تولید ماده‌ای برای حذف گوگرد از بنزین ایرانی

در روزهای سرد و هم‌زمان با بحث آلودگی هوا تمام نگاه‌ها معطوف به خودروهای بنزین سوز می‏شود. زیرا این سوخت با استانداردهای روز دنیا همچنان فاصله دارد و مقصر اصلی آلودگی هوا مطرح می‏شود. شکی نیست بنزین دارای گوگرد بوده و ماحصل گازهای خروجی از موتور سمی و آلاینده است.

متاسفانه در داخل کشور در بخش تصفیه سوخت ضعف‏هایی وجود دارد که به‌دلیل نبود تکنولوژی روز دنیا ، سوخت‏ها همچنان متهم ردیف اول آلودگی هوا هستند.

دکتر باقر بیرالوند ، استاد دانشگاه و مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان « نانوشیمی سبز »، از محققان صنعت شیمی اخیرا موفق شده است ماده ‏ای تولید کند که میزان گوگرد در سوخت‌های کشور را به حداقل ممکن برساند و میزان آلایندگی‏ها کاهش یابد.

گفت ‏وگوی «دنیای خودرو» در مورد یافته تازه‌های او را بخوانید.

آیا می‏توان ماده‏ای را که ساخته‏اید، در سوخت‌های متداول بنزین، گاز و گازوئیل برای کاهش گوگرد استفاده کرد؟

بله، این ماده در کلیه‏ فراورده‏های نفتی کاربرد دارد.

در صورت ترکیب این ماده با سوخت، منجربه تولید آلاینده بیشتر یا کاهش عمر مفید موتور نخواهد شد؟

خیر، ماده موردنظر خاصیت جداسازی گوگرد از سوخت را دارد که در کاتالیزورهای پالایشگاه ته‌نشین می‌شود و عملا در سوخت وارد نمی‏شود. یکی از مزایای این ماده افزایش عدد اکتان سوخت است که سبب می‏شود احتراق کامل‏تری در موتورخودرو شکل گیرد. همچنین ترکیب سوخت را عاری از هرگونه آلاینده ‏های زیست‌محیطی می‏کند.

قطعا افزایش عدد اکتان از ناک کردن ( خودسوزی ) در اغلب خودروهای وارداتی یا داخلی جلوگیری می‏کند که سبب افزایش طول عمر موتور خواهد شد.

گوگرد موجود در سوخت خاصیت خورندگی دارد و معمولا در خودروهای دیزلی مشکل ایجاد می ‌کند، اگر این ماده در سوخت استفاده شود، خاصیت ضد خورندگی دارد؟

بله، در سوخت‏های مصرفی داخل کشور به‌دلیل وجود ترکیبات تیولی خاصیت خورندگی شدیدی وجود دارد. ما با ساخت این ماده سعی داشتیم تا محصولی بی‌بو و با خورندگی ناچیز برای قطعات خودرو تولید کنیم. یکی از معضلاتی که هم‌اکنون گریبان‏گیر خودروهای دیزلی و اغلب گازسوز داخلی است، خورده شدن سوزن‏های انژکتور در دیزلی‌ها و خورده‌شدن نشیمنگاه‏های سوپاپ در خودروهای گاز سوز است که سعی شده این معضل را حل کنیم.

آیا تاکنون این ماده با سوخت ترکیب شده است؟

این طرح جزو دانش‏های نوین و استراتژیک ملی بوده و از نظر زمانی و اقتصادی مقرون به‌صرفه است و در حال امضای قرارداد با وزارت نفت و شرکت‏های تابعه هستیم.

تاثیر این ماده بر کیفیت و قیمت سوخت چگونه است؟

سعی بر این است قیمت را کاهش دهد. اما در مورد کیفیت سوخت، به‌عنوان مثال استاندارد یورو۴ تعاریفی دارد که سبب می‏شود آن سوخت را یورو۴ بنامند. میزان گوگرد، بنزن و آروماتیک در سوخت مصرفی داخلی با استاندارد یورو۴ تفاوت فاحشی با استاندارد مطرح‌شده دارد.

قطعا اگر این ماده را در سوخت برای تصفیه استفاده کنیم، مقدار مواد مذکور را به حداقل می‏رساند. در این شرایط می‏توانیم ادعا کنیم کیفیت سوخت را افزایش داده ‏ایم.

برای استفاده از این ماده در سوخت‌ نیاز به تکنولوژی خاصی در پالایشگاه است؟

خیر، این تکنولوژی دارای ویژگی‏های منحصر‌به‌فردی ازقبیل روش سرد بودن استفاده از سیستم گرمایشی، محیط خنثی و دوست‌دار محیط‌ زیست، بدون ضایعات زیست‌محیطی، احیای مجدد کاتالیست است و موارد مذکور همگی در صنعت پالایش و سوخت متناسب با زیرساخت داخل هستند که سبب می‏شوند روند انجام کار با تجهیزات ساده باشد و مدت زمان کاهش یابد.

به‌جز سوخت در چه قسمت ‌دیگری می‌توان از این ماده استفاده کرد تا میزان گوگرد را کاهش دهد؟

با ساخت این کاتالیست می‏توان ضعف اصلی صنعت خودرو را در بحث گازهای آلاینده کاهش داد. البته به صورت هدفمند به دنبال حذف کلیه آلاینده‏های زیست‌محیطی در سوخت و پسماندهای شرکت‏های حوزه نفت نیز هستیم.

درخصوص ساخت کاتالیست مجهز به این ماده برای کاهش میزان گوگرد آلاینده ‏های خودرو بیشتر توضیح می‏دهید؟

این نوع ساختار که یک کامپوزیت کاتالیست معدنی و شیمیایی جاذب است، به‌عنوان پوشش اصلی در منافذ کاتالیست خودرو تعبیه خواهد شد. در زمان خروج گازهای آلاینده از کاتالیست، تمام مواد سمی و گوگردی به‌شدت کاهش یافته و میزان آلاینده ‏های خروجی از اگزوز به حداقل ممکن می‏رسد.

از‌آنجایی‌که میزان تولید گوگرد در خودروهای دیزلی بسیار بیشتر است و عموما فیلترها و کاتالیست‏های نصب‌شده روی این خودروها عمر کوتاهی دارند یا در یک بازه کوتاه‌مدت عملکرد مفید خود را به‌دلیل گوگرد فراوان از دست می‏دهند، این کاتالیست مشکل را برطرف خواهد کرد.

بنابراین می‏توان آن‌را به‌عنوان یک جایگزین برای بسیاری از سیستم‏های ناکارآمد خودرو در بحث کاهش آلایندگی نیز در نظر گرفت. سیستم‏هایی مانند SCR، EGR وDPF را اگر بررسی کنید، متوجه می‏شوید میزان کارآیی در خودروها چقدر است.

اگر صنایع خودروسازی داخلی حمایت‏های لازم را فراهم کنند، می‏توان سیستمی را ساخت که از اساس و پایه مشکل را رفع کرده نه‌اینکه به‌صورت مقطعی مشکل را برطرف کند.

اگر این ماده در کاتالیست‌ها استفاده شود، چه مقدار عمر مفید را افزایش می‌دهد؟ آیا تاثیری روی قیمت کاتالیست خواهد داشت؟

یکی از عوامل اصلی که سبب می‏شود عمر کاتالیست به‌شدت کاهش یابد، گوگرد سوخت است که در آن رسوب می‏شود. از آنجایی‌که راندمان جذب آلاینده و عدم تخریب ماده در دمای بالا وجود دارد، عمر کاتالیست نسبت‌به آن‏چیزی که امروز مشاهده می‏کنیم، افزایش چشمگیری خواهد یافت (به‌عنوان مثال عمر کاتالیست از ۵۰ هزارکیلومتر به ۷۰هزارکیلومتر افزایش می‏یابد).

مجهز کردن کاتالیست‏ها به این ماده نه‌تنها تاثیر چندانی در قیمت نخواهد داشت بلکه سبب کاهش آن نیز خواهد شد. به‌جرات می‏توان گفت ساخت کاتالیستی با این شرایط عملکرد بهتری از نمونه‏های خارجی نصب‌‌شده در خودروها خواهد داشت.

هم اکنون بزرگ‌ترین ضعف در خودروهای سنگین، گران بودن کاتالیست‏ها و عمر مفید کم آنها فقط به‌دلیل وجود ذرات معلق و گوگرد است. اگر این کاتالیست در خودروهای سنگین نصب شود، میزان عمر مفید آن‏ها به شدت افزایش خواهد یافت.

آیا کاتالیست مجهز‌شده به این فرآورده شیمیایی را می‏توان در تمام خودروها استفاده کرد و در ایران دانش ساخت کاتالیست یا بهبود کیفیت سوخت وجود دارد؟

بله، در تمام وسایل نقلیه مجهز به موتورهای احتراق داخلی می‏توان از این ماده استفاده کرد. متاسفانه به‌دلیل نبود تکنولوژی ساخت مناسب و همچنین نداشتن اطمینان کامل صنعتگران به محققان دانشگاهی و تفکر وارداتی، در طول مسیر با مشکلات عدیده‏ای روبه‏رو بودیم.

در‌حال‌حاضر درصدد انجام پروژه‏های مشترک با شرکت‏های خودروسازی مطرح دنیا هستیم تا بتوانیم این تکنولوژی را پیشرفت دهیم. ساخت کاتالیست توسط روشی به نام واشکوت انجام می‏شود که متاسفانه کشور ما توان علمی و عملی ساخت کاتالیست را ندارد.

کاتالیست‏ها دارای ضعف خروج دود پس‌زنی نیز هستند و این عامل عمدتا سبب می‏شود قدرت موتور کاهش یابد. سعی داریم علاوه‌بر اصلاح ساختار شیمیایی، در طراحی آن نیز اصلاحاتی انجام دهیم تا بیشتر جوانان برای افزایش توان خودرویشان کاتالیست‏ها را باز نکنند. درخصوص بهبود سوخت باید به صراحت بگویم بله کشور ما توان علمی و فنی آن را دارد.