استدلال شورای رقابت برای گران شدن خودروهای بی‌کیفیت چیست؟

با گذشت 7 سال از تصویب قانون ارتقای کیفیت خودروها و الزامات ایجاد شده برای توقف تولید خودروهای قدیمی و بی‌کیفیت، همچنان شاهد چشم‌پوشی سازمان استاندارد نسبت به این قانون و ادامه تولید خودروهای بی‌کیفیت و با حداقل استانداردها در تیراژ بالا هستیم، در این میان، حقوق مصرف‌کنندگان که مجبور به خرید خودرو از بازار انحصاری داخل هستند، سالهاست که نادیده گرفته شده است.

طبق جدیدترین گزارش سازمان بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، محصولات پرتیراژی مانند پراید، تیبا هاچ‌بک، پژو پارس و 405 همچنان با پائین‌ترین کیفیت تولید و عرضه می شوند و کیفیت این خودروها تنها قادر به کسب یک ستاره از پنج ستاره تعریف شده در آزمون‌ها استاندارد و کیفیت خودرو است. هرچند مدتی است که نمره منفی خودروها نیز اعلام نمی شود و مشخص نیست چه تفاوتی بین کیفیت خودروهای تک ستاره با یکدیگر وجود دارد. به این ترتیب فهرست کیفی خودروهای تولیدی نیز مانند کارنامه دانش آموزان دبستانی که در چهار سطح «خیلی خوب، خوب، قابل قبول و نیاز به تلاش بیشتر» تقسیم‌بندی می شود، تنها با پنج ستاره که البته حجم زیادی از تولیدات فقط موفق به دریافت یک ستاره می‌شوند، تعریف شده است.

* برخورد غیر استاندارد با قوانین قبلی

به این ترتیب، تولید خودروهای بی‌کیفیت در شرایطی با اغماض و همراهی نهادهای نظارتی به ویژه سازمان استاندارد ادامه دارد که طبق آیین‌نامه ارتقای کیفیت خودروهای سبک، قطعات و مجموعه‌های مرتبط که خرداد 89 به تصویب شورای سیاست‌گذاری خودرو رسید، مقرر شد از ابتدای سال 95 تولید خودروهای سواری داخلی با عمر بیش از 10 سال و همچنین تولید خودروهای سواری با برند خارجی که بیش از 7 سال از زمان نخستین عرضه‌ آنها می‌گذرد، متوقف شود.

همچنین طول عمر عرضه خودروهای خارجی داخلی‌سازی شده نیز نباید از 10 سال بیشتر باشد.

اما با گذشت 6 سال از تصویب این قانون و پس از آنکه خودروسازان داخلی اقدامی برای توقف تولید محصولات قدیمی خود انجام ندادند، باز هم سازمان استاندارد به کمک خودروسازان شتافت و این بار رئیس سازمان استاندارد در اواخر سال گذشته از برنامه‌ریزی برای افزایش استانداردهای تولید خودرو از 52 مورد به 83 مورد تا ابتدای دی ماه 97 خبر داد. در عین حال، نیره پیروزبخت از اعلام نام خودروهایی که تولید آنها از این تاریخ به بعد متوقف خواهد شد، خودداری کرد.

به این ترتیب سازمان استاندارد مهلت خودروسازان برای ادامه تولید محصولات بی‌کیفیت را دو سال دیگر تمدید کرد تا مشتریان بازار خودرو همچنان از کیفیت خودروهای تولیدی به ویژه محصولات پرتیراژی مانند پراید و پژو 405 ناراضی باشند.

هرچند سایپا طی سال‌های گذشته اعلام کرده که اقداماتی را در راستای ارتقای کیفیت و پلت‌فرم پراید انجام داده اما طبق گزارش سازمان بازرسی کیفیت، این خودرو همچنان با حداقل استانداردها و تک ستاره تولید و عرضه می‌شود.

* استدلال شورای رقابت برای گران شدن خودروهای بی‌کیفیت چیست؟

در وضعیتی که سالهاست اقدام موثری در جهت بهبود کیفیت خودروها صورت نگرفته و حتی شاهد کاهش کیفیت برخی خودروها و افزایش سطح نارضایتی مردم هستیم، هر سال شورای رقابت با رشد قیمت خودروها موافقت کرده و این در حالی است که طبق قانون، نمره منفی خودروها باید در صدور مجوز افزایش قیمت محصولات نقش داشته باشد. در این شرایط، با توجه به عدم ارائه جزئیات صدور مجوز افزایش قیمت خودرو از سوی شورای رقابت، رشد قیمت‌ها با ابهام همراه است و مردم نیز وقتی با کیفیت پایین خودروها مواجه می‌شوند، پذیرای رشد قیمت‌ها نخواهند بود.

تعیین درصد رشد قیمت‌ خودروها معمولاً طی سه ماه ابتدایی سال از سوی شورای رقابت اعلام می‌شود و پس از آن توسط خودروسازان اعمال می‌شود. در تعیین این میزان رشد قیمت عوامل دیگری مانند نرخ تورم بخش خودرو نیز دخیل است که معمولاً جزئیاتی در مورد این نرخ تورم و چگونگی محاسبه آن نیز به مردم ارائه نمی‌شود.

* چشم‌پوشی سازمان استاندارد و ادامه شیردهی گاوی به نام پراید

در کنار همراهی نهاد ناظر بر تولید خودروسازان با کم‌کاری مدیران خودرویی، تولید محصولات قدیمی و از رده خارجی همچون "پراید" ادامه دارد و خودروسازان بدون توجه به حقوق مصرف کنندگان و مردم فقط به درآمدزایی خود توجه دارند و دستمال قرمز سودجویی را مقابل گاوهایی مانند پراید 24 ساله حرکت می‌دهند.

قطعاً ادامه این روند بدون همکاری سازمان استاندارد به عنوان مهمترین نهاد ناظر امکان‌پذیر نبوده و خلأ موجود در ارزیابی عملکرد خودروسازان مانع از تلاش آنها برای به روزرسانی محصولاتشان شده و همچنان به دنبال درآمدزایی از تولید خودروهای قدیمی و فروش آن در بازار انحصاری خودرو کشور هستند.