مهر سکوت دولت بر تعرفه خودروهای هیبریدی

به گزارش پدال نیوز به نقل از مهر، علیرغم گذشت نزدیک به یک ماه از صدور اطلاعیه وزارت صنعت، هنوز هیچ تصمیمی مبنی بر کاهش یا اصلاح تعرفه‌های هیبرید از جلسه هیات دولت اعلام نشده؛ این در حالی است که از یک سو با تعرفه‌های جدید، قیمت خودروهای هیبریدی افزایش نجومی را تجربه کرده و از سوی دیگر مشکل آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور روز به روز جدی‌تر و خطرناک‌تر می‌شود. از همین رو است که مردم  و افکار عمومی به جد خواستار کاهش تعرفه‌های خودروهای هیبریدی‌اند.
 
مطالبه‌ای که به رغم پیگیری‌های مکرر رسانه‌ها، نماینده‌های مجلس و حتی دیوان عدالت اداری، دولت تا کنون به اجرایش تن نداده است. چنانکه این سوال در افکار عمومی ایجاد شده که با کاهش تعرفه خودروهای هیبریدی، منافع چه کسانی تهدید می‌شود که دولت حاضر است برای حفاظت از آن، این همه هزینه را به جان بخرد؟
 
واقعیت این است که خودروهای هیبریدی این روزها به لطف تعرفه‌بندی عجیب و غریب دولت نه فقط در محافل خودرویی که حتی در محافل عادی جامعه هم، به موضوع بحث و نقد و نظر تبدیل شده‌اند. هواداران این خودروها دولت را به دلیل افزایش 11 برابری تعرفه واردات شماتت می‌کنند، در سوی مقابل هم دولت سعی می‌کند با استدلال‌هایی که منتقدان را قانع نمی‌کند، از زیر بار انتقادات شانه خالی کند. اما خودروهای هیبریدی دقیقا به چه خودروهایی اطلاق می‌شود و از چه زمانی تولید و فروش آنها در دنیا باب شده است.
 
اکنون برخی از خودروهای هیبریدی، در رقابتی خوشایند وارد عرصه تولید خودروهای هیبریدی شده‌اند و هر تولیدکننده‌ای، خودروهایی را متناسب با پلتفرم‌های خودشان طراحی و روانه بازار کردند. این خودروها به بازار ایران هم راه یافتند. با توجه به مشوق‌های تعرفه‌ای دولت برای خودروهای هیبریدی، خریداران می‌توانستند عملا بدون پرداخت هزینه بیشتر نسبت به خودروهای بنزینی، دوستی خود را نسبت به محیط زیست ثابت کنند.
 
هیبریدی‌ها در مقایسه با نمونه‌های بنزینی به مراتب سوخت کمتری مصرف می‌کنند و به همان نسبت دی‌اکسید کربن کمتری تولید می‌کنند. دی‌اکسیدکربن مهم‌ترین عامل تغییرات اقلیمی است و در عصری که این موضوع به یک دغدغه جهانی تبدیل شده، مردم می‌توانستند با خرید خودروی هیبریدی، گام مثبتی در راستای این مبارزه جهانی بردارند. بعلاوه خودروهای هیبریدی آلاینده‌های هیدروکربنی و اکسیدنیتروژن را هم تا 90 درصد کمتر تولید می‌کنند و به همین دلیل نقش‌شان از همان ابتدا در کاهش آلودگی‌های هوای شهرهای بزرگ مورد توجه قرار گرفت.
 
به همین دلایل خودروهای هیبریدی در بازار جهانی خودرو به موفقیتی فراتر از حد تصور دست یافتند. البته مشوق‌هایی  که دولت‌ها برای تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان در نظر گرفته بودند، تاثیر مهمی در این موفقیت داشت. مشوق‌های گمرکی، تخفیف‌های مالیاتی، مشوق‌های اجتماعی و شهر همه و همه در بیشتر کشورهای دنیا دست به دست هم داد تا مردم و خودروسازان گرایش بیشتری به سوی خودروهای هیبریدی پیدا کنند. تویوتا، هیوندا، هوندا، دایملر، پورشه، جنرال‌موتورز و ... هر کدام با رونمایی از خودروهای متعددی هیبریدی به این بازار دوستدار محیط زیست و البته سودآور پیوستند. که بعضی از این خودروها به بازار ایران هم راه یافت و مورد اقبال خریداران واقع شد. شرکت‌های تحقیقاتی حوزه خودرو قویا معتقدند که در ده سال آینده بخش اعظم صنعت خودروسازی دنیا به تولید خودروهای هیبریدی و الکتریکی اختصاص خواهد یافت.
 
یک ایده قدیمی اما کارآمد
 
اگرچه تولید و فروش انبوه خوردوهای هیبریدی در سالهای گذشته اتفاق افتاده اما ایده تولید این خودروها چندان جدید نیست. ایده تولید هیبرید در حقیقت به ابتدای تاریخچه صنعت خودروسازی برمی‌گردد. مهندس آمریکایی به نام اچ.پایپر که که در سال 1905 امتیاز تولید خودروی هیبریدی را داشت، می‌گوید: موفقیت سریع خودروهای بنزینی و پیچیده بودن تکنولوژی هیبرید در آن زمان سبب شد که خودروسازها کاملاً فکر تولید هیبرید را از سرشان بیرون کنند.
 
ایده پایپر، استفاده از یک موتور الکتریکی برای کمک به موتور احتراق داخلی بود که خودرو را قادر به رسیدن به سرعت  40کیلومتر در ساعت می‌کرد. متاسفانه ولی موتورهای احتراق داخلی بنزینی چند سال بعد به این سرعت رسیدند و روش هیبریدی پیچیده و گرانقیمت را از کانون توجه خارج کردند. به این ترتیب موتورهای بنزینی به سرعت صنعت خودرو را بدست گرفتند.
 
