مدیریت خارجی را باید به کمک مدیریت بومی بیاوریم

به گزارش پدال نیوز به نقل از دنیای خودرو،در یک تعریف کلی و ساده، بسیاری از کشور‌های جهان به‌واسطه عدم امکان تامین منابع داخلی برای سرمایه‌گذاری، تمایل شدیدی به جذب سرمایه‌های خارجی پیدا کرده‌اند‌. از سوی دیگر سرمایه‌گذاران خارجی به‌ویژه شرکت‌های فراملیتی جهت ارتقای سطح رقابت‌پذیری و کسب سود بیشتر متمایل به سرمایه‌گذاری در مناطق مستعد و مزیت‌دار شده‌اند. نگاهی به آمار و ارقام در این خصوص نشان می‌دهد که از دهه ۷۰میلادی به بعد رشد سرمایه‌گذاری خارجی در اکثر کشورهای جهان بسیار شدید شده و از رشد تجارت پیشی گرفته، به‌طوری‌که بیش از دو برابر رشد تجارت کالاها و خدمات بوده است. در ایران اما بنا بر علل تحمیلی بر کشور روند این جریان طی‌دهه‌های اخیر کند بود و در خلال تحریم‌ها می‌توان گفت عملا متوقف شد. پس از دستیابی به توافق هسته‌ای و حرکت به سمت تسهیل روابط با بسیاری از کشورهای دیگر شاهد حضور پرتعداد هیات‌های اقتصادی از کشورهای مختلف و عمدتا صاحب صنعت با اقتصاد قوی بودیم. در صنعت خودرو این روند جریان پر‌سرعت‌تری داشت. اما همچنان آنچنان که باید و شاید این رفت‌وآمدها هنوز منجر به ورود تاثیر‌گذار جریان سرمایه خارجی به کشور نشده است. البته برای توضیح این مساله عمدتا کارشکنی و تهدید برخی کشورها عنوان می‌شود. این در حالی است که نگاه سرمایه‌گذاران خارجی به صنعت خودروی ایران صرفا به مختصات داخلی کشور محدود نمی‌شود و با توجه به شرایط اقلیمی و پتانسیل‌های داخلی آنها بازاری ۴۰۰میلیونی را در نظر می‌گیرند. با این حال اما همچنان قراردادهای خودرویی منجر به امضای نهایی نشده و اقتصاد ایران فعلا از امکان استفاده سرمایه خارجی محروم است اما چرا به‌رغم آگاهی از این موضوع همچنان دیوار عدم ورود سرمایه‌گذار خارجی بلند است. در همین زمینه با محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات گفت‌وگو کردیم. طی‌این مصاحبه علاوه بر مزیت‌های ورود سرمایه خارجی به‌خصوص در بخش صنعت خودرو به موانع ورود نیز اشاره شد.
 
بعد از اجرایی شدن برجام بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی برای حضور در صنایع ایران ابراز تمایل کردند. در این بین، صنعت خودرو یکی از صنایعی محسوب می‌شود که بیشترین متقاضی برای سرمایه‌گذاری را داشته است. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند صنعت خودرو گرفتار مشکلات عدیده‌ای است این مشکلات از نظر شما چیست؟
سال‌هاست مصرف‌کنندگان خودرو از قیمت بالا و کیفیت پایین محصولات تولیدی گله دارند، این در حالی است که بهره‌وری در بخش صنعت و تولید کشور، به‌ویژه در صنعت خودرو که پیشران صنایع کشور است و بیش از ۶۰ صنعت دیگر با آن ارتباط دارد، پایین است. این عدم بهره‌وری نیز می‌تواند مرتبط با مدیریت دولتی باشد، چراکه مدیران دولتی نمی‌دانند تا چه زمانی بر مسند کار هستند و به همین خاطر اقدامات مقطعی و کوتاه‌مدت را بیشتر مدنظر قرار داده و انجام می‌دهند و کمتر به کارهای ریشه‌ای و زیر‌ساختی اقدام می‌کنند، این در حالی است که باید توجه داشت جمعیت ۸۰ میلیونی کشور که اکثر آنها نیروهای جوان و تحصیلکرده دانشگاهی‌ هستند، وجود هزاران کیلومتر مرز آبی، همسایگی با هشت کشور محصور در خشکی که بازار بیش از ۴۰۰ میلیون نفری برای ما مهیا کرده، وجود ذخایر غنی معدنی، نفت و گاز و … عواملی است که می‌تواند زمینه‌ساز تجربه رشدهای بزرگ اقتصادی در کشور باشد.
 
