خاطرات تلخ و شیرین فیات!

به گزارش پدال نیوز، در مراسم افتتاح مونتاژ نخستین فیات‌های سواری در ایران علاوه بر نکات حاشیه‌ای جالبی که اتفاق افتاد، آنچه توجه خبرنگاران را به خود جلب کرد، صحبت‌ها و گزارش‌های برادران کاشانچی، نخستین واردکنندگان فیات به ایران بود که اواخر دهه ۳۰ توانسته بودند به این خواسته دست یابند و این خط تولید و مونتاژ را در خیابان تهران‌نو (دماوند امروز) که آن روزها از بیابان‌های شمال شرقی تهران بود و در واقع به نوعی ابتدای جاده شمال کشور محسوب می‌شد، افتتاح کنند. در آن روز مهندس فریور ـ که وزیر صنایع و معادن وقت بود ـ نیز گزارشی از وضعیت فعالیت برخی مونتاژکاران و خودروسازان داخل کشور به حاضران در مراسم ارائه داد و ساعت ۴ بعدازظهر بود که مدیران و دعوت‌شدگان به این مراسم برای تماشای نخستین فیات‌های مونتاژ شده در محوطه بیرونی کارخانه‌ای که نام آن شرکت صنعتی «سایکا» بود، رفتند و در آنجا برخی مدیران کمپانی فیات ایتالیا که برای شرکت در مراسم افتتاح این خط مونتاژ به تهران آمده بودند، تلاش کردند فیات را بهترین و راحت‌ترین اتومبیل آن روزگار به حاضران معرفی کنند.
در آنجا به مسئولان و بازدیدکنندگان گفته شد که فعلا ظرفیت مونتاژ تولید اتومبیل فیات در ماه ۶۰ دستگاه خواهد بود در آن مراسم همچنین علاوه بر «ان ـ الی» مدیرعامل کمپانی فیات، بونلی مدیرکل صادرات و رُسی یکی از مدیران شرکت ایتالیایی فیات حضور داشتند و در آنجا بود که گفته شد: در سال ۱۳۳۵ ارزش واردات تمامی وسایل نقلیه و قطعات یدکی خودرو ۲۵۰۰ میلیون بوده است که در سال ۱۳۳۶ به ۲۷۰۰ میلیون، در سال ۱۳۳۷ به ۳۹۰۰ میلیون و در سال ۱۳۳۸ به ۴۸۰۰ میلیون ریال رسید که این واردات در سال ۱۳۳۸ به تنهایی ۵/۹درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص می‌داد. همچنین گفته شد نخستین خط تولید و مونتاژ فیات با ظرفیت سالانه ۶۰۰ دستگاه در سال احداث شد و تا ۱۰۰۰ دستگاه افزایش داشت. زیربنای کارخانه ۲۰۰۰ مترمربع و در آن ۲۵ کارگر، یک مهندس و ۴ متخصص خارجی به امر تولید و مونتاژ مشغول شده بودند. وزیر صنایع وقت نیز به خبرنگاران داخلی گفته بود: با توجه به اینکه تاکنون کارخانه‌های جیپ ایران و مرسدس بنز برای سوار کردن کامیون و مونتاژ اتوبوس در ایران فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، امید می‌رود افتتاح این خط تولید و مونتاژ فیات، قدمی دیگر در راه توسعه صنعت اتومبیل‌سازی ایران باشد. و بدین‌سان نخستین سواری‌های فیات در این سالن کوچک و جمع‌وجور ـ که اکنون بقایای آن در حاشیه جاده دماوند موجود است ـ در شرق تهران ساخته و روانه خیابان‌های تهران شدند.

آن که بنیان «فیات» را گذاشت
«جیوانی آنیلی»، زاده ۱۳ اوت ۱۸۶۶ میلادی - درگذشته ۱۶ دسامبر ۱۹۴۵میلادی صنعتگر و کارآفرین ایتالیایی است که در سال ۱۸۹۹میلادی شرکت خودروسازی فیات را تاسیس کرد. «جیوانی آنیلی» در سال ۱۸۶۶میلادی در شهر کوچکی به نام «ویلمار پروسا»، در نزدیکی شهر «پیمونت» زاده شد. پدر او، «ادواردو آنیلی» شهردار «ویلمار پروسا» بود، ولی در سن ۴۰ سالگی درگذشت. «جیوانی» در زمان مرگ پدرش تنها ۵ سال داشت. او پس از تکمیل تحصیلات متوسطه، به شهر «تورین» نقل مکان کرد و در کالج «سن جوزپه» مشغول به تحصیل شد. سپس در سال ۱۸۹۵ میلادی بار دیگر به شهر محل زادگاه خود بازگشت و او نیز راه پدر را ادامه داد و به‌عنوان شهردار این شهر منصوب شد. آنیلی در سال ۱۸۹۸ میلادی در شهر «تورین» با «بریکساریو دی کاچرانو» ملاقات کرد، که در این دیدار وی طرح ساخت اتومبیل خود را با آنیلی مطرح کرد و از او خواست که به‌عنوان سرمایه‌گذار در این طرح مشارکت کند و در تاریخ ۱۱ جولای ۱۸۹۹ آنیلی یکی از اعضای موسس شرکت «فابریکانا ایتالیانا دی اتومبیلی تورینو» که بعدها به‌اختصار «فیات» نام گرفت، بود. سرمایه نخستین وی در آغاز مبلغ ۴۰۰ دلار بود. یک سال بعد آنیلی به مدیرعاملی شرکت برگزیده شد و از سال ۱۹۲۰میلادی نیز به‌عنوان رییس هیات‌مدیره فیات منصوب شد.
شرکت فیات در نخستین سال فعالیت‌اش تنها ۲۴ دستگاه خودرو تولید کرد. در سال ۱۹۰۳میلادی این کمپانی نخستین سود خود را تجربه و در این سال ۱۳۵ دستگاه تولید کرد که این رقم در سال ۱۹۰۶میلادی به ۱۱۴۹ دستگاه افزایش پیدا کرد.در پی تبدیل شدن فیات به یک شرکت عمومی، سهام آن در بازار بورس ایتالیا عرضه شد و آنیلی اقدام به خریداری تمام سهام این شرکت کرد و به این ترتیب، فیات کاملا در اختیار خانواده آنیلی قرار گرفت. این شرکت امروزه کماکان در اختیار خانواده آنیلی و نوادگان «جیوانی آنیلی» قرار دارد. آنیلی در طول سال‌های جنگ جهانی اول و سپس جنگ جهانی دوم شرکت فیات را مدیریت کرد و در سال ۱۹۴۵میلادی اندکی پس از پایان جنگ جهانی دوم در سن ۷۹ سالگی درگذشت.

«سی‌ینا» و ۴ نسل استمرار
فیات «سی‌ینا»، در ۴ نسل به‌وسیله فیات ایتالیا به بازار کشورهای در حال توسعه جهان عرضه شده است، این خودرو برای نخستین‌بار در سال ۱۹۹۶م در کارخانه فیات در برزیل طراحی و عرضه شده و هم‌اکنون نیز در کشورهایی همچون آرژانتین، لهستان، ترکیه، برزیل، هند، افریقای‌جنوبی، چین، ویتنام، کره‌شمالی و مصر تولید می‌شود. با این وجود «سی‌ینا» توانسته همچنان مشتری‌های خود را حفظ کند.
«سی‌ینا» بیشتر با عنوان سدان پالیو شناخته می‌شود و تاکنون همپای پالیو حرکت کرده ولی پس از عرضه مدل «فیس‌لیفت‌سی‌ینا» در سال ۲۰۰۷م این محصول فیات شروع به فاصله گرفتن از فیات پالیو کرد. با وجود مشتری‌ها، باکیفیت‌ترین سی‌ینا، مدل آلبیا (نام سی‌ینا در اروپا) است و بی‌کیفیت‌ترین آن مدل تولیدی در هند است.
