آلودگی هوا و ترافیک معلول نبود مدل‌های حمل‌‌ونقلی مناسب‌

به گزارش پدال نیوز به نقل از فارس،  طبق گزارش نهاد‌‌های متولی کنترل کیفیت هوا و سازمان هواشناسی، به طور میانگین روزانه حدود 450 تا 500 هزار کیلوگرم CO2 (‌گاز گلخانه ای دی اکسید کربن) ، 1500 کیلوگرم CO (منواکسید کربن) 190 تا 200 کیلوگرم HC (هیدروکربن) و 1700 تا 1800 کیلوگرم NOX (اکسیدهای نیتروژن) در برخی مناطق شهر تهران که قطب آلودگی هستند، منتشر می‌شود که جان انسان‌‌ها را به خطر می‌اندازد.
 
بر اساس گزارش بانک جهانی، آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر زودرس در جهان است؛ آلودگی هوا سالانه بیش از 5.5 میلیون کشته و بیش از 5 تریلیون دلار هزینه برای اقتصاد جهانی به همراه داشته است.
 
‌آلودگی هوا روند رشد کشورهای در حال توسعه را کند می‌کند، کشور چین بیشترین هزینه را از ناحیه آلودگی هوا پرداخت می‌کند و سالانه رقمی معادل 10 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور صرف هزینه آلودگی هوا می شود؛ طبق گزارش بانک جهانی‌ این هزینه‌ برای ایران حدود 2.3 تولید ناخالص داخلی برآورد شده است.
 
آلودگی هوا برای کشورهای توسعه یافته نیز کم هزینه نیست، بر اساس این گزارش آلودگی هوا برای ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و آلمان به ترتیب 45 ، 7.6 و 18 میلیارد دلار هزینه سالانه در بردارد.
 
‌بانک جهانی بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی در گزارش مفصل خود اعلام کرده که از هر 10 مرگ و میر در جهان، یک مورد ناشی از آلودگی هوا است که این میزان سالانه 5.5 میلیون مورد مرگ و میر را شامل می شود.
 
بر اساس این گزارش آلودگی هوا پس از سیگار، رژیم غذایی و چاقی چهارمین علت مرگ و میر زودرس در جهان است، البته نباید فراموش نمود که آلودگی هوا می‌تواند منجر به بیماری‌های تنفسی و ریه و ناراحتی‌های قلبی و سرطان شود، که این میزان، 6 برابر مرگ و میر ناشی از بیماری مالاریا است.
 
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2016، هیچ یک از کشورهای اروپایی و آمریکایی در زمره 40 کشور که حائز رتبه آلوده‌ترین هوا هستند، وجود ندارند و سهم کشورهای آسیایی و آفریقایی نیز در این رتبه‌بندی تنها یک واحد اختلاف دارد.
 
در کشور ما یکی از دلایل عمده تولید آ‌لاینده‌های زیست‌محیطی خصوصاً در کلان‌شهر‌ها، کارخانه‌ها و سپس خودرو‌ها هستند، درصدد بالایی از خودروهایی که در کشور تردد دارند از نظر تولید آلایندگی در رتبه بالایی قرار دارند، خصوصاً در مقایسه خودروسازان داخلی با خودروسازان جهانی، ‌درصد بالایی از تولیدات دو کارخانه اصلی خودروساز ما، از نظر حفاظت محیط زیست در رتبه مناسبی قرار ندارند.
 
از سوی دیگر عدم نوسازی ناوگان فرسوده حمل و نقل عمومی شهری، عدم نوسازی خودروهای شخصی، نبود نظارت دقیق بر معاینه فنی و تردد خودروهای آلاینده محیط زیست در کلان‌شهری مثل تهران، موجب بروز آلودگی هوا آن هم به صورت پایدار در این کلان‌شهر شده است.
 
استفاده فراوان از خودرو شخصی به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل عمومی شهری، در کنار ایجاد ترافیک زیاد و اتلاف حامل‌های انرژی، موجب تولید آلاینده‌های زیست‌محیطی می‌شود در حالی که اگر ناوگان حمل و نقل عمومی شهری توسعه یافته و نو باشد، از سوی دیگر حمل و نقل ترکیبی مناسب بین مترو، راه‌آهن و اتوبوس‌های درون‌شهری داشته باشیم و آسایش شهروندان در جابه‌جایی‌های شهری تأمین شود، قطعاً استفاده از خودرو شخصی و به دنبال آن تولید آلاینده زیست‌محیطی کاهش می‌یابد.
 
هزینه‌های ناشی از عدم استفاده از قطار در سفرهای برون شهری و درون شهری، مؤید این مطلب است که توسعه‌ ریل و ایجاد آن در شرایط فعلی، تنها جایگزین مناسب برای پرداخت کمترین هزینه‌ جانی و مالی ناشی از اینگونه آلودگی‌ها است.
 
در چنین شرایطی که کلان‌شهرهای ما با چالش بزرگی چون آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند و سالیانه تعداد زیادی از افراد‌ به بیماری‌های مزمن تنفسی دچار می‌شوند، لازم است تأکید بر توسعه پایدار حمل و نقل ریلی برای حفظ محیط زیست، توسعه و گسترش آن در سراسر کشور، فرهنگ سازی برای استفاده مردم از این بخش حمل و نقلی، ایجاد بستری برای یکپارچگی بخش درون شهری و برون شهری حوزه ریلی اعم از مترو، راه آهن و قطارهای حومه‌ باشد.
 
یکی از راه‌کار‌های مبارزه با آلودگی هوا و ترافیک خصوصاً در کلان‌شهر‌ها ‌توجه کافی به «شهرسازی ریل‌پایه» ‌است، امری که کشورهای توسعه‌یافته از سال‌ها قبل آن را در دستور کار توسعه شهرهای خود قرار دادند و امروز می‌بینیم حمل و نقل ریلی ترکیبی (مترو، راه‌آهن و مونوریل) در کلان‌شهر‌های بزرگ دنیا بسیار توسعه یافته است چون از گذشته زیرساخت‌‌های آن در هنگام احداث زیرساخت‌های شهری، مورد توجه بوده است.
 
لازم است در تصمیمات تصمیم‌گیران شهرسازی، توسعه شهری بر پایه و اساس‌ ریل مورد توجه باشد.
 
از سوی دیگر لازم است همه بخش‌های ریلی در درون و برون شهرها و مهم‌تر از همه حاشیه‌های شهر به یکدیگر متصل شده و یکپارچه عمل ‌کنند‌ تا شاهد کاهش استفاده از خودرو شخصی، کاهش ترافیک، کاهش مصرف سوخت و کاهش تولید آلاینده‌های زیست‌محیطی باشیم.