بحران در واردات خودروی کشور

پدال نیوز// بسیاری از افراد جامعه بر این اعتقاد هستند که نتیجه توافق هسته‏ای و رفع تحریم‏ها باید تأثیر مستقیم روی قیمت کلیه اجناس مخصوصاً خودرو داشته باشد و آن را تا حدود قابل توجهی کاهش دهد و قیمت خودرو که طی چند سال اخیر افزایش شدیدی را تجربه کرده به یک‏باره پس از رفع تحریم‏ها به همان قیمت چند سال گذشته برگردد.  
 
در گذشته نرخ دلار برای سالیان متوالی به‏صورت دستوری و با حمایت دولت کنترل و ثابت نگه داشته می شد پس از تغییرات در شرایط سیاسی و تصمیم‏گیری برای رسیدن به نرخ واقعی دلار و برداشتن حمایت‏های دولت و بانک مرکزی نرخ ارزی افزایش پیدا کرده و در بازار آزاد تقریباً 3 برابر شد.
 
در گذشته در روزهایی که جلسات 1+5 در حال نشست و طرفین مذاکرات برای رسیدن به توافق بودند قیمت دلار دست‏خوش تغییرات می‏شد و زمانی که خبر از به نتیجه رسیدن و توافق طرفین توسط اخبار به گوش می‏رسید قیمت کاهش ولی بلافاصله پس از تمدید نشست‏ها و ملاقات‏ها برای دور بعدی قیمت ارز به حالت قبل و حتی بالاتر بر می‏گشت این روند ادامه داشت تا نهایتاً پس از دستیابی به توافق مقرر شد تا طبق برنامه برجام کلیه تحریم‏ها لغو شود که بلافاصله نرخ ارز برای چند ساعت کاهش نشان داد و قیمت دلار به 3150 تومان رسید ولی مجدداً به قیمت 3250 رسید که در حال حاضر و در زمان نگارش این مطلب 3350 تومان است.  
 
این بدین معنی است که قیمت دلار و سایر ارزها در همین قیمت به تعادل رسیده و باید به این باور برسیم که حدود 3300 تومان قیمت واقعی دلار بوده که در شرایط تحریم هم بسیاری از کارشناسان و افراد آگاه به علم اقتصاد پیش‏بینی کرده بودند که در شرایط پسا تحریم کاهش نرخ ارز را نخواهیم داشت ضمن اینکه معاون اول رئیس جمهور و رئیس بانک مرکزی هم در مصاحبه‏های خود اعلام کردند که هیچ برنامه‏ای برای کاهش نرخ ارز نداریم در نتیجه کاهش قیمت دلار زیر به 3 هزار تومان بیشتر شبیه به یک رؤیا است.  
 
چند وقتی است که خبرهایی از یکسان‏سازی نرخ ارز و داشتن نرخ ارز واحد به گوش می‏رسد شاید برداشت اکثر مردم از این خبر کاهش نرخ ارز بازار آزاد و نزدیک شدن به ارز مبادله‏ای بود در صورتی که در عمل خلاف آن را شاهد هستیم و در حال حاضر دلار مبادله‏ای با شیب ملایم به‏صورت صعودی در تعقیب دلار بازار آزاد است تا پس از رسیدن به نرخ ارز بازار آزاد شاهد یکسان‏سازی نرخ ارز و به‏طور کل افزایش ارز خواهیم بود اما سؤال اینجاست که چرا با توجه به عدم کاهش قیمت دلار بازار و افزایش نرخ ارز مبادله‏ای، قیمت اتومبیل در حال حاضر کاهش یافته است؟
 
پاسخ این سؤال چیزی جز شرایط رکودی اقتصاد کشور نیست. سیاست‏های انقباضی دولت که به منظور کنترل نقدینگی صورت گرفته و هدف اصلی آن بازگرداندن آرامش و ثبات به فضای اقتصادی کشور بوده متأسفانه در حال حاضر به حالت رکود رفته و کاملاً فلج شده است به‏طوری‏که هیچ جنب و جوشی در بازار صنوف مختلف اعم از مسکن،خودرو و ... وجود ندارد و در نتیجه بحث‏های مختلف اقتصادی که مانند دومینو به هم مرتبط هستند حالت رکود را به هم منتقل می‏کنند و متأسفانه بسیاری از تولیدکنندگان و واردکنندگان و. . . دچار شرایط بحرانی می‏شوند و برای رهایی از این شرایط و جذب نقدینگی مجبور می‏شوند کالاهای خود را با ضرر و حتی پائین‏تر از قیمت تمام شده به فروش برسانند که این اتفاق برای اتومبیل‏های وارداتی نیز افتاده و کاهش قیمت که این چند ماهه شاهد آن بودیم صرفاً بدین علت است.  
 
در شرایطی که روز به روز قیمت دلار و هزینه‏های مربوط به واردات افزایش می‏یابد قیمت خودرو نیز باید افزاش یابد و هیچ دلیل و توجیهی برای کاهش قیمت وجود ندارد. قیمت تمام شده خودروی وارداتی براساس سه فاکتور اصلی تعیین می‏شود: قیمت خرید خودرو در کشور مبدأ، نرخ ارز و هزینه‏های واردات خودرو (هزینه حمل و ترخیص و شماره‏گذاری و. . .)
 