آمار تولیدی فیات «سی‌ینا» در برزیل براساس تقاضا در ۳ سال ۴۰ هزار دستگاه افزایش داشته به گونه‌ای که هم‌اکنون ۸۱ هزار دستگاه «سی‌ینا» در سال، در برزیل تولید می‌شود. مردم جهان براساس تبلیغات فیات، «سی‌ینا» را با ظاهر کوچک، قیمت کم و مصرف منطقی می‌شناسند و در ایران نیز در سال ۱۳۸۷ به‌وسیله شرکت بنیان توسعه خودرو پارس (تاپکو) عرضه شد و هنگام عرضه مبلغ ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان دریافت می‌شد و بقیه در زمان تحویل. یکی از مدیران تاپکو گفته بود، این خودرو در رده قیمتی خودرویی مانند هیوندای «ورنا» است، یعنی حدود ۱۷ میلیون تومان(در آن سال). کارخانه مونتاژ فیات «سی‌ینا» در ساوه دارای سالن‌های بدنه‌سازی، مونتاژ و خط رنگ پیشرفته است و از امکانات فیات «سی‌ینا» می‌توان به این موارد اشاره کرد:
ـ ترمز ABS، ۲ کیسه هوا جلو، فرمان هیدرولیک، سیستم ضدسرقت، میله محافظ جانبی درها برای حفاظت سرنشینان، سیستم خودکار قطع سوخت هنگام تصادف، سیستم (ثبت اطلاعات سفر)، باز شدن قفل صندوق عقب و باک از داخل خودرو، سیستم تنظیم صندلی راننده در ۶ جهت و CD.
ـ پلتفرم ۱۷۸ فیات که «سی‌ینا» روی آن است. قابلیت نصب ۱۰ تیپ موتور را داراست و با بنزین و گاز کار می‌کند.
از نکات جالبی که از «سی‌ینا» یک خودروی خانوادگی می‌سازد، حجم صندوق عقب آن است که در نوع خود و در بین خودروهای هم‌کلاس‌اش بی‌نظیر است؛‌ برای نشان دادن تفاوت عمده بین «سی‌ینا» و دیگر سدان‌ها مقایسه می‌کنیم:
ـ حجم صندوق عقب سمند ۵۰۰ لیتر، تندر ۵۱۰ لیتر، ۲۰۶ صندوقدار ۴۵۰ لیتر و در مقابل این خودروهای به ظاهر جادار حجم صندوق عقب فیات «سی‌ینا» ۵۱۵ لیتر است.

فراز و نشیب‌های «فیات» در تاریخ اتومبیل‌سازی
فیات نامی ایتالیایی است که از عبارت «فابریکا ایتالیانا اتومبیلی تورینو» که یک شرکت خودروسازی ایتالیایی است، گرفته شده است، شرکتی که هنوز هم در زمینه تولید انواع خودرو، موتورهای خودرو و وسایل نقلیه تجاری فعالیت می‌کند. این شرکت همچنین ارائه‌دهنده خدمات مالی و صنعتی است که دفتر مرکزی آن در شهر «تورین»، در شمال ایتالیا قرار دارد.
این شرکت در سال ۱۸۹۹ میلادی که به‌وسیله شخصی به نام «جووانی آنیلی» تاسیس شد. در گذشته تانک، لکوموتیو، تراکتور، هواپیما و بالگرد نیز تولید کرده، در سال ۲۰۰۹ میلادی هم به‌عنوان بزرگترین خودروساز ایتالیا و ششمین خودروساز بزرگ جهان، معرفی شده است.
