عیب‌یابی خودرو به زبان ساده

به گزارش پدال نیوز، درباره اهمیت و سلامت بخش جرقه‌زنی موتور و اثر آن بر کاهش مصرف سوخت و بالا رفتن بازده موتور بسیار گفته‌ایم. در واقع می‌توان گفت یکی از قسمت‌هایی که در طول سال‌ها در تکنولوژی خودروسازی بسیار پیشرفت کرده است، بخش برقی و جرقه‌زنی موتور است. در واقع موتور‌ها هم هر چند از نظر تکنولوژی کاری پیشرفت کرده‌اند اما این پیشرفت بدون داشتن سیستم‌های نوین برق و جرقه چندان کامل نمی‌شد. یکی از این قسمت‌ها که امروزه بسیار نام آن را می‌شنویم، کویل دوبل است که از بخش‌های مهم و حساس جرقه‌زنی و برق خودرو به شمار می‌روند. کویل همیشه برای تولید برق مورد نیاز برای سوخت و ساز موتور خودروست و در این مطلب نگاهی به آن خواهیم داشت.
 
کویل واحد چند برابر‌کننده ولتاژ برق خودروست. ولتاژ جریان باتری در حدود 12 ولت است که برای ایجاد یک جرقه قوی در سر شمع‌ها کافی نیست. به همین منظور باید این ولتاژ چندین برابر شود که کویل همین وظیفه را دارد. بنا‌براین برق باتری برای رسیدن به سر شمع‌ها ابتدا وارد کویل می‌شود و با چندین هزار برابر شدن آن، به سر شمع می‌رسد. در واقع با چند هزار برابر شدن ولتاژ، آمپر به میزان بسیار‌ زیادی کاهش پیدا می‌کند که همین اتفاق خطر برق‌گرفتگی را در خودرو از بین می‌برد اما باعث شوک الکتریکی نسبتا قوی خواهد شد.
 
طرز کار کویل‌‌
کویل از 2 سیم‌پیچ درست شده است؛ سیم پیچ اولیه و سیم‌پیچ ثانویه. این دو سیم پیچ به دور یک هسته مرکزی پیچیده شده‌اند. سیم پیچ ثانویه دور بسیار بیشتری دارد و اطراف آن را سیم پیچ اولیه در‌برگرفته است. جریان از باتری وارد سیم‌پیچ اولیه می‌شود. همین جریان کم باعث ایجاد یک میدان مغناطیسی در کویل می‌شود که با احاطه شدن دور سیم‌پیچ ثانویه که تعداد دور بسیاری دارد، ولتاژ آن چندین هزار برابر می‌شود.
 
انواع کویل ‌
کویل‌ها در خودرو‌های معمولی 3 دسته هستند؛ نمونه‌های اولیه که هنوز هم در بسیاری از خودرو‌های کاربراتوری دیده می‌شوند و یک استوانه فلزی با ساختار خود کویل است. این نمونه معمولا با اتصال به یک دلکو وظیفه تامین برق شمع‌ها را دارد. البته ممکن است که دلکو و کویل مثل نمونه‌های مورد استفاده در خودرو‌های ساخت GM یکپارچه باشند. اما نمونه دوم به کویل‌های مورد استفاده در خودرو‌هایی مثل پراید و خانواده پژو برمی‌گردد که یک کویل مجزا، باز هم مثل حالت قبلی وظیفه تامین برق شمع‌ها را بر عهده دارد. مورد سوم که امروزه در خودرو‌های جدیدتر مثل تندر90 و پژو206 دیده می‌شود، قرار گرفتن یک کویل برای هر شمع است که برق قوی‌تری برای هر سیلندر تامین می‌کند و در صورت خرابی یکی از این کویل‌ها، فقط همان کویل لازم است تا تعویض شود. در این خودرو‌ها وایر وجود ندارد و کویل مستقیما روی شمع قرار گرفته است.
 
چرا کویل دوبل ؟‌
همان‌طور که گفتیم کویل دارای 2 سیم‌پیچ است که سیم پیچ اولیه موجب ایجاد میدان مغناطیسی خواهد شد.
این سیم‌پیچ برق خود را از رله دوبل می‌گیرد و از یک سر دیگر به ECU متصل است. همان کاری که پلاتین در خودرو‌های پلاتینی می‌کند و با قطع کردن اتصال باعث ایجاد یک شوک می‌شود، کامپیوتر خودرو نیز با ارسال یک پالس موجب ایجاد میدان مغناطیسی و ارسال جریان قوی از سیم پیچ دوم به سمت شمع‌ها می‌شود.
با این تفاوت که در کویل دوبل، سیلندر‌های 1 و 4 با هم و در یک زمان و سیلندر‌های 2 و 3 نیز با هم جریان دریافت می‌کنند. در این حالت زمانی که شمع سیلندر‌های 1 و 4 با هم جرقه می‌زنند، یکی از سیلندر‌ها در مرحله انفجار قرار دارد که رویه‌ای عادی است اما سیلندر دیگر در مرحله تخلیه است و این جرقه باعث سوختن هیدروکربن‌های نسوخته و پایین آمدن آلایندگی می‌شود و چون در این حالت سوپاپ دود باز است، کمپرسی ایجاد نمی‌شود که به کار موتور صدمه‌ای وارد کند. به همین علت به این کویل‌ها، کویل دوبل می‌گویند. دلیل اینکه گفته می‌شود می‌توان وایر‌های خانه‌های گفته شده را نیز با هم تعویض کرد، به همین خاطر است.
 
یک نکته در مورد تست کویل‌
در خودرو‌های قدیمی کاربراتوری، یکی از راه‌های تست وایر و شمع ویا کلا سیستم جرقه‌زنی، اتصال سر وایر به بدنه خودرو با استفاده از یک شمع و یا نهایتا یک پیچ گوشتی است. هر چند این کار نیز می‌تواند باعث ایجاد شوک در برخی از دستگاه‌های برقی شود. اما در خودرو‌های انژکتوری به منظور جلوگیری از آسیب به ECU  بهتر است تا این کار انجام نشود و به جای آن از چراغ مخصوص این کار استفاده شود. برای تست استاندارد کویل نیز می‌توان از اهم‌متر استفاده کرد تا به طور دقیق مشخص شود کدام قسمت و کدام سیم پیچ کویل آسیب دیده است.
 
* علیرضا داودی