خودرویی که بی‌دفاع مردود شد

به گزارش پدال نیوز به نقل از صمت، دوربین به‌دست روانه پارکینگ کارخانه‌ای شدیم که این روزها به جای نمایشگاه، در چارچوب بی‌در خود، تصویری از خاک‌خوردن استعداد جوانان ایرانی را به نمایشگاه می‌گذارد. خودرو «پیتون» در گوشه‌ای از این پارکینگ خزیده بود و همچون ماری که نیش آن را کشیده باشند، با چشم‌های بسته‌اش (چراغ‌های خودرو) و با تمام خاموشی، مهجوری توان سازندگان خود را فریاد می‌زد.
فرشاد عالی‌فر که با حمایت پدر و 2 سرمایه‌گذار دیگر، گروه ساخت پیتون را تشکیل داده و در مدت 8 ماه آن را با تمام خلاقیت و هنر به تولید رسانده بود، به استقبال‌مان آمد و از دلسرد نشدن و انگیزه‌ای که برای ساخت خودرویی دیگر دارد، سخن گفت. این طراح جوان خوشفکر از همان ابتدا جانب انصاف را رعایت کرد و با پذیرفتن برخی ایرادهای مهندسی در این خودرو، بی‌تمایلی خودروسازان برای سرمایه‌گذاری و تولید «پیتون» را دلیل مسکوت ماندن این پژوه دانست. از عالی‌فر درباره چگونگی آغاز این طرح پرسیدم و او اینگونه پاسخ داد: به دلیل تمایل شخصی‌ام پروژه‌ای خودرویی را تعریف کردم و برای ساخت آن به دنبال گروهی همکار می‌گشتم. با ایمان مقصودی (طراح اصلی پیتون) صحبت کردم که در آن هنگام متوجه شدم او هم طرح ساخت پیتون را در دست دارد، بنابراین تصمیم گرفتیم همراه با دیگر دوستان برای ساخت این خودرو همکار شویم. نام پیتون برازنده این خودرو است زیرا در همان نگاه نخست با ظاهری خشمگین مدل خودروهای امریکایی را به یاد می‌آورد. بر همین اساس است که سازندگان آن با شرکت تسلا نیز مذاکره داشته‌اند و با تمام استقبال آنها، به دلیل تحریم‌ها همکاری با این شرکت قدرتمند خارجی راه به جایی نبرده است. فرشاد عالی‌فر با تمام دانش، علاقه و پشتکار خود از شانس حمایت مالی و معنوی خانواده به ویژه پدر و عمویش برخوردار بوده، به همین دلیل دست از کار نکشیده و با کسب تجربه در کنار تمام مسئولیت‌های شغلی، با تمرکز جدی مرحله طراحی خودرویی دیگر را به پایان رسانده است. اگرچه پیتون اکنون خاک می‌خورد و شاید سازندگان آن نیز گاهی فراموش می‌کنند که با چه علاقه‌ای این پروژه را آغاز کردند اما در ابتدای کار تمام انرژی خود را به کار بستند تا بهترین نمره را از تلاش خود دریافت کنند. روزهایی که به گفته عالی‌فر، پروژه طراحی و تولید خودرو پیتون از همان ابتدا اینگونه تعریف شد که برای تولید آن یا با شرکت‌های خارجی به نتیجه برسیم یا نشان(برند) پیتون را معرفی کنیم و فضا را برای خودروسازان داخلی و خارجی برای به ثمر رساندن آن باز بگذاریم. او در این‌باره نیز سخن گفت که خودرو محصول پیچیده‌ای است و ما در فاز نخست تصمیم داشتیم توانمندی‌های خود را به نمایش بگذاریم. در رونمایی از شرکت‌های خودروساز داخلی دعوت به عمل آمد اما نگاه خوبی به این محصول نداشتند. کارشناسان، این خودرو را محصولی سبک و پیش‌پا افتاده توصیف کردند و با دید تولید به خودرو نمی‌نگریستند، این در حالی است که این خودرو تنها در حد یک طرح آماده نشده بود بلکه در بخش طراحی و مهندسی‌های نرم‌افزاری امکاناتی روی آن قرار گرفت. هر پروژه یک دفاعی دارد که متاسفانه در روز رونمایی هیچ دفاعی از ما خواسته نشد. این نگاه‌ها نشان داد که پروژه پیتون ارزشی ندارد.
 
