چالش جدید تولیدی و اجرایی پلت‌فرم در ایران

در بخش نخست این میزگرد که روز گذشته منتشر شد، پهلوانی از ادعای پیشین خود مبنی بر امکان طراحی پلت‌فرم در کشور با ۱۵ میلیارد تومان توضیح داد و در مقابل، پیرمحمدی با اشاره به هزینه‌های جزئی طراحی پلت‌فرم در عمل و اجرا، با این ادعا به مخالفت پرداخت.

در ادامه گفت‌وگوهای انجام‌شده در این میزگرد، هر دو کارشناس و فعال صنعت خودرو، با ارائه توضیحات و دلایل بیشتر، درباره جزئیات و چگونگی طراحی پلت‌فرم در صنعت خودروی کشور صحبت می‌کنند.

پیرمحمدی: ما نمی‌توانیم پنج میلیون دلار برای کاردستی هزینه کنیم و بعد بگوییم استانداردها را رعایت نکردیم.

پهلوانی: منظور شما دقیقا چه استانداردهایی است؟

پیرمحمدی: فرض کنید استاندارد یا تست یورو ان‌کپ.

پهلوانی: بعد چه انتظاری از آن پلت‌فرم دارید؟

پیرمحمدی: انتظار دارم چهار ستاره را دریافت کند.

پهلوانی: می‌خواهید بدانید چهار ستاره می‌گیرد یا خیر؟ خب برای این طراحی در این پلت‌فرم چه کارهایی انجام شده است؟ این پلت‌فرم حتی یک بار به‌صورت FEA Crash آنالیز شده است؟ نشده است. مشکل ما هم همین است و من می‌گویم این مساله را در طراحی کم داریم.

پیرمحمدی: پس آن پلت‌فرم به درد نمی‌خورد.

پهلوانی: با شما موافقم. من هم اگر طراحی ما درست پیش می‌رفت، قبل از این‌که این پلت‌فرم بیرون بیاید، حداقل چهار شبیه‌سازی روی آن انجام می‌شد.

پیرمحمدی: من بارها در مورد این مساله صحبت کرده‌ام. به گذشته هم بازنگشته‌ام. ما باید از گذشته درس بگیریم و برنامه‌ریزی کنیم که در آینده باید چه کاری انجام شود. من حتی در گزارشی که نوشته‌ام گفته‌ام پرایدی که الان تولید می‌شود، از پرایدی که در کره تولید می‌شد، از نظر تست تصادف نمره بالاتری می‌گیرد چون بسیاری از بخش‌های آن تقویت شده است. شما یک پلت‌فرم را تعریف کردید و گفتید این کار پنج میلیون دلار هزینه می‌برد. من از شما سوال کردم طراحی پلت‌فرم؟ یعنی شامل موتور هم می‌شود؟

پهلوانی: تعریف ما از پلت‌فرم با هم متفاوت است. من می‌گویم مگر ما در کل دنیا موتورساز نداریم که موتور تولید می‌کنند و طراحی استندبای دارند؟ مگر برای تویوتا شرکت فورد موتور، موتور طراحی نکرده است؟

پیرمحمدی: پول این طراحی را چه کسی می‌دهد؟

پهلوانی: همین موتور بی‌ام ۱۵ را فکر می‌کنید با چه هزینه‌ای می‌توان خرید و به کشور آورد؟ اصلا نیاز نیست طراحی شود. CBU به شما می‌دهد. آن زنجیره تامینی که به آن اشاره کردم، منظورم همین است.

پیرمحمدی: من در مورد طراحی اولیه صحبت کردم، نه جزئیات طراحی.

پهلوانی: در حال حاضر در دنیا به طور میانگین هر سه تا پنج سال یک بار، پلت‌فرم را فیس‌لیفت می‌کنند.

پیرمحمدی: سه تا پنج سال نیست. در صنعت خودروی کشور برای تولید سمند هزینه شد. این هزینه باید به تیراژ تولید آن سرشکن می‌شد. در طرح اقتصادی آن مشخص می‌شود که مثلا باید ۴۰۰ هزار سمند تولید شود تا این هزینه‌ها مستهلک شوند. به‌طور کلی در چنین طرحی گفته می‌شود هزینه چقدر بوده و تولید باید در چه تعدادی باشد که سرشکن شود و هزینه بازگردد. اگر مثلا هیوندای هر سال یا دو سال یک‌بار فیس‌لیفت و پلت‌فرمش را کامل عوض می‌کند، برای این‌است که به تیراژی که مد نظر دارد، برسد.
ولی در مورد سمند، تا سال ۸۸ هنوز تولید به آن تعدادی که مدنظر بود تا هزینه‌ها مستهلک شود، نرسیده بودیم. بنابراین اولین کاری که در سال ۸۸ انجام شد، این بود که تیراژ سمند بالا برود تا هزینه‌ها مستهلک شود. بعد از این است که می‌توانیم محصولات بعدی را جایگزین کنیم. در مورد رانا و دنا هم همین است. البته در مورد رانا و دنا که محصولات فیس‌لیفت هستند، بحث پلت‌فرم مطرح نیست.
حالا با توجه به این توضیحات، تصور کنید من ۱۵ میلیارد تومان پول در اختیار شما قرار می‌دهم و از شما می‌خواهم در ایران‌خودرو یا سایپا یک محصول طراحی و تولید کنید. این ۱۵ میلیارد تومان را چگونه تقسیم می‌کنید؟ چه چیزهایی را استفاده می‌کنید، چه چیزهایی را به طراح‌ها می‌دهید و چه چیزهایی را خودتان طراحی می‌کنید؟

پهلوانی: با ۱۵ میلیارد‌تومان می‌توان یک نمونه اولیه (پروتوتایپ) ساخت و برای تولید فرستاد.

پیرمحمدی: نمی‌‌توان ساخت. اگر قرار است فیس‌لیفت باشد، بله. من حتی با چهار میلیارد تومان هم می‌توانم نمونه فیس‌لیفت بسازم. مالکیت معنوی (Intellectual Property) خودروی تیبا با رویکرد معنوی‌اش مربوط به کجاست؟ این پلت‌فرم استانداردها را پاس می‌کند؟

پهلوانی: اینکه آیا استانداردها را پاس می‌کند، یک بحث دیگر است. شما می‌دانید برای طراحی، قوای محرکه گران‌ترین بخش خودرو است ولی برای طراحی پلت‌فرم اساسا قوای محرکه باید کمترین هزینه را داشته باشد چون قرار نیست خط تولید قوای محرکه خودرو را ایجاد کنید.

پیرمحمدی: هزینه‌های تست و طراحی یک ایربگ یا سیستم‌های ایمنی چقدر است؟

پهلوانی: نمی‌دانم، الان حضور ذهن ندارم و اطلاعی هم ندارم.

پیرمحمدی: کمتر از ۲۰۰ هزار دلار نیست. یعنی بیش از ۶۰۰ میلیون تومان فقط هزینه تست سیستم‌های ایمنی است.

پهلوانی: شما می‌خواهید ایربگ را از اول تست کنید؟ در حالی که تامین ایربگ و چنین هزینه‌هایی بر عهده تامین‌کننده است.

پیرمحمدی: بله. ایربگ یک بار اختراع شده است ولی برای هر خودرو مجددا باید طراحی و تست شود.

پهلوانی: شما باز بحث هزینه‌های تست را مطرح می‌کنید.

پیرمحمدی: همین است دیگر.

پهلوانی: یعنی شما الان هزینه تست و طراحی را یکی می‌دانید؟

پیرمحمدی: شما هنوز سوال من را به درستی پاسخ نداده‌اید. با ۱۵ میلیارد تومان چگونه یک پلت‌فرم طراحی می‌کنید؟

پهلوانی: من توضیح دادم با این مبلغ تا فاز رانینگ پروتوتایپ را طراحی می‌کنیم. اگر موافق باشید ما طرح توجیهی را هم می‌نویسیم تا با جزئیات مشخص شود چه میزان هزینه نیاز است.

پیرمحمدی: یعنی الان طرح توجیهی ندارید و بدون آن گفته‌اید این طراحی ۱۵ میلیارد تومان بیشتر هزینه ندارد؟

پهلوانی: خیر. من بنابر تجربه‌ای که داشته‌ام، می‌گویم.

پیرمحمدی: اگر حساب و کتاب دارید، بگویید با ۱۵ میلیارد تومان چگونه پلت‌فرم طراحی می‌کنید؟

پهلوانی: شما هزینه‌ها را بین زیرمجموعه‌ها تقسیم می‌کنید.