 
 
قیمت خرید خودرو در کشور مبدأ: معمولا ثابت بوده و تغییرات خاصی ندارد مگر در شرایط خاص مانند تغییر اتاق و Face Lift و Redesign برای سال جدید میلادی که اغلب فروش نمونه اتاق قدیم با قیمت پائین‏تر و فروش‏های ویژه به منظور خالی کردن موجودی نمایندگی‏ها صورت می‏گیرد مانند کاهش قیمت توسان مدل 2015 به‏دلیل حضور و عرضه مدل 2016 با ظاهر زیبا و کاملاً متفاوت اما در شرایط فعلی همه ثبت سفارش‏ها منقضی شده‏اند و در حال حاضر واردات اتومبیل فقط برای نمایندگی‏های رسمی امکان‏پذیر است لذا نمی‏توان از این کاهش قیمتی ویژه استفاده کرد.
 
 
 
نرخ ارز:که طی سالیان اخیر مهمترین عامل تعیین کننده قیمت خودرو و نوسانات آن بوده است. روند تغییرات نرخ ارز و اخبار و مصاحبه‏های مسؤولین هیچ خبری از کاهش نرخ ارز را نمی‏دهد ضمن اینکه به احتمال زیاد پس از گذر از شرایط رکود و با افزایش میزان نقدینگی و تقاضا برای واردات، افزایش نرخ ارز دور از ذهن نیست. 
 
هزینه‏های مربوط به واردات خودرو:مانند تعرفه گمرکی و حقوق و عوارض و نرخ ارز مبادله‏ای و مالیات و دارایی و هزینه ثبت سفارش و ترخیص و شماره‏گذاری و سایر هزینه‏ها که طی سالیان اخیر روند افزایشی داشته است. نرخ ارز مبادله‏ای که برای محاسبه حقوق و عوارض گمرکی برای ترخیص در نظر گرفته می‏شود هفته به هفته در حال افزایش است (نرخ ارز مبادله‏ای برای واردات روز شنبه هر هفته تعیین و تا چهارشنبه کلیه ترخیص‏ها با این نرخ صورت می‏گیرد.)
 
این افزایش قیمت تدریجی نرخ ارز باعث افزایش حقوق و عوارض گمرکی می‏شود به‏طور مثال هزینه ترخیص و پرداختی حقوق و عوارض گمرکی برای هیوندای سانتافه هر 20 روز حدود 500 هزار تومان افزایش پیدا می‏کند.
 
از طرف دیگر آخرین مهلت ثبت سفارش اتومبیل‏های وارداتی که شرکت‏های شخصی و غیربرند توسط آنها اقدام جهت واردات خودرو می‏کردند به پایان رسید و در حال حاضر امکان واردات وجود ندارد و فقط باید از طریق نمایندگی‏ها و با قیمت بالاتر (به‏دلیل عرضه انحصاری خودرو) اتومبیل مورد نظر را خریداری کرد ولی در حال حاضر برخی از نمایندگان خودرو وارداتی حاضر هستند که در ازای دریافت 3 درصد ارز سیف خودرو امکان واردات برای سایر افراد را نیز فراهم کنند که در این صورت باز هم افزایش قیمت تمام شده خواهیم داشت.  
 
مسئله بعدی زمزمه دریافت 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده در شماره‏گذاری بوده که باید مانند 10 درصد ارزش گمرکی که در شماره‏گذاری پرداخت می‏شود این 9 درصد نیز به‏عنوان مالیات بر ارزش افزوده دریافت شود که هنوز قطعی نشده و شرایط آن به‏طور کامل و دقیق مشخص نشده است که در صورت تحقق آن باز هم به قیمت تمام شده اتومبیل‏های وارداتی اضافه خواهد شد.
 
با بررسی موارد ذکر شده به این نتیجه خواهیم رسید که اگر عوامل ذکر شده را تعیین کننده اصلی قیمت تمام شده خودرو وارداتی بدانیم با افزایش تک تک موارد قطعاً قیمت خودرو افزایش خواهد یافت و کاهش قیمت که در حال حاضر شاهد آن هستیم مقطعی بوده و تحت تأثیر شرایط رکودی بازار رقم خورده است.  
 
نهایتاً در شرایط پس از تحریم امید چندانی به ارزان شدن خودرو نداریم اما امیداوریم با رفع تحریم‏ها و مساعد شدن روابط ایران با کشورهای توسعه یافته بتوانیم از ظرفیت‏های داخلی استفاده کنیم و از فرصت‏های پیش آمده مانند پیشنهادهای کمپانی مرسدس‏بنز و فولکس واگن نهایتاً بهره را ببریم تا این سرمایه‏گذاری‏ها منجر به انتقال دانش فنی و تکنولوژی و تجهیزات پیشرفته به کشور شود شاید شرایط فعلی بهترین زمان برای شروع دوباره خودروسازان داخلی برای رسیدن به پیشرفت و ارتقاء سطح و ارتقاء کیفیت مطابق با استاندارد روز جهانی باشد.