رشد فزاینده جمعیت در طول دهه های اخیر با چنان سیر صعودی همراه شد که رویش ساختمان های متعدد در کنار یکدیگر را اجتناب ناپذیر نمود.
طبق یک قاعده مهندسی،در شرایطی که کثرت جمعیتی بر وسعت منطقه ای غلبه می کند،ساخت و احداث مجتمع ها و واحدهای مسکونی بصورت عمودی از راهکارهایی است که می تواند نیاز به مسکن را پوشش دهد.
در چنین شرایطی احداث خانه های ویلایی امکان پذیر نخواهد بود و یا اینکه در صورت امکان نیز با هزینه های بسیاری همراه خواهد شد که کمتر کسی توان پرداخت آن را دارد.
به تعبیری برای بسیاری از افراد سکونت در خانه های ویلایی در شهر تهران مقرون به صرفه نیست زیرا هزینه پرداختی برای یک حیاط کوچک،آنچنان بالا وسنگین است که به ندرت رضایت مالی برای سکونت در چنین نقاطی حاصل می شود.
بلند مرتبه سازی ها در کلانشهرهای پرجمعیتی همچون تهران از راهکار منطقی برای استقرار جمعیت به شمار می روند،امری که مهدی چمران(رئیس شورای اسلامی شهر تهران)محمد سالاری(عضو کمیسیون معماری و شهرسازی پارلمان شهری پایتخت)محمدرضا حافظی(عضو کمیته مقررات ملی ساختمان وزارت مسکن و شهرسازی)پیروز حناچی(رئیس شورای عالی شهرسازی و معماری کشور)و تنی چند از دیگر مسئولان و کارشناسان زیربط دیگر نیز بر آن اذعان دارند.
البته رعایت اصول و ضوابط از مولفه هایی است که نادیده انگاری آن در هیاهوی بلند مرتبه سازی ها،چالش ها و هزینه های جدی را برای شهر به همراه خواهد داشت.
قواعدی که رعایت آن حافظ حقوق شهروندی،سلامت زیست محیطی،ایمنی فنی و استحکام بنا...خواهد بود.
ضوابطی که ظاهرا در شورای شهر تهران در حال بررسی است و هر گونه تاخیر در ابلاغ آن،می تواند مسبب بروز مشکلات بسیاری شود.
اگر چه در حال حاضر طرح تفصیلی به عنوان نقشه راه ساخت و سازهای شهری ملاک عمل است،اما به عقیده رئیس شورای اسلامی شهر تهران،تسریع ابلاغ آن می تواند از بروز بسیاری از نارسایی ها جلو گیری کند.
**نقش بلند مرتبه سازی ها در وزش باد و جابجایی آلایندگی ها
یکی از مباحثی که از سوی برخی کارشناسان در خصوص بلند مرتبه سازی ها مطرح می شود معطوف به سد و مانعی می شود که به عقیده عده ای از وزش باد به نحوی طبیعی جلوگیری می کند اما مطالعات جهانی چنین نظریه ای را علمی و قابل قبول نمی داند.
منتقدان بلند مرتبه سازی ها با اشاره به سد شدن ساختمان های بلند در برابر باد،یکی از عوامل آلودگی هوا را نشات گرفته از رویش بی شمار چنین ساختمان هایی می پندارند.
اما مطالعات تخصصی نه تنها آسیب های زیست محیطی چنین ساختمان هایی را رد می کند،بلکه آن را عاملی برای پیشگیری از تشدید آلودگی های زیست محیطی نیز عنوان می کند.
نتایج حاصله از تحقیقات و پژو هش های مورد اشاره موید آلودگی کمتر بنای سختمانی در بلند مرتبه سازی است زیرا بستر محدودتری از زمین را درگیر ساخت و ساز می کند و به واقع عمده بنا در ارتفاع و بصورت عمودی احداث می شود.
محمد باقر قالیباف،شهردار تهران نیز با طرح این سوال نظریه نقش بلند مرتبه سازی ها در تشدید آلودگی هوا را رد می کند،وی می گوید پدیده وارونگی هوا کلیت دشت تهران را درگیر می کند و اگر چنین بناهایی عامل آلودگی هستند پس در شهرهایی همچون اراک،مشهد،اصفهان نیز بلند مرتبه سازی ها باعث آلودگی می شوند که هر سال با آغاز فصل سرما،با وارونگی هوا مواجه می شوند.
** از بلند مرتبه سازی ها تا شعله های آتش در معرض باد
اگر چه موضوع بلند مرتبه سازی ها و نقش آن در آلودگی هوا از وجاهت علمی محکمی برخوردار نیست اما یکی از دغدغه هایی که در مورد بلند مرتبه سازی ها مطرح است به جانمایی چنین واحدها و ساختمان هایی معطوف می شود.
کارشناسان ذیربط معتقدند که چنین بناهایی باید در مناطقی از شهر ساخته شوند که در صورت بروز حادثه پیش بینی نشده ای همچون آتش سوزی،امکان دفع خطر و اطفا حریق در آن با دشواری حداقلی همراه شود.
از سوی دیگر باید چنین ساختمان هایی در محل هایی بنا شوند که به اصطلاح در معرض توده باد قرار نداشته باشد،زیرا در چنین شرایطی،باد می تواند بر تشدید شعله های آتش اثرگذار واقع شود.
فارغ از تمامی اصول و قواعد اشاره شده ،بلند مرتبه سازی ها از مواردی محسوب می شود که ذهن بسیاری را به خود مشغول ساخته،عده ای درگیر دغدغه های زیست محیطی چنین طرح هایی هستند که پیرو پژوهش های انجام شده نمی توان تاثیر گذاری چندانی برای آن قائل شد.
عده ای دیگر تردیدهایی در خصوص جانمایی های آن دارند که البته چنین دغدغه ای به جا است و باید با مطالعات کارشناسی،جانمایی اصولی در احداث چنین بناهایی مدنظر قرار گیرد و برخی دیگر در انتظار دریافت مجوز واحد هایی بالای 12 طبقه هستند که طبق اظهارات مسئولان مدیریت شهری تا زمانی که ضوابط نهایی بلند مرتبه سازی ابلاغ نشود مجوز ساخت بنای با تراکم مورد اشاره امکان پذیر نخواهد بود،ضوابطی که در صورت ابلاغ،رعایت و لحاظ کردن آن در تامین مصلحت و منفعت شهر و شهروندان در دراز مدت بی تاثیر نخواهد بود.