پیرمحمدی: شما پلت‌فرم را تعریف کردید. گفتید پلت‌فرم شامل چه جزئیاتی است. حالا بگویید اینجا ۱۵ میلیارد تومان را چه می‌کنید؟

پهلوانی: برای همان قسمت اول که شاسی است باید ببینید یک خودروساز چه چیزهایی را نیاز دارد. فقط آندر-بادی می‌خواهد و تمام است؟ تعریف ما از طراحی، با هم متفاوت است. شما اسناد فورد را ببینید و اسناد کیا را هم نگاه کنید. کیا در زمینه طراحی یک خودروساز ضعیف است. یک آینه بغل خودرو از دید فورد فقط ۸۵۰ صفحه SDS دارد.

پیرمحمدی: کاملا درست است. اینها را چه کسی طراحی کرده است؟

پهلوانی: خودروساز طراحی کرده است. من همین را می‌گویم. این ۸۵۰ صفحه را طراح، طراحی می‌کند که خودروساز از آن استفاده کند.

پیرمحمدی: همین طراحی که می‌گویید چقدر هزینه می‌خواهد؟

پهلوانی: فرض کنید مجموعه‌ای از اسناد با توانایی زیرساختی حداکثری کشور که برای ساخت پلت‌فرم نیاز است، طراح بخواهد در اختیار خودروساز قرار دهد. به عنوان مثال در ساخت خودرو می‌توانیم حدود ۴۰ درصد داخلی‌سازی کنیم و در بهترین شرایط فاز اول. مجموعه‌ای از اسنادی که نیاز است برای اینکه خودروساز به سادگی بتواند سراغ آن برود و بگویید این موارد را نیاز دارد و بر اساس آن به تامین‌کننده بگویید از روی آن کار کند و آنچه را که نیاز است، تامین کند.

پیرمحمدی: شما این موارد را از کجا می‌آورید؟

پهلوانی: درس خوانده‌ایم که بتوانیم همین کارها را انجام دهیم.

پیرمحمدی: از کجا می‌آورید؟ خودتان طراحی می‌کنید؟

پهلوانی: بله. بابت همین پول می‌گیریم.

پیرمحمدی: چقدر؟

پهلوانی: مجموعه این اسناد تا آخرین فاز و پایان کار و مشخص شدن کلیت طرح است و شامل استایل، PLC، طراحی مفهومی، سلکتیو دیزاین‌های زیرمجموعه‌ها می‌شود.

پیرمحمدی: شما کلی توضیح می‌دهید. در حالی‌که تاکید من این است اگر ۱۵ میلیارد تومان سرمایه در اختیار شما قرار گرفته است و با آن یک پلت‌فرم طراحی کردید، در نهایت نتیجه آخر شامل چه جزئیاتی است؟ این پول را کجاها هزینه و با این مبلغ چه می‌کنید؟

پهلوانی: دید شما، تولیدی است.

پیرمحمدی: دید تولیدی نیست، اجرایی است. شما چنین کاری نکرده‌اید و یک ایده غیر قابل اجرا ارائه می‌دهید.

پهلوانی: آنچه در دانشگاه علم و صنعت طراحی شد، حتما قابل صنعتی شدن است. چهار میلیارد تومان هزینه آن پلت‌فرم شد و الان هم در سگمنت B قابل تولید است.

پیرمحمدی: من اگر آن طرح را ببینم به شما می‌گویم چقدر قابلیت اجرا دارد. مشکل همین است. دانش شما بسیار ارزشمند است اما شاید مساله این است که این تجربه را نداشته‌اید که با طراح و تولیدکننده، قرارداد طراحی قطعه و ساخت قالب را امضا کنید و از جزئیات هزینه آن اطلاع ندارید.