دارایی‌های گروه خودروسازی فیات بیشتر در بیرون از خاک ایتالیا قرار دارد که بخش زیاد آن، در کشور برزیل مستقر است. کمپانی فیات همچنین در کشورهای آرژانتین و لهستان نیز دارای کارخانجات تولیدی است و سابقه طولانی در واگذاری حق امتیاز به دولت‌ها و سایر کمپانی‌ها، بدون درنظر گرفتن سیاست محلی در کشور آنها دارد. این شرکت ایتالیایی همچنین، در شرکت‌های خودروسازی مستقر در فرانسه، ترکیه، مصر، افریقای‌جنوبی، هند، صربستان، پاکستان و چین، سرمایه‌گذاری‌های مشترک دارد. گروه صنعتی فیات در طول بیش از یک قرن فعالیت، موفق به خریداری شرکت‌های زیادی شد و در سال ۱۹۶۸ میلادی «لانچیا» را به دست آورد و در سال ۱۹۶۹ میلادی «فراری» و در سال ۱۹۸۶ میلادی شرکت «آلفا رومئو» را از دولت ایتالیا خریداری کرد و در سال ۱۹۹۳میلادی خودروسازی «مازراتی» را تصاحب کرد، در سال ۲۰۱۱ میلادی نیز به‌ترتیب «کرایسلر»، «دوج» و «جیپ» را نیز به دست آورد. این شرکت، از طریق شرکت تابع صنایع فیات نیز مالک ۸۹/۹ درصد از سهام شرکت صنایع سنگین «اویکو» است و از تاریخ ۲۷ژانویه ۲۰۱۴ در پی تاسیس گروه «فیات کرایسلر اتومبیلز»، شرکت فیات و کرایسلر، به‌همراه تمامی شرکت‌های تابع، زیرمجموعه و فرعی آنها، زیر چتر این گروه خودروسازی که به‌وسیله فیات مدیریت می‌شود، قرار گرفتند.

حرکت تاکسی‌های فیات در اروپا
شرکت فیات با مدیریت «آنیلی» کار خود را شروع و پس از تاسیس نخستین کارخانه خود در ایتالیا، شروع به تولید کرد و ۸ نمونه از نخستین خودرو خود که از مدل اتومبیل «بنز» الهام گرفته بود، را ساخت.
نخستین کامیون فیات نیز در سال ۱۹۰۳میلادی عرضه شد و در سال ۱۹۰۸میلادی نخستین خودرو فیات به امریکا صادر شد که آغازی برای گسترش فعالیت‌های این شرکت بود. همچنین در همان زمان، نخستین موتور هواپیمای این شرکت نیز ساخته شد و تاکسی‌های فیات در اروپا به راه افتادند.
در اواخر دهه ۱۹۱۰میلادی «جووانی آنیلی»، با «هنری فورد» ملاقات کرد و در پی آن، از کارخانه فورد در ایالات متحده امریکا بازدید کرد و بسیار تحت‌تاثیر قرار گرفت. او تصمیم گرفت تولید انبوه به سبک امریکایی را در شرکت خود استفاده کند، سپس کارخانه «لینگوتو» را راه‌اندازی کرد که در آن زمان بزرگترین کارخانه در اروپا بود. این کارخانه به نماد صنعت ایتالیا تبدیل شد. تولید به‌سرعت افزایش یافت و به ساخت دومین کارخانه در «تورین» منجر شد. قبل از آغاز جنگ جهانی دوم، فیات ۵۰ هزار کارمند را در استخدام داشت و به‌عنوان انگیزه‌ای در اقتصاد کشور ایتالیا محسوب می‌شد.
در سال ۱۹۱۰میلادی کارخانه فیات در نیویورک تاسیس شد که تولید آن با آغاز جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۷ متوقف شد. در سال ۱۹۲۸میلادی مدل فیات ۵۰۹ تولید شد و در ۱۹۳۰میلادی ۲خودرو کم‌مصرف را عرضه کرد که با استقبال خوبی مواجه شدند. با شروع جنگ جهانی دوم، شرکت فیات دچار رکود شد و «جووانی آنیلی» نیز در سال ۱۹۴۵ میلادی درگذشت و در همین زمان، شرکت مجبور به تولید خودروهای نظامی برای ارتش ایتالیا شد و حتی هواپیمای نظامی «سی‌آر ۴۲» را نیز عرضه کرد.