در اوایل دهه 70 که بحران نفت سبب افزایش تقاضا برای خوردوهای کم‌مصرف شده بود، اولویت‌ها تغییر کرد. خودروسازها به دنبال کاهش مصرف سوخت و افزایش کارایی خودروهای تولیدی رفتند.  نگرانی درباره تاثیر مصرف سوختهای فسیلی در آب و هوا هم در دهه 90 مزید بر علت شد تا ایده تولید انبوه خودروهای هیبریدی دوباره روی میز کار خودروسازها برگردد.
 
در طول دهه 1990 سه خودروساز آمریکایی تصمیم خود برای تولید خودرو های هیبریدی دیزلی را اعلام کردند اما هیچ کدام از طرح‌ها به مرحله تولید نرسید. در این مرحله، خودروسازها تمرکز خود را به تولید خودروهای کاملا الکتریکی تغییر دادند. مشکل بزرگی ولی در این میان وجود داشت. قیمت بالا و بازه حرکتی محدود خودروهای الکتریکی مورد پسند مشتریان نبود. حتی مدلهای پیشرفته حداکثر 100 مایل را طی می‌کردند و بعد از آن، به شارژ دوباره نیاز داشتند. این شد که اکثر خودروهای الکتریکی در آن مقطع از خط تولید خارج شدند. به رغم پیچیدگی سیستم هیبرید، خودروسازها نهایتا چاره کار را در تولید خودروهای هیبریدی دیدند. پیشرفت تکنولوژی در زمینه تولید باطری و دستیابی به ابزارهای الکتریکی قوی‌تر برای هماهنگی تو سیستم محرکه خودرو، تولید انبوه هیبریدی‌ها را آسان‌تر کرد.  در نهایت تلاشها باعث شد که اواخر دهه 90 تویوتا و هوندا دو خودروی هیبریدی پریوس و اینسایت را روانه بازار کنند. دو خودرویی که از قضا در بازار هم با موفقیت قابل توجهی مواجه شدند.
 
تاریخچه هیبرید در ایران
 
تاریخچه ورود هیبرید به ایران هم چندان متفاوت با دیگر کشورهای دنیا نبود. با این تفاوت که اقبال عمومی به خرید هیبرید دیرتر از دنیا و در سالهای اخیر سراغ ایرانیان آمد. دولت برای تشویق مردم به خرید هیبرید تعرفه 4 درصدی روی این خودروها وضع کرد. در سوی مقابل مدیریت شهری در تهران هم مشوق‌های دیگری از قبیل ورود بی‌هزینه به محدوده طرح ترافیک را ارائه کرد تا خریداران خودروهای وارداتی، به خرید هیبرید متمایل شوند. مشوق‌های مختلف به تدریج به رونق بازار هیبریدی ها در ایران کمک کرد و خودروهای هیبریدی به فروش قابل توجهی رسیدند. به رغم رونق نسبی اما باز هم نسبت فروش خودروهای هیبریدی به خودروهای بنزینی وارداتی قابل توجه نبود. با این وجود ولی روند رو به رشد خودروهای هیبریدی، این امیدواری را ایجاد کرد که در سالهای آینده ورود بیشتر این خودروها به کشور هم در قالب خودروهای شخصی و هم در قالب ناوگان حمل‌ونقل عمومی بتواند نقش قابل توجهی در کاهش آلودگی شهرهای بزرگ کشور پیدا کند.
 
برخی اتفاقات اما روند روبه روشد بازار خودروهای هیبرید در کشور را با چالش روبرو کرد. در ابتدا مشوق طرح ترافیک از روی خودروهای هیبریدی به تدریج برداشته شد، که کمی خریداران این خودروها را نسبت به آنها بدبین تر کرد. پس از آن هم برخی واردکنندگان متخلف وابسته به مافیای بازار خودرو، برخی خودروهای غیراستاندارد بدون گارانتی را  ظرف سالهای گذشته و امسال وارد کشور کرده و به خریداران فروختند که سبب مشکلاتی برای بعضی از خریداران شد. ضربه کاری را ولی وزارت صنعت، معدن و تجارت در ماههای گذشته با افزایش 11 برابری تعرفه‌ خودروهای هیبرید به بازار این خودروها در کشور زد. افزایشی که سبب واکنش وسیع رسانه‌ها شد و حتی واکنش رئیس‌جمهور را هم در پی داشت.
 
با وجود همه واکنش‌ها ولی وزارت صنعت به ادامه اجرای تعرفه‌های جدید اصرار کرد و در این مسیر حتی از اجرای حکم دیوان عدالت اداری که تعرفه‌های جدید را تعلیق کرده بود، سرباز زد. مسئولان این وزارتخانه به صدور یک بیانیه با موضوع اصلاح تعرفه‌های هیبرید بسنده و اعلام کردند، طرحی به هیات وزیران ارائه شده تا نسبت به کاهش تعرفه هیبریدی‌ها متناسب با میزان صرفه‌جویی انواع آنها در مصرف سوخت تصمیم‌گیری شود. پس از آن نیز برخی تقسیم‌بندی‌های بدیع از سوی وزارت صنعت مطرح شد که ظاهراً هدفش این بود که اکثر خودروهای هیبریدی وارداتی به کشور را عملا غیرهیبریدی معرفی کند تا تخفیف تعرفه‌ای احتمالی در آینده شامل حال آنها نشود و به ترتیب درآمد دولت از واردات خودرو کاهش نیابد.