پهلوانی: با توجه به زیرساخت‌های کشور اگر بخواهیم یک پروتوتایپ طراحی کنیم، ۱۰ تا ۱۵ میلیارد هزینه دارد. من زمان گذاشته‌ام، تحصیل کرده‌ام تا همین را بدانم که فاز طراحی شامل چه جزئیاتی می‌شود. در واقع فاز طراحی را خوب و درست و حسابی متوجه شده‌ایم اما الان آن را برای خودمان نگه می‌داریم. من یک ادعا کرده‌ام. شما می‌توانید بر اساس آن یک تفاهم‌نامه با من امضا کنید، به شما طرح توجیهی‌اش را بدهم، مطالعه کنید و نهایتا اگر به نظرتان همه‌چیز درست بود، قرارداد ‌ببندید. البته اینکه می‌گویم من، منظورم تیم بزرگی است که با هم کار می‌کنیم. این تیم از حدود ۵۰ نفر شامل معاونت مرکز تحقیقات سایپا و … تشکیل شده است. فکر نکنید ما افراد صفر کیلومتری هستیم که از پشت میز دانشگاه آمدیم و داریم این ادعا را مطرح می‌کنیم. اصلا بحث این مسائل نیست. فاز طراحی را ما با این مبلغ می‌توانیم انجام دهیم. شما به من بگویید چه چیزهایی نیاز دارید، شاید بتوانیم کمتر از این صحبت‌ها هم طراحی کنیم. سیستم‌ها را پارتیشن‌بندی کرده‌اید، در حالی که فاز طراحی به این سیستم پارتیشین‌بندی نمی‌شود.

پیرمحمدی: پس پلت‌فرم چگونه طراحی می‌شود؟

پهلوانی: در حال حاضر بسیاری از مدیران صنعت می‌گویند این طراحی را می‌توان در چین با سه میلیارد تومان انجام داد. اما مساله‌ای که وجود دارد این است که به آنها اسناد را تحویل نمی‌دهند بلکه یک نمونه به آنها تحویل می‌‌دهند. در حالی که ما می‌گوییم اسناد را نیز به شما می‌دهیم، هر موقع خواستید می‌توانید طراحی را تغییر دهید.

پیرمحمدی: من هنوز نمی‌دانم شما با ۱۵ میلیارد تومان چگونه پلت‌فرم طراحی می‌کنید؟

پهلوانی: ما PFC را برای بخش‌های مختلف آماده است و هدف را هم تنظیم می‌کنیم. بازار را رصد و طراحی مفهومی را ایجاد می‌کنیم. نوع خودرویی را که بازار کشش آن را دارد و رقبای آن را مشخص می‌کنیم. همچنین قسمت‌هایی را که به سلکتیو-دیزاین نیاز دارد، تعیین می‌کنیم. بعد قسمت‌هایی را که نیاز به طراحی پایه‌ای دارد، طراحی می‌کنیم.

پیرمحمدی: قسمت‌هایی که به طراحی پایه‌ای نیاز دارد، کدام بخش‌ها هستند؟

پهلوانی: این قسمت‌ها را بگذارید برای ما باقی بماند اما اصولا بدنه را طراحی می‌کنیم. مابقی را به‌طور کامل از صفر دیزاین نمی‌کنیم. یعنی چیزی که اصولا خودروساز نیاز دارد.

پیرمحمدی: داخل خودرو را هم طراحی می‌کنید؟

پهلوانی: بله.

پیرمحمدی: چقدر هزینه دیزاین داخلی است؟ یعنی جی-‌کد می‌دهید که بتوان آن را به قالب‌ساز داد؟

پهلوانی: بله.

پیرمحمدی: هزینه طراحی قسمت‌های داخلی خودرو شامل داشبورد، کنسول وسط، ستون‌ها، صندلی‌ها و… چقدر است؟

پهلوانی: شما تاکید می‌کنید که یک عدد و رقم می‌خواهید. ممکن است یک طراح برای جی-کد از شما دو هزار میلیارد بگیرد. اما من می‌گویم با ۵۰ میلیون تومان به شما جی-کد می‌دهم. اما به‌طور کلی من درباره قیمت به‌طور جزئی صحبت نمی‌کنم. بلکه می‌گویم کل پکیج را با این هزینه به شما تحویل می‌دهم.

پیرمحمدی: وقتی می‌گویم قیمت تمام‌شده پراید اینقدر است، حتما می‌دانم که قوای محرکه چقدر هزینه برده است و صندلی‌اش چقدر تمام می‌شود. ولی کسی که ادعا می‌کند طراحی پلت‌فرم ۱۵ میلیارد تومان هزینه دارد، حتما یک برآورد هزینه درباره طراحی‌ها دارد که تاکنون از طرف شما ارائه نشده است.