پس از «آنیلی»، ریاست فیات به «ویتوریو والتا» رسید. نخستین خودرو تولید شده پس از ریاست وی فیات «۴ اچی‌پی» بود. این مدل نیز از روی خودروهای طراحی شده به‌وسیله «کارل بنز»، ساخته شد. پس از پایان جنگ، فیات با مدیریت «ویتوریو والتا» کار خود را ادامه داد و همچنین شروع به تحقیق برای استراتژی‌های جدید کرد. در سال‌های بعد نیز با تولیدات جدید خود بسیار مشهور و به قطب صنعتی و اقتصادی در ایتالیا تبدیل شد.
فیات در دهه ۱۹۶۰میلادی به دنبال موفقیت‌های مکرر، مدل‌های ۱۳۰۰، ۱۵۰۰ و ۱۸۰۰ را نیز عرضه کرد و با صادرات محصولات خود، به بازارهای جهانی راه یافت.
از آنجا که شرکت فیات از ابتدا به صورت خانوادگی اداره می‌شد، در سال ۱۹۹۶میلادی «جیانی آنیلی» نوه «جووانی» به ریاست شرکت برگزیده شد و راه پدربزرگ خود را ادامه داد. این شرکت در چند سال مجموعه‌ای از اتومبیل‌های اقتصادی موفق مانند نوا ۵۰۰ و ۶۰۰ عرضه کرد. در طول یک دهه موفق، بین سال‌های ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۹میلادی، تولید این کمپانی از ۴۲۵ هزار دستگاه، به ۱میلیون و۷۵۱ هزار و ۴۰۰ اتومبیل افزایش یافت و در سال ۱۹۷۲ میلادی نیز با تولید خودرو مدل فیات ۱۲۷ به شهرت زیادی رسید.

خیانت روس‌ها به فیات!
در دهه ۱۹۷۰میلادی فیات به دلیل اعتصاب و چند طراحی ناموفق ضربه خورد. بحران نفتی می‌توانست به آن کمک کند اما پیش از آن این شرکت مجموعه محصولات خود را برای اتومبیل‌های بزرگ و خارجی همچون فیات ۱۳۰ و «دینو» با موتور «فراری» توسعه داده بود. علاوه بر این، اعتبار شرکت به دلیل استفاده از استیل زنگ زده روسیه و مسائل مربوط به کنترل کیفی خدشه‌دار شد. نه‌تنها فروش شرکت آسیب دید، بلکه مجبور شد از ناحیه امریکای‌شمالی نیز عقب‌نشینی کند.
این شرکت در سال‌های ۱۹۷۸ تا ۱۹۹۰میلادی پروژه‌های گوناگونی را اجرا و خودروهای متنوعی را عرضه کرد و کنترل کامل آلفارومئو را در سال ۱۹۸۶میلادی در دست گرفت. زودتر از این در سال ۱۹۶۹میلادی با «انزو فراری» بر سر خرید ۵۰ درصد از سهام‌اش در «فراری» به توافق رسید تا این امکان برای «انزو» فراهم شود که بدون نگرانی درباره موضوع مالی، بر مسابقات اتومبیلرانی متمرکز شود. در سال ۱۹۹۳میلادی «دی‌توماسو» ۵۰ درصد از سهام «مازراتی» را به فیات فروخت. سهام باقی‌مانده در سال ۱۹۹۷میلادی هنگامی که فیات از فراری درخواست کرد تا «مازراتی» را از طرف خودش بخرد و کنترل کند، حفظ شد.
در دهه ۱۹۸۰میلادی مدیرعامل جدید «سزار رومیتی» با معرفی خط‌های تولید اتوماتیک و استاندارد کردن اجزا (موتورهای گرمایی و جایگاه‌های نوع ۴)، باعث رونق فیات شد. این رونق در مقام موثرترین تولیدکننده اتومبیل، باعث اعتبار این شرکت شد. فیات با کمک مدل‌های «پاندا» و «یونو» (که هر ۲ به‌وسیله جورجتو جیجیارو طراحی شدند) خیلی زود به دوران شکوفایی خود بازگشت.

منبع: صمت