سرگیجه ترافیکی در خط ویژه تهران

به گزارش پدال نیوز به نقل از روزنامه نیای اقتصاد، نجمه رجب: راه‌اندازی خطوط ویژه اتوبوس با «حرکت معکوس» در پرترددترین معابر محدوده مرکزی پایتخت، «1+5» آثار مثبت و منفی برای ترافیک تهران به‌وجود آورده است.
 
بررسی‌ها با استناد به مشاهدات میدانی، تحقیقات محلی و اطلاعات رسمی مدیریت شهری نشان می‌دهد: خط ویژه اتوبوس‌های درون‌شهری در دو شریان اصلی شرقی-غربی و برعکس که اوایل امسال به‌صورت آزمایشی در مناطق میانی تهران با هدف گسترش شبکه ناوگان حمل و نقل عمومی فعال شد، اگرچه در فاصله کوتاه (یک فصل)، با استقبال مسافران روبه‌رو شده و شهرداری را به ماندگاری این خطوط مصمم کرده است اما دو نوع طراحی متفاوت این خطوط – در مقایسه با غالب خطوط بی.آر.تی و اتوبوس‌های معمولی- پنج بازخورد بد داشته است.
 
با «حرکت وارونه» اتوبوس‌های درون‌شهری در خیابان‌های شهید مطهری و شهید بهشتی (تردد اتوبوس در خلاف جهت اصلی خیابان) و همچنین خلأ جداکننده‌های فیزیکی بین خط اتوبوس و خطوط ماشین‌رو، در حال حاضر عبور و مرور در این معابر با سرگیجه رانندگان خودروهای سواری و عابران پیاده همراه است. این وضعیت ترافیکی از یکسو باعث «بقای انگیزه سفر با خودرو شخصی» و «جذابیت ناکافی جابه‌جایی با ناوگان حمل و نقل عمومی» شده و از سوی دیگر «بی‌نظمی آشکار حرکت خودروها در جهت اصلی»، «تخلف ناخواسته در جهت معکوس به‌واسطه دعوت پلیس از خودروها برای ورود به خط ویژه» و همچنین «ویراژ پرخطر موتورسیکلت‌سوار‌های هنجارشکن در خط ویژه» را سبب شده است.
 
اصل تصمیم مدیریت شهری از راه‌اندازی خطوط ویژه اتوبوس در قلب اداری پایتخت برای پوشش انبوه سفرهای کاری و شغلی شهروندان با ناوگان حمل و نقل عمومی، قابل تایید و پذیرش است اما نحوه چیدمان خطوط، آن طور که باید، چالش‌های ترافیکی را حل نکرده و حتی برخی از آنها را تشدید نیز کرده است.به دلیل حرکت معکوس اتوبوس‌ها، نیاز ترددکننده‌ها در جهت اصلی معابر به خودروی شخصی یا تاکسی، عملاً برطرف نشده است.
 
در سمت مقابل، به نظر می‌رسد میزان جذابیت فعلی این خطوط در صورتی که در مسیر هم‌جهت تعریف می‌شد، تا چند برابر افزایش پیدا می‌کرد. فراتر از این دو چالش، در حال حاضر خودروها در جهت اصلی، مواقع اوج ترافیک و پیک تردد شبانگاهی، به دعوت پلیس، وارد خطوط ویژه می‌شوند که این رفتار کاملا مغایر مقررات وضع شده برای این خطوط است. خطوط ویژه اتوبوسرانی با دوربین‌های هوشمند کنترل ترافیک، از بابت ورود خودروهای شخصی، به‌صورت لحظه‌ای رصد می‌شوند بنابراین ورود خودرو به خط ویژه تحت هر شرایطی، تخلف محسوب می‌شود به‌طوری که دستور پلیس در برخی ساعات روز برای ورود به خطوط، توسط دوربین‌ها، قابل تشخیص یا آنالیز نیست.
 
 این قضیه، بی‌نظمی ترافیکی در سایر ساعات روز را در پی دارد. مهم‌ترین چالش در این میان، متوجه «عابران پیاده» است که حرکت‌ پرخطر موتورسوارها در خلاف جهت حرکت اتوبوس در خطوط ویژه، این مسیر را برای گذر عرضی شهروندان، صعب‌العبور کرده است.
 
خط ویژه شهید مطهری ـ شهید بهشتی ماندنی است
 
با گذشت چهار ماه از آغاز به کار آزمایشی خط ویژه اتوبوسرانی مطهری ـ بهشتی، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی از ماندگار بودن این خط خبر داده است. به گزارش «دنیای اقتصاد»، اختصاص بخشی از خطوط ترافیکی به عبور وسایل حمل و نقل عمومی یکی از راهکارهای رایج مهندسی ترافیک است که به منظور ترغیب شهروندان به استفاده از ناوگان عمومی و انبوه‌بر به جای خودروی شخصی اتخاذ می‌شود.
 
در تهران علاوه بر خطوط سامانه اتوبوسرانی تندرو (BRT) که دو خط عبوری از خیابان یا بزرگراه در هر دو جهت ترافیکی معبر را به خود اختصاص می‌دهد، خطوط دیگری هم در معابر یک طرفه پیش‌بینی شده که در قالب آن یک خط ترافیکی در مسیر وارونه جهت ترافیکی اصلی، شهروندان را جابه‌جا می‌کند. این خطوط برخلاف BRT با گاردریل از عرض معبر جدا نشده و صرفا با نصب شبرنگ‌های فلزی در سطح زمین علامتگذاری می‌شود.
 
اوایل بهار امسال بود که خط ویژه اتوبوسرانی در خیابان‌های مطهری و بهشتی با 24 ایستگاه و 40 دوربین ثبت تخلفات راهنمایی و رانندگی در طول مسیر رسما آغاز به کار کرد تا به این ترتیب یکی از خطوط پر رفت و آمد خیابان‌های شرقی ـ غربی در محدوده مرکزی تهران که پیش‌تر به پارک حاشیه‌ای اختصاص داشت، به مسیر ویژه تردد اتوبوس در خلاف جهت ترافیک عادی این دو خیابان یک طرفه تبدیل شود. از ابتدا قرار بود خط مذکور به مدت یک تا دو فصل آزمایشی فعالیت کند و در نهایت شهرداری درباره ماندگار بودن آن تصمیم بگیرد.
 
 طی بیش از یک فصل سپری شده از آغاز فعالیت این خط، مشکلات ترافیکی در ساعات پیک و نیز اختلال در رفت و آمد عابران پیاده مشهود شد. با این حال مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران از ماندنی بودن این خط به دنبال استقبال قاطع شهروندان خبر داده و معتقد است هریک از مشکلات رخ داده،‌ باید در جای خود و توسط متولی مربوطه حل و فصل شود.
 
پیمان سنندجی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» خط ویژه اتوبوس در مسیر خیابان‌های مطهری و بهشتی را جزو خطوط نسبتا پرتقاضا برشمرد و افزود: روزانه حدود 10 هزار جابه‌جایی مسافر از طریق این خط انجام می‌شود و تقاضای آن را در مقایسه با سایر خطوط می‌توان در طیف متوسط رو به بالا ارزیابی کرد. وی جهت وارونه خط مذکور در خیابان‌های یک طرفه مطهری و بهشتی را یک مزیت توصیف کرد و توضیح داد: با وجود این خط افرادی که قصد دارند بر خلاف جهت اصلی خیابان حرکت کنند دیگر لازم نیست به یک خیابان موازی دیگر مراجعه کنند و دسترسی آنها به نقاط مختلف این معابر یک طرفه تسهیل شده است.
 
سنندجی ضمن تایید وجود مشکلاتی نظیر استفاده غیرمجاز موتورسیکلت سواران از خط ویژه، گشایش خط برای خودروها توسط ماموران راهنمایی و رانندگی در ساعات پیک با وجود دوربین‌های کنترل ترافیک و در نتیجه جریمه ناخواسته خودروها و نیز سرگردانی عابران پیاده هنگام عبور از عرض خیابان به دلیل استفاده برخی از خودروها از خط ویژه خلاف جهت حرکت خط، تصریح کرد که موارد یاد شده مستقیما به اتوبوسرانی ارتباطی ندارد و افزود: این موارد صحیح است و مشکلات مذکور وجود دارد اما همه موظف هستیم که قانون را به درستی رعایت کنیم تا از بروز مشکل جلوگیری شود.
 
عابران پیاده طبعا باید خط‌کشی و نقاط امن تعریف شده را برای عبور از عرض خیابان انتخاب کنند. پلیس راهنمایی و رانندگی نیز باید در قبال جریمه ناخواسته خودروهایی که با مجوز مامور در پیک ترافیک وارد خط ویژه می‌شوند پاسخگو باشد و به شهروندان اعلام کند در این ساعات چگونه تخلف را تشخیص می‌دهد.
 
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی بیان کرد: به‌عنوان یک شهروند معتقدم اقدام شهرداری تهران درخصوص اختصاص فضای پارک حاشیه‌ای به حمل و نقل عمومی فی نفسه مطلوب و قابل دفاع است، اما در عین حال بخشی از مشکلات کنونی به عادات ترافیکی مردم و رانندگان در مسیر خط ویژه مطهری ـ بهشتی باز می‌گردد. طبعا چهار ماه برای تغییر این عادات کافی نیست و قطعا با سپری شدن زمان بیشتر از فعالیت این خط، شهروندان بیشتر با شرایط جدید در این مسیر هماهنگ خواهند شد.
 
سنندجی با اشاره به اینکه شرکت واحد اتوبوسرانی در مورد ماندگار بودن این خط با توجه به استقبال گسترده شهروندان به قطعیت رسیده است، یادآور شد: این خط ویژه در ابتدای امسال با هفت اتوبوس آغاز به کار کرد و رفته رفته شمار ناوگان آن به 10، 15 و در نهایت 20 دستگاه اتوبوس افزایش پیدا کرده است. البته نیاز شهروندان در این خط بیشتر است اما به دلیل کمبود اتوبوس فعلا امکان تقویت ناوگان وجود ندارد.
 
وی ضمن اذعان به ضرورت پیش‌بینی راهکارهایی برای ارتقای امنیت عابران پیاده در خط ویژه مطهری ـ بهشتی، خاطرنشان کرد: سرعت مطمئنه اتوبوس‌ها در خطوط BRT معادل 55 کیلومتر و در سایر خطوط 50 کیلومتر است. با این حال در خطوط ویژه با توجه به حرکت بر خلاف جهت ترافیکی خیابان و مواجهه با تقاطع‌های مختلف، حداکثر سرعت بین 20 تا 30 کیلومتر است و سرعت مطمئنه توسط رانندگان اتوبوس قطعا در خط ویژه رعایت می‌شود.