به مشکلات صنعت خودرو اشاره شد. حضور سرمایه‌گذاران خارجی در صنعت خودرو چگونه می‌تواند به رفع این مشکلات کمک کند؟
در نگاه اول اگر بخواهیم به موضوع سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت خودرو بپردازیم، می‌توان گفت همه نگاه‌ها معطوف به انتقال دانش و تکنولوژی روز خودروسازی، همچنین سرمایه می‌شود، اما در نگاه عمیق‌تر باید دانش مدیریتی نیز منتقل شود، در صورت ورود سرمایه‌گذاری خارجی به صنعت خودرو باید نگاه مدیریتی نیز تغییر کند. از سوی دیگر اگر بتوانیم در کنار مدیریت بومی مدیریت خارجی را نیز دخیل در کار کنیم و کار را به صورت مشترک جلو ببریم، دو مزیت خواهد داشت، نخست اینکه افزایش بهره‌وری را در واحد‌های خودروسازی داخلی به‌طور قابل توجهی ارتقا خواهیم بخشید و دوم اینکه سطح مدیریتی در صنعت خودرو به استاندارد روز مدیریتی در سطح جهان نزدیک خواهد شد.
 
به دو مزیت حضور سرمایه‌گذار خارجی در صنعت خودرو اشاره کردید. آیا نکته مهم‌تری در این خصوص نیز وجود دارد؟
نکته مهم‌تر این‌که چون سرمایه‌گذار خارجی در مدیریت دخیل بوده و بر کار نظارت داشته است، کیفیت محصول نهایی را هم‌ترازمحصول صادراتی ارتقا خواهد بخشید و نگاهش به مقوله تولید تنها تامین نیاز بازار داخل نخواهد بود و به فتح بازارهای جهانی می‌اندیشد.
 
مدت زمان به ثمر نشستن یک پروژه سرمایه‌گذاری در کشورهای پیشرفته و صنعتی چه مدتی است؟
در کشورهای پیشرفته که زیرساخت‌های مناسبی در اختیار دارند و مسائل پولی و بانکی به‌راحتی جریان پیدا می‌کند و روال‌های اداری کوتاه و سهل است، به ثمر نشستن یک سرمایه‌گذاری بین دو تا سه سال زمان نیاز دارد، ولی اگر واحد تولیدی وجود داشته باشد و از قبل مشغول فعالیت بوده است و فقط نیاز به تغییر مدیریت و بازسازی داشته باشد. در کشورهای پیشرفته و صنعتی که شرایط در آنجا استاندارد است، برای احیای آن واحد تولیدی زمان یکساله نیاز است.
 
این مدت زمان در کشور ما چقدر است؟
در کشورمان که از نظر بوروکراسی شرایط سخت و پیچیده‌ای است و از دیگر سو در قوانین ثبات وجود ندارد و هر روز قانون جدیدی در حوزه‌های مختلف تصویب می‌شود، این زمان به مراتب بیشتر است.
 
سال‌هاست بسیاری از کارشناسان معتقدند برای جذب سرمایه‌گذار خارجی قوانین این حوزه نیازمند اصلاحات اساسی و دچار ازدیاد شده است. بسیاری از این قوانین را می‌توان در هم ادغام یا حتی حذف کرد، تحلیل شما در این باره چیست؟
باید توجه داشت باید قوانینی که باعث دلسرد شدن سرمایه‌گذاران می‌شود، اصلاح کنیم و تغییر دهیم. در حال حاضر در حوزه قوانین سرمایه‌گذاری خارجی دارای موانع بسیار زیادی هستیم که باید از میان برداشته شوند، همچنین کاغذبازی‌های اداری بسیار زیادی برای دریافت مجوزهای لازم برای سرمایه‌گذاری خارجی وجود دارد که باید این موانع از سر راه برداشته شود.
 
