جزئیات سهام عدالت، از دریافت سود تا خرید و فروش

طبق قانون اجرایی طرح سهام عدالت، پس از شناسایی و ثبت‌نام ۴۹ میلیون و ۲۲۶ هزار و ۱۹۳ نفرمشمول در 18 مرحله، پس از گذشت 10 سال باید فرایند انتقال سهام ۶۰ شرکت دولتی که در سبد سهام عدالت قرارگرفته‌اند، به مردم آغاز شود. دراین 10 سال سود سهام این شرکت‌ها بابت پرداخت ارزش این سهام به خزانه دولت به‌عنوان مالک واریز شده است. اما از سال‌جاری سود این شرکت‌ها دیگر به خزانه نمی‌رود و متعلق به صاحبان اصلی آن یعنی مردم است. سودی که پس از برگزاری مجامع این شرکت‌ها در تیرماه سال آینده، مشمولان می‌توانند از پایان سال 96 سود سهام خود را دریافت کنند ولی هنوز امکان خرید و فروش سهام که در مرحله بعد صورت خواهد گرفت، فراهم نشده است.

مرحله اول آزادسازی کلید خورد

طبق اعلام سازمان خصوصی‌سازی آزادسازی سهام عدالت در سه مرحله انجام خواهد شد که شامل صدور صورتحساب، توزیع اوراق سهام و امکان خرید و فروش می‌شود. در مرحله نخست که از 17 اسفند ماه آغازشد، فرایند صدور صورتحساب مشمولان انجام می‌شود. دراین مرحله صورتحساب 49میلیون و 226 هزار و 193 ثبت‌نام شده قطعی سهام عدالت، آماده شده است که با توجه به متوفی شدن حدود دو میلیون نفر ازاین رقم حدود 47 میلیون نفر امکان دریافت صورتحساب دارند تا درپایان تکلیف سهام متوفیان با وراث قانونی آنها که از سوی سازمان خصوصی‌سازی اعلام خواهد شد، مشخص شود. درمرحله دوم برگه‌های سهام به مشمولان ارائه می‌شود و پس از آن با ابلاغ دولت امکان خرید و فروش آن فراهم خواهد شد.

نحوه دریافت صورتحساب

WWW.SAMANESE.IR نشانی سامانه سهام عدالت است که از روز 17اسفند ماه رونمایی شد. تا 10 روز نخست راه‌اندازی سایت بر اساس رقم یکان کد ملی (رقم سمت راست کدملی)، مشمول، باید در روزهای خاصی به این سامانه مراجعه شود. بدین ترتیب در روزنخست تنها کسانی که رقم سمت راست کدملی آنها 7 است می‌توانند به سامانه مراجعه کنند و در روز بعد رقم 8. اما پس از اتمام ۱۰ روز سامانه برای تمام افراد باز خواهد بود و همه می‌توانند از آن استفاده کنند. برای ورود به سایت تنها به کد ملی نیاز است و برگه‌هایی که در زمان ثبت‌نام به آنها داده شده هیچ ارزشی ندارد و نیازی به آن نیست.

موضوع مابه التفاوت ارزش سهام

همان گونه که اشاره شد در 10 سال گذشته سود شرکت‌های سبد سهام عدالت به‌عنوان آورده مشمولان به خزانه پرداخت شده است. اما با توجه به متغیر بودن سوددهی شرکت‌ها به طور قطع تمام ارزش واقعی سهام تسویه نشده است. مشمولان پس از دریافت صورتحساب خود ارزش واقعی سهام عدالت خود و همچنین میزان اقساطی که از محل سود شرکت‌ها پرداخت شده را مشاهده می‌کنند. حال پس از اعلام دولت سهامداران می‌توانند مابه‌التفاوت اقساط پرداختی با ارزش واقعی سهام را خود پرداخت کنند که تا مهر ماه سال 96 مهلت دارد، اما این کار به هیچ عنوان اجباری نیست. بنابراین برای مثال درصورتی که ارزش سهام یک فرد 530هزار تومان باشد و 400 هزار تومان اقساط آن پرداخت شده باشد، مالک 400هزار تومان سهام است. ولی درصورت تمایل شخص می‌تواند تفاوت 130 هزار تومانی ارزش سهام را خود بپردازد تا مالک تمام ارزش سهام خود شود.