 
پیتون نمایانگر استعداد ایرانی
احمد عالی‌فر که با حمایت‌هایش انگیزه را در دل فرزندش زنده نگه داشته، در همان ابتدای صحبتش علاقه پسرش را در اولویت دانست و گفت که هدف از سرمایه‌گذاری در این طرح درآمدزایی نبوده بلکه به معرض نمایش گذاشتن توانمندی جوانان داخل کشور بود تا به مسئولان، خودروسازان و کشورهای دنیا نشان دهیم که ایران وابسته نیست اما نیاز به حمایت و توجه کافی به استعدادهایی دارد تا بارور شوند. این تولیدکننده فعال به نقش حمایت‌های دولت اشاره و اظهار کرد: در حال‌حاضر در 2 دهه گذشته شرکتی نظیر هیوندا، کیا، سامسونگ و... با حمایت دولت به نقطه‌ای رسیده‌اند که اکنون رقیبی جدی برای تولیدکنندگان اروپایی و امریکایی به حساب می‌آیند. در این کشورها، پژوهشگران و مخترعان از این امکان برخوردارند تا به خلق محصولی بپردازند و بعد موردحمایت قرار گیرند.
او درباره یکی از دلایل موفقیت کشور چین و تبدیل آن به غولی اقتصادی نیز سخن به میان آورد و توضیح داد: کشور چین در کمتر یک یا 2 دهه موفق به عرضه خودروهای خود در بازارهای اروپایی شده است. به طور قطع دولت و سرمایه‌گذاران شرایطی را به‌وجود آورده‌اند تا با استفاده از طرح و فناوری کشورهای دیگر، انقلابی صنعتی در عرصه‌های مختلف ایجاد کرده‌اند. عالی‌فر البته بعد از عنوان نمونه‌هایی شرقی که حالا در بازارهای جهانی جا خوش کرده‌اند، مخالف تلاش‌ها و موفقیت‌هایی که در ایران انجام شده، نبود زیرا معتقد است در خودروسازی ایران تحرکاتی دیده می‌شود اما گاهی موانع حرکت را با توافق مواجه می‌کند و نبود انگیزه در برخی شرکت‌های خودروسازی، با بی‌اعتنایی باورها و استعدادهای بیرونی را دفع می‌کند. این تولیدکننده برای حمایت از استعدادهای داخلی، پیشنهاد کرد سیاستگذاری‌های وزارت وزارت صنعت،معدن و تجلرت امور اقتصاد و دارایی و وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی، استانداردهای کشور و... باید سمتی سوق پیدا کند تا طرح‌های مبتکران و مخترعان به دست فراموشی سپرده نشده و این افراد توانمند از ادامه فعالیت دلسرد نشوند. این انتظار وجود دارد که نهادهای نامبرده با ذره‌بین به دنبال این استعدادها باشند و با دید بصیرت، زمینه حمایت از آنها را فراهم کنند.
 
 
خلاقیت همیشه زنده است
پس از آنکه صحبت حمایت از استعدادهای ایرانی به میان آمد، از فرشاد عالی‌فر پرسیدم پس از بی‌توجهی‌ها آیا دلسرد شده که او با اقتدار گفت: خلاقیت همیشه زنده است و یک طراح اگر در زمینه خودرو موفق نشود، می‌تواند در عرصه‌های دیگر مانند پزشکی و... خود را نشان دهد. این فضا برای من فراهم است اما اگر علاقه‌ای قدیمی و خاک خورده به نتیجه نرسد، برای افرادی که امکانات زیادی ندارند و شانس استفاده از امکانات تنها یک‌بار برای آنها ایجاد می‌شود، سرخورده خواهند شد. حلقه ارتباط با یکی از سازندگان پیتون، تماس عمویی است که با درک زحمت‌های طراحان «پیتون» در تلاش بود تا به گوش مسئولان و خودروسازان برساند، این گروه با تمام افت‌وخیزها پروژه ساخت خودرو پیتون را به سرانجام رساند اما به‌طور قطع اگر فعالیت آنها ادامه داشت و به نتیجه می‌رسید، اکنون پس از گذشت 3 سال می‌توانستیم شاهد رونمایی از طرحی جدیدتر و قوی‌تر باشیم. جامعه خواستار محصولاتی نو و جدید است، بنابراین اگر از اینگونه تلاش‌ها حمایت نشود، این طرح‌ها ابتر می‌ماند و به نتیجه نمی‌رسد. احمد عالی‌فر در تایید سخنان برادرش گفت: متاسفانه خودروسازان برای اینگونه طرح‌ها و استعدادها برنامه‌ای ندارند. برای نشان دادن این توانمندی در زمان رونمایی از تمام خودروسازان کشور و وابسته‌های بازرگانی سفارت‌های کشورهای مختلف و دانشجویان رشته طراحی صنعتی دعوت کردیم تا ظرفیت جوانان داخلی را نشان دهیم اما هیچ استقبالی از آن نشد. او ادامه داد: برای مثال کشوری نظیر ترکیه با اینکه خودروساز نیست اما به‌راحتی از طرح‌های خارجی و استعداد جوانان ایرانی برای سرمایه‌گذاری استقبال می‌کند اما در کشور گاهی مبتکران آنطور که باید مورد حمایت قرار نمی‌گیرند و مهجور می‌مانند. ما از این توانمندی‌ها حمایت می‌کنیم حتی اگر در داخل با بی‌مهری مواجه شویم. اگر پروژه‌های نیمه تمام نظیر پیتون را بشمریم، این گزارش به درازا می‌کشد اما به راستی با وجود انبوهی از توان و انرژی در جوانان ایرانی چرا طرح‌های صنعتی به نتیجه نمی‌رسد؟ چرا خودروسازان با استفاده از نظر کارشناسان خبره خود حداقل ایرادهای اساسی این پروژه‌ها را به سازندگان‌شان گوشزد نمی‌کنند تا این جوانان مستعد با علم‌افزایی گام‌های بعدی را بی‌خطا و پخته‌تر بردارند؟ چراها بسیار است و مجال کوتاه اما از روزنه‌های امید هنوز نور می‌تابد و امید می‌رود سرانجام هیچ امیدی به ناامیدی ختم نشود.