آیا گزینه خصوصی سازی صنعت خودرو محقق می‌شود؟

خودروسازان نیمه دولتی در شش ماهه نخست سال جاری افزایش ۹/ ۱۷ درصدی تیراژ تولید را تجربه کردند، این در حالی است که خودروسازان بخش خصوصی طی این مدت توانستند رشد ۴۵ درصدی را به ثبت برسانند.

این موضوع نشان‌دهنده همان بحث همیشگی خصوصی‌سازی صنعت خودرو است که کارشناسان این حوزه بارها درباره آن سخن گفته‌اند و راه نجات و ارتقای این صنعت را خصوصی‌سازی و پایبندی به اصل ۴۴ قانون اساسی دانسته‌اند.

دولتی بودن اقتصاد، یکی از مهم‌ترین معضلات اقتصاد ایران طی سه دهه اخیر بوده که خود عاملی در جهت کاهش بهره‌وری و کاهش نرخ رشد اقتصادی شده است.

در این خصوص طی سال‌های اخیر، شعارهایی مبنی بر کاهش نقش دولت در اقتصاد ملی سر داده شد، اما راه‌به‌جایی‌نبرد. تا جایی که سیدحسن‌روحانی با شعار خصوصی‌سازی بر سرکار آمد و حتی در همایش بین‌المللی صنعت خودرو نیز به آن اشاره کرد.

پیگیری خصوصی سازی در دولت یازدهم و دوازدهم
محمد بیاتیان؛ کارشناس حوزه خودرو و عضو سابق کمیسیون صنایع درباره این‌که چرا هنوز وعده‌ها برای خصوصی‌سازی صنعت خودرو عملی نشده است، به روزنامه «دنیای خودرو» می‌گوید: «حرف خصوصی‌سازی فقط در حد شعار بوده و عملیاتی نشده است. اما چرا تا امروز اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است؟

متاسفانه باید گفت در دولت حوزه تولید خودرو، صنعت خودرو، مدیریت خودروسازی و سهام داری‌ تحت چنبره دولت و افراد نزدیک به دولت است و در واقع خودروسازی تبدیل به حیاط خلوتی برای دولت‌ها شده‌است.

همین موضوع باعث شده‌است تا دولت‌ها از این صنعت دل نکنند و همچنان بر این حوزه سیطره داشته باشند. به نظر من دولت یازدهم و در ادامه آن دولت دوازدهم هم به خاطر همین قصه تا امروز در این عرصه اقدام خاصی صورت نداده‌اند و بعید است در سال آخر اتفاق قابل‌توجهی در حوزه مدیریت خودرو توسط دولت انجام بشود. یعنی دولت هیچ اراده‌ای برای بردن صنعت خودروسازی به سمت خصوصی‌سازی نشان نداده است.»

محمد بیاتیان، همچنین درباره این‌که خصوصی‌سازی چه نفعی برای خودروسازی خواهد داشت ، نیز می‌گوید:« در وهله اول شاهد افزایش کیفیت خودروها خواهیم بود، یعنی بازار رقابتی خواهد شد. افزایش کیفیت از لوازم اصلی رقابت در بازار خودرو است. فکر می‌کنم در آن صورت باید با بسیاری از برندهایی که در هیچ کدام از کشورهای دنیا تولید نمی‌شوند، خداحافظی کنیم.»

ارتقای صنعت ۵۰ ساله خودروسازی به‌وسیله خصوصی‌سازی
رضا انصاری، ‌عضو کمیسیون صنایع مجلس دهم هم اذعان داشت که با تحقق خصوصی‌سازی واقعی و ایجاد شرایط رقابتی در صنعت خودرو، شاهد شکوفایی خودروسازی در ایران خواهیم بود.
انصاری تاکید کرد: «چنانچه خصوصی‌سازی در صنعت خودرو به‌طور‌صحیح شکل گیرد و بسته سیاستی خوبی برای رقابت‌پذیری صنعت طراحی شود، قطعا این جریان موجب رشد و شکوفایی صنعت خودروی کشور خواهد شد.»

از‌دیگر‌سو، رضا علیزاده نایب رئیس اول کمیسیون صنایع مجلس دهم، تاکید کرد خصوصی‌سازی با روش فعلی، اثرگذار نخواهد بود و این امر در صنعت خودرو باید به معنای واقعی کلمه رخ دهد.

نایب‌رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، ضمن انتقاد از حمایت بی‌رویه دولت از خودروسازان گفت: «با چنین شرایطی نه‌تنها صنعت خودروی ایران رقابتی نخواهد شد بلکه با برداشتن حمایت‌های دولت بی‌شک این صنعت به زمین خواهد خورد.»

به گفته نایب‌رئیس کمیسیون صنایع، تنها راه نجات صنعت خودروی ایران، خصوصی‌سازی است، البته نه به شیوه واگذاری‌هایی که در این مدت صورت‌گرفته است. تا زمانی که وزرا در تعیین مدیرعامل و هیات‌مدیره شرکت‌ها نقش مستقیم دارند و همچنان سایه دولت بر این صنعت وجود دارد و موجب ایجاد بازار انحصاری شده است، قطعا این روند دردی را از این صنعت دوا نخواهد کرد.

سایه دولت اجازه ارتقا به صنعت خودرو را نمی‌دهد
وقتی آخرین آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، در مورد میزان رشد خودروسازان خصوصی را مورد بررسی قرار می‌دهیم، می‌بینیم این بخش خصوصی در خودروسازی عملکرد قابل دفاعی داشته است.
این موضوع در حالی است که به‌رغم آنکه خودروسازان بخش خصوصی همچنان سهم کمی از بازار خودروی کشور را در دست دارند، تیراژ تولید آن‌ها در پنج ماه ابتدای سال‌جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش ۵۶/ ۴۵ درصدی داشته است.

همین موضوع نشان‌دهنده این است که وزیر در دولت دوازدهم باید مبحث خصوصی‌سازی این صنعت را که جزو الزامات است و بارها به آن اشاره شده است، به طور جدی‌تری مورد پیگیری قرار دهد.

در همین مورد یعنی نقش دولت دوازدهم در خصوصی‌سازی صنعت خودرو، رضا انصاری، عضو کمیسیون صنایع تاکید می‌کند:« در‌صورتی‌که وزیر صنعت و معدن در این دوره تنها یک اقدام انجام دهد، بسیاری مشکلات در حوزه خودروسازی حل خواهد شد.

وزیر جدید صنعت در دوره فعالیت دولت دوازدهم باید اجازه دهد که صنعت خودرو به معنای واقعی خصوصی شود. متاسفانه خصوصی‌سازی در ایران تاکنون در حد حرف بوده و به معنای واقعی شکل نگرفته است.»

به‌گفته این عضو کمیسیون صنایع مجلس دهم، آنچه که تاکنون تحت عنوان خصوصی‌سازی در صنعت شکل گرفته، مشکلات بیشتری را برای صنعت کشور ایجاد کرده است. صنعت خودرو باید به‌معنای واقعی کلمه، خصوصی شود. مانند جریان خصوصی‌سازی و فعالیت این بخش در همه جای دنیا که خود این بخش‌ها، مجموعه‌ها را اداره می‌کنند.