به نقطه ای می رسیم که اشتغال در شغل رانندگی اتوبوس بین شهری به مرحله اشباع می رسد؛ کمااینکه هم اکنون خودِ رانندگان نیز تا حدودی به این موضوع تأکید دارند و معتقدند چنین اتفاقی رخ داده است.
 
درآمد رانندگان اتوبوس کمتر از سود سپرده بانکی  
 
بررسی های میدانی نیز نشان می دهد رانندگان چندان از وضعیت موجود راضی نیستند به خصوص آن دسته از رانندگانی که با استفاده از وام های سنگین بانکی اتوبوس فرسوده را نوسازی کرده اند و حال علی رغم داشتن اتوبوس های مدرن و گران قیمت، با مشکل سختی معیشت مواجه شده اند. همین موضوع سبب شده تا صف فروش اتوبوس ها از سوی رانندگان خودمالک روز به روز بیشتر شود.
 
محمدحسین خدابنده راننده اتوبوس خط تهران ـ شیراز در پایانه مسافری بیهقی با اشاره به تعداد اتوبوس های نوساز در میان اتوبوس های موجود در این پایانه گفت: حتی در ایام سفرهای نوروزی نیز تعداد اتوبوس هایی که با ظرفیت خالی تردد می کردند، کم نبود. این وضعیت در ایام عادی سال به خصوص نیمه دوم سال بسیار بغرنج تر هم می شود.
 
وی با اشاره به قیمت بالای اتوبوس های نو که اکثرا بالای ۸۰۰ میلیون تومان هستند، افزود: سود ماهیانه بانکی آنها حدود ۱۰ میلیون تومان است اما در حال حاضر با وجود هزینه های بالای نگهداری و تعمیر اتوبوس، بسیاری از رانندگان به سختی می توانند ماهانه تا ۸ میلیون تومان درآمد داشته باشند؛ در بسیاری از سرویس هایی که در طول سال داریم، با یک سوم ظرفیت اتوبوس مجبوریم حرکت کنیم.
 
معاون وزیر راه: ۱۵ هزار میلیارد تومان در صنعت حمل و نقل جاده ای مسافر سرمایه گذاری شده است
 
عبدالهاشم حسن نیا معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای درباره علل روند کاهشی تقاضای سفرهای نوروزی با استفاده از ناوگان اتوبوس رانی و روش های ممانعت از ادامه این روند در سال های آینده تصریح کرد: یکی از علل این وضعیت تغییر فرهنگ عمومی تفریحات و علایق فردی است که به سمت خرید خودروی شخصی و مسافرت با استفاده از حمل و نقل شخصی است نه عمومی.
 
وی ادامه داد: سالانه یک و نیم میلیون خودروی جدید در کشور به فروش می رسد که به ۱۹ میلیون خودروی شخصی تا کنون رسیده ایم. از سوی دیگر آمار اخذ گواهینامه رانندگی نیز در سال نزدیک همین مقدار است. همین موضوع در ترویج استفاده از خودروی شخصی مؤثر است. همچنین سفرهای نوروزی در ایران تردد از یک نقطه به نقطه دیگر نیست و خانواده ها معمولا مجموعه ای از مقاصد را در نظر دارند در حالی که اتوبوس در این زمینه با محدودیت روبه رو است و می بایست مسافران را از یک نقطه به نقطه دیگر برساند.
 
این مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی با اشاره به کاهش تعداد مسافرت با اتوبوس در ایام نوروز دو سه سال اخیر، گفت: در پیِ این اتفاقات به این فکر افتادیم که مطالعاتی در این زمینه داشته باشیم به همین دلیل با چند شرکت مشاور اقتصادی ـ مهندسی مذاکراتی داشته ایم تا در سال جاری علل روند کاهشی تقاضای سفر جاده ای با اتوبوس را بررسی کنند.
 
وی میزان سرمایه گذاری در این بخش را ۱۲ تا ۱۵ هزار میلیارد تومان با اشتغال مستقیم ۲۰۰ هزار نفر عنوان و اظهار کرد: این سرمایه گذاری عظیم می طلبد که این صنعت اقتصادی تر شود. سازمان راهداری خود را موظف می داند که راهکارهای مناسبی طراحی کند تا سرمایه گذاری در صنعت حمل و نقل جاده ای مسافری، اقتصادی باشد.
 
حسن نیا با اشاره به ایمن تر بودن حمل ونقل عمومی مسافر از حمل و نقل شخصی، گفت: پیش بینی ها این است که ۵ سال آینده روند افزایش سالانه یک تا یک و نیم میلیون وسیله نقلیه جدید نیز ادامه می یابد که موج افزایش مسافرت های شخصی را تشدید می کند.
 
معاون وزیر راه درباره استفاده از اتوبوس در تورهای گردشگری خاطرنشان کرد: تحلیل سفرهای نوروزی جاده ای امسال از سوی کارشناسان سازمان راهداری نشان می دهد مقاصد گردشگری مردم با خودروی شخصی و جاده هایی که بیشترین تردد در آن صورت گرفته بسیار محدود و تنها چند نقطه است. دستگاه متولی گردشگری می تواند با استفاده از این آمارهای تحلیلی، رشد تورهای تفریحی خانوادگی با استفاده از اتوبوس به مقاصد گردشگری جدید را ترویج کند تا هم از میزان سفرها به چند شهر معدود کم شود و هم استفاده از ناوگان عمومی جاده ای که از ایمنی بیشتری از خودروی شخصی برخوردار است، افزایش یابد.
 
رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای تأکید کرد: من به آینده این صنعت خوش بین هستم و فکر می کنم بتوانیم ظرف چند سال آینده بار دیگر سودآوری را به بخش حمل و نقل عمومی مسافری بازگردانیم.
 
منبع: مهر
 
انتهای پیام/