دگردیسی، سرخط توسعه خودروسازان داخلی

به گزارش پدال نیوز به نقل از صمت، بی‌شک توسعه و تنوع محصول، یکی از نیازهای کنونی مردم برای خرید خودروهای داخلی است؛ انتظاری که خودروسازان ایرانی سال‌ها به‌دلیل تحریم‌های اقتصادی موفق به تحقق آن نشده‌اند. به‌طوری که مشتریان ناگزیر هستند خودروهایی خریداری کنند که گاهی 20 سال از زمان تولید آنها در جهان گذشته است. این در حالی است که با امکان واردات خودروهای به‌روز دنیا، مردم با فناوری‌ها و امکانات جدید آشنا می‌شوند، بنابراین به مقایسه این خودروها با محصولات داخلی می‌پردازند. اگرچه در این مقایسه‌ها توقع‌های برخی مشتریان در ازای مبلغی که برای خرید خودرو پرداخت می‌کنند، به‌حق و نابه‌جاست اما در این بین محدودیت‌ها و مشکلات خودروسازان داخلی در چند سال گذشته نباید از نظر دور بماند.
 
تولید مدل‌های جدید، اولویت خودروسازان
یک کارشناس صنعت خودرو معتقد است در شرایط امروز مقایسه خودروسازان اروپایی یا خودروسازان درجه یک آسیایی با خودروسازان داخلی از نظر فناوری کار درستی نیست زیرا تنها کافی است خط تولید این دسته از خودروها با خط تولید خودروسازان دیگر کشورها موردمقایسه قرار گیرد. امید رضایی اظهار می‌کند: اگرچه خودروسازان تمایل به بهینه کردن خطوط تولید خود داشته‌اند اما در دوران تحریم، اجازه سرمایه‌گذاری مناسب به آنها داده نشد زیرا امکانات لازم در اختیار آنها قرار نمی‌گرفت. برای مثال اگر خودرو 405 که تولید آن به سال 1986 میلادی برمی‌گردد، با خودروی روز دنیا مقایسه شود، قیاس درستی نخواهد بود زیرا این خودرو قدیمی با خط تولیدی که امکان بهبود آن وجود نداشته، به تولید می‌رسد. بنابراین نباید انتظار نابه‌جا از این خودرو داشت زیرا این خودرو برای انتظارات مشتری آن زمان طراحی شده بود.وی با اشاره به این موضوع که بحران کیفی در 4 سال گذشته با شدت گرفتن تحریم‌ها علیه کشور اتفاق افتاده و پیش از آن رشد مناسبی در این زمینه وجود داشته است، اضافه می‌کند: یکی از شبهه‌هایی که ذهن مردم را در ارتباط با صنعت خودرو دچار دوگانگی کرده، به مقایسه خودروهای روز دنیا با خودروهای قدیمی در کشور برمی‌گردد. باید پذیرفت که نسل این خودروها قدیمی شده و نیاز به تغییر دارد. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که تغییر، نیاز به زیرساخت دارد و تصمیم‌های عجولانه راه به جایی نمی‌برد. رضایی ادامه می‌دهد: برای نمونه سیستم‌های مخابراتی کشور قدیمی بوده و به‌روز کردن آن تازه آغاز شده است. این درحالی است که در دوره‌ای، میزان قطع و وصلی تلفن‌های همراه در مسافتی کوتاه بسیار اتفاق می‌افتاد اما امروز این مشکل به حداقل رسیده است. در صنعت خودرو نیز برخی خودروها در مدت زمان طولانی روی نشان(برند)های معروف اما قدیمی تولید شده‌اند که نیاز به دگردیسی دارند. به گفته این کارشناس صنعت خودرو، در حال‌حاضر تغییر مدل خودروها و تولید خودروهای جدید در اولویت خودروسازان داخلی قرار گرفته زیرا سود خودروسازان در فروش بیشتر و کیفیت ماندگار است. بنابراین با توجه به این موارد، برای خودروهای فعلی جای رشدی وجود ندارد و با حساسیت کنونی خودروسازان، خودروهای جدید وارد چرخه تولید در کشور خواهند شد و در این میان اصلی‌ترین محور گفت‌وگو خودروسازان کشور با خودروسازان خارجی، تولید مدل‌های جدید خودرو است. وی با تاکید بر توجه خودروسازان به منافع در عقد قرارداد و انتخاب شریک خارجی اظهار می‌کند: در این قراردادها میزان کمک به قطعه‌سازان باید مورد توجه قرار گیرد زیرا از قطعه‌سازی، خودروساز بیرون می‌آید. بنابراین اگر در کشور قطعه‌سازان به صورت حرفه‌ای فعالیت کنند، تولید هر خودرو امکانپذیر خواهد بود و چه‌بسا حجم صادرات در صنعت قطعه‌سازی از خودروسازی نیز افزایش یابد. بنابراین به نظر می‌رسد، این نگاه وجود دارد زیرا در برخی مذاکرات از قطعه‌سازان و انجمن‌های مرتبط دعوت شده است. به گفته رضایی، در حال‌حاضر تعداد زیادی از قطعه‌سازان کشور با 3 استاندارد کارخانه‌ای و بین‌المللی شرکت‌های «پژو»، «رنو» و «کیا» آشنا هستند. در این شرایط علاوه بر توجه به مزایای ورود دیگر خودروسازان با استانداردهای جدید در کشور، باید معایب همکاری با آنها از نظر سرمایه‌گذاری نیز سنجیده شود زیرا ورود خودروساز جدید برای قطعه‌ساز و خودروساز ممکن است هزینه اضافی به همراه داشته باشد.
 