اما دراین میان افرادی هستند که طبق قانون به آنها تخفیف 50 درصدی داده شده است که شامل افراد تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد می‌شود. بدین ترتیب این بخش از مشمولان بدون اینکه مابه التفاوت ارزش سهام را بپردازند مالک 100 درصد سهام خود هستند.

چه میزان از اقساط پرداخت شده است

طبق اعلام رسمی علی طیب نیا وزیر اقتصاد تا پایان سال گذشته حدود ۲۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان سود سهام عدالت به خزانه واریز شده و چیزی حدود ۳۵۰۰میلیارد تومان هم باید برای سال‌جاری واریز شود که در مجموع بابت اقساط سهام واگذار شده دولت در این شرکت‌ها، ۲۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان می‌شود.

 سود سهامداران از اواخر سال 96

طبق قانون باید پس از 10 سال سهام عدالت آزادسازی شود که با توجه به آغاز این طرح از فروردین 1385 امسال موعد آزادسازی است. هرچند مصوبه شورای عالی اصل 44 اجازه پرداخت سود را صادر کرده است، ولی با توجه به اینکه مجامع شرکت‌های مشمول سهام عدالت تیرماه سال آینده برگزارمی‌شود - تا سوددهی شرکت‌ها در سال مالی قبل مشخص شود- طبق قانون تجارت شرکت‌ها 8 ماه برای توزیع سود فرصت دارند، تعیین سود هر مشمول و توزیع آن زودتر از اواخر سال آینده امکانپذیر نیست. بنابراین تا پایان سال 96 باید این اتفاق بیفتد و مشمولین می‌توانند در سال آینده سود سهام عدالت خود را دریافت کنند و دیگر این سود بابت اقساط سهام آنها به خزانه واریز نخواهد شد.
با توجه به زمان برگزاری مجامع عمومی شرکت‌ها سود سهام از انتهای تیر تا اسفند سال ۹۶ محاسبه و سازمان خصوصی‌سازی میان مشمولان سهام عدالت توزیع می‌کند. در چهار سال گذشته بیشترین سودی که مجامع عمومی شرکت‌ها اعلام کرده‌اند هفت هزار میلیارد تومان برای شرکت‌های سرمایه‌پذیر و کمترین آن چهار هزار میلیارد تومان بوده است. کسی که سال ۹۴ مشمول سهام عدالت شده است همان میزان سود می‌برد که سهامداران سال ۸۵ سود می‌گیرند. هزار و ۳۸۴ میلیارد تومان در سه سال نخست اجرای طرح سهام عدالت میان سهامداران سود تقسیم شد.

 ایرانی‌ها مالک ٥٣٠ هزار تومان سهام

براساس اعلام سازمان خصوصی‌سازی دو دهک پایین جامعه از امروز به میزان یک میلیون تومان و مابقی مشمولان ٥٣٠ هزار تومان مالک سهام عدالت خواهند شد. آزادسازی سهام عدالت به معنای خرید و فروش است؛ در حالی که هنوز راهکار مصوبی در این رابطه وجود ندارد ولی پیشنهادات تهیه و آماده شده است و باید شرکت‌های واسط که همان صندوق‌ها هستند تعیین تکلیف شود. نحوه حضور افراد در مجامع و صندوق‌ها، در حال تعیین تکلیف است و اکنون نمی‌توان ورقه سهم داد؛ پس فعلاً خرید و فروش آزاد نیست. اما مردم از سود سهم برخوردار می‌شوند. اگر کسی وارد سامانه شده و صورتحساب دریافت کند، به او اعلام می‌شود که مالک مجازی چه میزان سهمی است. برای هرفرد که در سامانه ثبت‌نام شده است امروز ٥٣٠ هزار تومان شارژ می‌شود که مالک این میزان سهام هستند ولی دو دهک پایین جامعه مالک یک میلیون تومان سهام می‌شوند که در پایان مجامع در سال ٩٦ سود آن را دریافت  می‌کنند.

صورت وضعيت دارايي‌ یکی از مشمولين سهام عدالت: