مروری بر دستاوردهای دو سال اخیر «ایران خودرو»

در شرایطی که اعمال تحریم‌ها از سوی کشورهای غربی شوک بزرگی به اقتصاد کشور وارد کرد و صنعت خودروسازی نیز دچار رکود شد اما با تلاش جهادگران سنگر تولید ایران‌خودرو شرکت دچار تحولات مثبت بزرگی شد که نتیجه آن در جامعه و اقتصاد کشور نیز محسوس است.

تیراژ و تنوع تولید

در سال 92 برنامه ریزی اصلی ایران خودرو برای رفع موانع تولید و مدیریت بحران ایجاد شده در زنجیره تامین و تولید بود كه در مدت كوتاهی با تدوین سیاست ها و راهبردهای مقتضی، تولید به روال عادی خود بازگشت. بعد از دست یابی ایران خودرو به تیراژ تولید روزانه به بیش از دوهزار دستگاه، تمركز و دغدغه اصلی مدیران این شركت معطوف به افزایش كیفیت، توسعه محصول، ارتقای سطح کیفی خدمات پس از فروش و در نهایت صادرات شد. در راستای توسعه محصول با اتخاذ استراتژی مولتی برند و به تبع آن هدف گذاری صورت گرفته توسط مدیرعامل این شركت تا سال 2025 به تیراژ سالانه 1،800،000 دستگاه رسیده و حداقل یك محصول جدید به بازار عرضه خواهد کرد.

در این خصوص و با توجه به تنوع سلایق و تغییر ذائقه مشتریان در شرایط كنونی و واردات محصولات متنوع به بازار خودرو، ایران خودرو بر آن شد تا با سرعت بخشیدن به فعالیت های خود در زمینه طراحی و توسعه محصول، مشتریان خود را حفظ كرده و از تغییر جهت او به سمت خرید محصولات خارجی جلوگیری كند.

در این میان شركت ایران خودرو علاوه بر همكاری با شركت های معتبر خارجی برای تولید محصول مشترك، به دنبال توسعه و حفظ برند ملی در سبد محصولات خود است. به گفته مهندس یكه زارع سهم بالایی از تولیدات این شركت متعلق به برند ملی و تولید داخلی است كه سودآوری به مراتب بیش تری را نصیب اقتصاد ملی كشور خواهد كرد.

پسابرجام و همكاری های بین المللی ایران خودرو

در جهت تحقق استراتژی مولتی برند، یكی از رویكردهای ایران خودرو توسعه روابط بین‌المللی و دعوت از خودروسازان بزرگ و معتبر دنیا برای سرمایه گذاری در این شركت و حركت به سوی خودروساز شدن است.

در این راستا و با گشایش فضای سیاسی و روابط بین المللی كشور، ایران خودرو موفق شد از فرصت پیش آمده استفاده كرده و با تدبیر مهندس هاشم یكه زارع، مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو فعالیت ها و اقدامات مطلوبی در فضای پسابرجام انجام دهد.

ایران‌خودرو مذاكرات مختلفی با خودروسازان و قطعه سازان معتبر دنیا انجام داد و همچنان نیزاین مذاكرات ادامه دارد. شرایط خاصی در همكاری‌های نوین ایران خودرو در عرصه بین‌المللی مورد توجه واقع شده كه با در نظر گرفتن منویات مقام معظم رهبری در چارچوب اقتصاد مقاومتی تبیین شده و حفظ منافع ملی، انتقال دانش فنی و مهندسی است تا درنهایت ایران خودرو تبدیل به خودروساز جهانی شود.

از سوی دیگر برای دست یابی به اهداف تعیین شده در حوزه توسعه و تنوع محصول، در كنار ارتقای محصولات فعلی،‌ همكاری های بین‌المللی و شراكت با تولیدكنندگان مطرح جهانی به عنوان ره یافتی برای تامین نیاز مشتریان پیش روی ایران خودرو قرار گرفته است.

مشاركت و سرمایه گذاری با خودروسازان برتر جهانی و تولید محصول مشترك كه منجر به ارتقای فن آوری و دانش تولید خودرو در ایران شود، از اقداماتی است كه در سال های اخیر دنبال شده است.

عقد قرارداد تولید محصول با شركت پژو شریک تجاری قدیمی ایران خودرو اولین گام ایران خودرو در مسیر جهانی شدن بود. تجربه تلخ ترك بازار ایران از سوی شركت پژو در سال های تحریم، موجب شد تا در قرارداد جدید علاوه بر جبران این خسارت به صنعت كشور، پیش بینی‌های لازم برای ممانعت از شكل گیری شرایط مشابه صورت گیرد. در همكاری جدید ایران خودرو و شركت پژو با ایجاد شركت جوینت ونچر، شرایط برای سرمایه گذاری و ایجاد خط تولید محصول مشترک فراهم شده است كه اولین محصول این مشاركت نیز در زمستان سال 95 وارد بازار خواهد شد.

در كنار پژو مذاكرات ایران خودرو با سایر خودروسازان از جمله مرسدس بنز ، فیات، رنو و... نیز درحال انجام است كه با شكل گیری همكاری‌ها و انتقال دانش و فن آوری تولید به ایران خودرو در آینده ای نزدیك شاهد عرضه محصولاتی قابل رقابت در سطح جهانی خواهیم بود.علاوه بر موارد ذکر شده صادرات 30 درصد از تولیدات به بازارهای هدف از محورهای اصلی قراردادهای ایران خودرو با شركت های خارجی است.

تولید بدون سرمایه گذاری

در سال های گذشته، ایران خودرو در برخی از كشورها برای سرمایه گذاری و راه اندازی خط تولید اقدام كرده است. در برخی از سایت ها كه با سرمایه گذاری مستقیم ایران خودرو تاسیس شد، در سایه بی ثباتی های سیاسی و شرایط خاص این كشورها، تولید به حالت نیمه تعطیل درآمد و یا این كه متوقف شد. هرچند در روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر بازگشایی و از سرگیری تولید در این سایت ها منتشر شده، اما راهبرد ایران خودرو در زمینه تولید در سایر كشورها تغییر كرده و به سمت تولید بدون سرمایه گذاری مستقیم حركت می كند.

نزدیك ترین مثال در این زمینه راه اندازی خط تولید در كشور الجزایر بدون سرمایه گذاری مستقیم و صرفا با ارایه خدمات فنی و مهندسی است و به این ترتیب ایران خودرو خود را از چالش های احتمالی ناشی از شرایط سیاسی و اجتماعی كشورهای هدف مصون نگاه داشته و آینده صادرات محصولات خود را تضمین می كند.

داخلی سازی محصولات و كاهش ارزبری

یكی از ارکان اصلی مذاكرات و قراردادهای ایران خودرو با شركت های خارجی داخلی سازی قطعات از سطح 40 درصد و افزایش آن تا سطح 70 درصد است، این موضوع در قرارداد منعقد شده با شركت پژو نیز رعایت شده و آغاز تولید محصول و اجرای قرارداد با داخلی سازی 40 درصد است كه این میزان در سال چهارم همكاری‌ها به 70 درصد افزایش خواهد یافت.

از راهبردها و رویكردهای اصلی ایران خودرو بنابر اصول ابلاغ شده اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری، تقویت تولید داخل و كاهش وابستگی به شركت های خارجی است. بر همین مبنا همكاری قطعه سازان ایرانی با تامین كنندگان شركت های خارجی نیز از محورهای اصلی مذاكرات در همكاری های تجاری ایران خودرو با خودروسازان جهانی است.

با توجه به این كه داخلی سازی، هزینه تولید را به میزان قابل توجهی كاهش می دهد، این موضوع از سوی طرف های خارجی كه به دنبال كاهش هزینه تولید و افزایش سود هستند نیز مورد استقبال قرار گرفته است.

قراردادهای خارجی خودروسازان از سوی وزارت صنعت،‌ معدن و تجارت نیز مورد رصد و نظارت قرار می گیرد و داخلی سازی 70 درصدی تولید كه تحقق آن منجربه توازن ارزی مثبت خواهد شد به عنوان یكی از الزامات وزات صنعت، مورد توجه خودروسازان است. با تحقق این امر ایران خودرو به نقطه خودكفایی ارزی رسیده و دیگر ارزی از دولت دریافت نخواهد كرد.

درخشش در بازار سرمایه

پیش بینی كارشناسان بازار سرمایه، حاكی از چرخش مدار بازار بر محور خودرو است. ایران خودرو كه با پشتوانه و معتبرترین سهم خودرویی در بازار بورس محسوب می شود، بیش از سایر سهام مورد توجه سهام داران است. با تدابیری كه مدیران ایران خودرو اندیشیدند، در مدت كوتاهی زیرساخت های مالی اصلاح و زیان دهی متوقف شد و متعاقب آن شركت به سودآوری دست یافت. با توسعه در بخش های مختلف ایران خودرو و عینیت یافتن برنامه ها و اجرای قراردادهای بین‌المللی متقاضی سهام این شركت بیش از پیش افزایش خواهد یافت.

ارتقای بهره وری

تلاش برای بهبود و استفاده موثر و كارآمد از منابع گوناگون چون نیروی كار سرمایه، مواد، انرژی و اطلاعات، هدف تمامی مدیران سازمان‌های اقتصادی و واحدهای تولیدی صنعتی است. وجود ساختار سازمانی مناسب، روش‌های اجرایی كارآمد، تجهیزات و ابزار كار سالم، فضای كار متعادل و از همه مهم‌تر نیروی انسانی واجد صلاحیت و شایسته از ضروریاتی هستند كه برای دست یابی به شاخص‌های بهره وری مورد توجه مدیران ایران خودرو است. فعالیت سال های اخیر در ایران خودرو حكایت از تلاش‌های بی وقفه برای افزایش بهره وری در این شركت عظیم دارد.

در سال های اخیر، برنامه های متنوعی در زمینه توسعه منابع انسانی طرح ریزی و اجرا شده كه برخی از آن كوتاه مدت و برخی بلندمدت بوده‌اند. در حال حاضر بسیاری از برنامه ها در حوزه بهبود معیشت كاركنان، تامین امكانات سلامتی با كمیت و كیفیت بهتر برای كاركنان و خانواده های آنان به اجرا گذاشته شده است. برنامه های بلندمدت نیز در حوزه برنامه ریزی و توسعه نیروی انسانی ما با مشاركت مدیران واحدها در دست انجام است.

همچنین اقداماتی چون گسترش مدارس مهارت و برگزاری دوره های آموزشی مورد نیاز، برای ترمیم نظام‌های توسعه ای در دستور كار قرار گرفته كه البته جزو اقدامات سریع و مقطعی بوده اند و برنامه های بلندمدتی برای توسعه كارگران خطوط تولیدی و نیز كارشناسان و مدیران برنامه ریزی شده كه می‌تواند باعث پویایی بیش‌تر محیط كاری شده و متناسب با پروژه‌های توسعه‌ای شركت، باعث توسعه كاركنان شود.

تعامل با قطعه سازان

با تدابیری كه در شرایط تحریم اندیشیده شد، كارگران قطعه سازان بر سركار خود بازگشتند و تولید در بزرگ ترین خودروسازی خاورمیانه جانی تازه گرفت. با اصلاحاتی كه در ساختارمالی انجام شد، بدهی قطعه سازان پرداخت شد و بسیاری از این شركت ها تصمیم به خرید تجهیزات جدید و جذب نیروی انسانی گرفتند.

پیش از آن زنجیره تامین و قطعه سازی ایران خودرو مشكلات عدیده‌ای را تجربه كرد كه در بسیاری موارد شركت های قطعه ساز چاره ای جز تعدیل نیروی انسانی و یا تعطیلی واحدهای تولیدی خود نداشتند، اما از نیمه دوم سال 92 با حمایت قاطع مدیرعامل ایران خودرو از مجموعه های قطعه ساز كه قطعات با كیفیت تولید می كردند و با تكیه بر توان داخلی، قطعه سازان به درجه ای از خودباوری رسیدند كه خطوط تولیدشان جانی دوباره گرفت و توانستند با غلبه بر كمبودها، به تولید خود ادامه داده و نیازهای ایران خودرو را تامین كنند.

با تغییر ساختارهای مالی و مدیریت درست منابع، پس از گذشت زمان كوتاهی بدهی ایران خودرو به قطعه سازان به روز شد و دیگر شركت های قطعه ساز برای دریافت مطالبات خود به مراجع و نهادهایی غیر از ایران خودرو مراجعه نكردند.

درحال حاضر مدیریت این مجموعه از تولید عبور كرده و به فكر توسعه محصول، افزایش كیفیت و صادرات محصول است. چیزی كه پیش از این بسیار دور می نمایاند و جلوگیری از تعطیلی این شركت در راس امور مدیریتی قرار داشت.

كلام آخر

گروه صنعتی ایران خودرو پس از رسیدن به توان تولید روزانه 2500 دستگاه در روز، اهداف خود در زمینه تیراژ تولید را محقق كرده و با برقراری ثبات در این بخش، چهار محور اصلی را در دستور كار آینده خود قرار داده است.

مهندس یكه زارع «‌توسعه و تنوع محصول، کیفیت، خدمات پس از فروش و صادرات» را چهار ماموریت پیش روی گروه صنعتی ایران خودرو تعریف كرده است. ماموریت هایی كه بر اجرای كامل و هدفمند ‌آن‌ها تاكید شده است. این رویكرد نشان از آن دارد كه گروه صنعتی ایران خودرو به روزهای اوج بازگشته و در حال نزدیك شدن به سطوح بین المللی در عرصه صنعت خودروسازی است.