این کارشناس صنعت خودرو معتقد است از آنجایی که خودروسازان خارجی هرکدام «دی ان ای» خاص خود را دارند، در انتخاب شریک باید به این نکته توجه کنند که آیا محصولات آن خودروساز ذائقه ایرانیان را پاسخ می‌دهد یا خیر؟
وی در همین زمینه ادامه می‌دهد: براساس بررسی‌ها ایران تا سال 2020م باید 140میلیارد دلار در بخش نفت و گاز سرمایه‌گذاری کند که از این میزان 100میلیارد دلار به پارس جنوبی اختصاص دارد. در این شرایط هنگامی می‌توان پارس جنوبی را با قطر مقایسه کرد که در آن سرمایه‌گذاری شده باشد. در صنعت خودرو نیز خودروسازان ایرانی در صورتی با خارجی‌ها مقایسه می‌شوند که به میزان لازم در این بخش سرمایه‌گذاری انجام شده باشد.
 
بخش‌هایی از صنعت خودرو قابل مقایسه با خارجی‌هاست
تولید خودرو فرآیند ثابتی است که تمام خودروسازان از آن پیروی می‌کنند و در این بین تفاوت‌ها در دانش فنی و امکاناتی است که خودروسازان در اختیار دارند. بنابراین به اعتقاد دانشیار دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت، خودروسازان داخلی در برخی از موارد می‌توانند با خودروسازان خارجی مقایسه شوند. جواد مرزبان‌راد در این‌باره می‌گوید: مقایسه خودروسازان ایرانی با خودروسازان خارجی در بخش‌هایی درست خواهد بود زیرا خودروها با یکدیگر در برخی موارد وجوه مشترکی دارند، اما مقایسه تمام بخش‌های خودروی ایرانی با خارجی صحیح نیست زیرا شرایط یک کشور با کشوری دیگر متفاوت است. برای بعضی از خودروسازان ظرفیت فروش در کشور خود آنها وجود ندارد اما برای خودروسازان ایرانی به دلیل اشباع نشدن بازار، مزیت فروش در بازار داخل به قوت خود باقی است. وی با اشاره به اینکه خودروسازان داخلی با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند، این در حالی است که این دشواری‌ها برای خودروسازان خارجی وجود ندارد، ادامه می‌دهد: برای نمونه ارتباط کشوری و صنعتی برای خودروسازان اروپایی راحت‌تر است که این روند تعامل بین صنعتگران را آسان‌تر می‌کند. یک خودروساز آلمانی به راحتی می‌تواند نسبت به تامین قطعات موردنیاز خود از فرانسوی‌ها اقدام کند اما در ایران بیشتر قطعات باید در داخل تولید شود. به گفته این استاد دانشگاه، بعضی از امکانات موجود در ایران نظیر کارگر فنی قابل‌مقایسه با خارجی‌هاست. برخی کارگران فنی خودرو در کشور تجربه‌های با ارزشی اندوخته‌اند و اگر طرح‌های خوبی در اختیار آنها قرار بگیرد، به‌راحتی می‌توانند آن را پیاده کنند که ایران در این بخش با شرکت‌هایی که جزو بهترین خودروسازان دنیا به حساب می‌آیند، شرایط برابری دارد. مرزبان‌راد اضافه می‌کند: همچنین از نظر میزان و قیمت انرژی، امکانات زمین و تهیه برخی از مواد خام (چرم، فولاد و...) گاهی شرایط برای خودروسازان داخلی از خودروسازان خارجی بهتر است. به طور کلی بخش‌هایی از صنعت خودرو کشور قابل مقایسه با محصولات خارجی است که نتوانسته‌ایم به درستی از آنها استفاده کنیم.براساس این گزارش، اگرچه در مقایسه خودروساز داخلی و خارجی، نقاط قوت و ضعف یک محصول مشخص شده و تولیدکننده در مسیر تغییر و پیشرفت قرار می‌گیرد اما پیش از مقایسه باید به شرایط تحمیلی که دست تولیدگر را محدود می‌کند نیز توجه کرد. در صنعت خودرو، خودروسازان داخلی با مشکلات بسیاری به‌دلیل تحریم‌ها روبه‌رو بوده‌اند، بنابراین در مقایسه آنها با خودروسازان جهانی باید نگاهی منصفانه داشت.