عمده‌ترین مسائل داخلی (غیر از سیاسی) که موجب طولانی شدن روند مذاکرات در صنعت خودرو و تشدید تردید در ورود سرمایه‌گذاران خارجی می‌شود، چیست؟
چندی پیش طی‌ همایشی متولیان بخش‌ خصوصی اقتصاد دولتی را رنج‌آورتر از اقتصاد نفتی دانستند و معتقد بودند که دولتی بودن، اقتصاد را ضعیف خواهد کرد. حضور بیش از ۱۸۰ هیات خارجی در دوره پسابرجام در کشور را می‌توان نشان از اشتیاق خارجی‌ها به بازار ایران دانست. کارشناسان نیز اعتقاد دارند ظرفیت‌های موجود در ایران و وجود بازار بزرگ بکر این کشور، سرمایه‌گذاران را به ورود ترغیب خواهد کرد. اما نباید انتظار داشت این سرمایه‌گذاری‌ها سریع انجام شود. چرا‌که باید اقتصاد ایران که به‌واسطه تحریم‌ها آسیب‌دیده است، ترمیم و بازسازی شود. از سوی دیگر باید در نظر داشت که به‌جز یکی، دو مورد از هیات‌های خودرویی و صنایع وابسته به آن که به کشور آمده‌اند همگی متعلق به بخش خصوصی کشورهای خودشان هستند. این خودروسازان به‌حدی از استواری و قدرت اقتصادی رسیده‌اند که مستقلا به‌عنوان یک شخص مستقل که می‌داند از این بازار چه می‌خواهد، پای میز مذاکره می‌نشینند. این همان نکته‌ای است که بر آن تاکید داشتم. به نظرم یکی از اصلی‌ترین دلایل طولانی شدن روند مذاکرات ریشه در همین موضوع دارد.
 
عمده‌ترین معضلات بیان نشد؟
به نظرم کوچک شدن دولت، تک‌نرخی شدن ارز، مبارزه با قاچاق قطعات‌، شفاف‌سازی اقتصاد و اعمال تعرفه‌های منطبق با WTO ازجمله عوامل هموارکننده مسیر ورود سرمایه‌گذاران خارجی و تحقق رشد اقتصادی است. به‌خصوص اینکه باز هم در ویرایش دوم سند راهبردی صنعت خودرو بر لزوم استفاده از مشارکت خارجی در صنعت خودرو تاکید شده است.
 
نکته آخر؟
فکر می‌‌کنم پیش از برگزاری جلسات مکرر و پی‌در‌پی و رفت‌وآمدهای بسیار اگر این مشکلات را برطرف کنیم و به صورت شفاف فضای اقتصادی کشور برای سرمایه‌گذار داخلی و خارجی منعکس شود، دیگر نیاز به این همه چانه‌زنی نیست‌. همچنین فرایند امضای نهایی قراردادها تا این حد به طول نخواهد انجامید چراکه همه‌چیز مشخص است‌. از سوی دیگر یکی از نکاتی که می‌تواند باعث تسهیل ورود سرمایه‌گذاران شود، نظام بانکی است. چنانچه سال گذشته که فیات نیز همراه با هیات اقتصادی ایتالیایی به ایران آمده بود، بر این مساله انگشت گذاشت، همچنین طی ‌نشستی که اوایل هفته جاری به هیات آلمانی داشتیم، به این موضوع اشاره شد. به بیان ساده‌تر بانک‌های ما به هیچ‌عنوان در شرایط رقابت با بانک‌های بین‌المللی قرار ندارند و در این مسیر نیاز به اصلاح جدی ساختار مالی بانک‌ها و روابط کارگزاری گسترده با بانک‌های بین‌المللی و انتخاب شرکای جدید در بازار پول و فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم در این راستا داریم.