افزایش نرخ جریمه های رانندگی و نقشی که فراموش می کنیم

در یک سال اخیر یکی از موضوعات مورد بحث رسانه ها در زمینه راهنمایی و رانندگی، افزایش جریمه ها بود تا این موضوع در کمیسیون اجتماعی دولت مورد بررسی و تصویب قرار گیرد چرا که براساس قانون هر سه سال یک بار به تناسب میزان تورم باید جریمه ها تغییر یابد.
در طول یک سال اخیر کارشناسان نظرات متفاوتی در زمینه کاهش جرائم رانندگی و اثر گذاری افزایش جریمه ها در این زمینه ارائه کردند.

** افزایش نرخ جریمه ها یا فرهنگ سازی
برخی از منتقدان افزایش نرخ جریمه رانندگی براین باور بودند که افزایش جرایم تنها راهی برای درآمدزایی است و کمتر توجهی به فرهنگ سازی دارد اما در مقابل، موافقان افزایش نرخ جریمه رانندگی با پیش کشیدن بحث تورم و کاهش ارزش ریال در برخی از مقاطع زمانی، معتقدند جرایمی که در سال های گذشته برای راننده هزینه سنگین بود، امروزه بار مالی قابل توجه و بازدارنده برای رانندگان قانون شکن ندارد.
امان الله قرایی مقدم یکی از کارشناس مسایل اجتماعی در این زمینه به تاخر فرهنگی یا همخوان نبودن فناوری های جدید با ذهن مردم اشاره کرده و این مساله را از محرک های اصلی رفتارهای خطر ساز در جاده ها دانست.
وی افزود: در شرایط کنونی شاهد مهاجرت افراد به علت های خاص از روستا و شهرهای کوچک به کلان شهرها هستیم و در این شرایط بروز رفتارهایی خلاف عرف اجتماعی و برخی بی توجهی ها به حقوق دیگران چندان عجیب نیست زیرا برای راننده ای که تا دیروز در مناطق کم تردد رانندگی کرده و با قوانین بزرگراه های داخل و خارج از کلان شهرها آشنا نیست، پذیرش قوانین رانندگی در شرایط متفاوت سخت است.
این کارشناس مسایل اجتماعی ادامه داد: البته تاخر فرهنگی تنها مربوط به مناطق کم توسعه کشور نیست بلکه در جامعه ما در زمینه های مختلف شاهد و ناظر تاخر فرهنگی هستیم. مصداق بارز این سخن رفتار رانندگان ماشین های میلیاردی است که با این ماشین های آنچنانی در خیابان های ورود ممنوع می پیچند و چون توان پرداخت جریمه های رانندگی را دارند کمتر به قوانین پایبند هستند.
وی گفت: برای کاهش جرائم نباید به تنهایی به جرایم دلخوش باشیم بلکه باید با اعمال مجازات های شدیدتر فرد را از برخی حقوق اجتماعی از جمله رانندگی محروم کنیم. در کشوری مانند ایالات متحده آمریکا، استفاده از دستبند بیشتر برای خاطیان رانندگی کاربرد دارد و در دیگر جرم ها کمتر از آن استفاده می شود.
قرائی مقدم افزود: در ایران باید برای کسانی که در جاده ها به قوانین و مقررات رانندگی احترام نمی گذارند تنبیه های شدیدتری مانند زندان در نظر بگیریم.

** افزایش نرخ جریمه ها و نقش بازدارندگی آن
سردار تقی مهری رییس پلیس راهور نیروی انتظامی چندی پیش در پاسخ به ایرنا درباره اثربخشی جریمه های رانندگی در کاهش جرایم ، افزایش نرخ جریمه ها را سبب بازدارندگی دانست و گفت: بر اساس قانون، هر سه سال یک بار در هیات وزیران پیشنهاد افزایش قانون از طریق نیروی انتظامی، وزیر کشور، وزیر راه و شهرسازی و دادگستری مورد بررسی قرار می گیرد که البته این پیشنهاد، سال گذشته و امسال نیز ارائه شد.
مهری ادامه داد: با تصویب این پیشنهاد پلیس ملزم به اجرای مقررات و قوانین است چرا که این قوانین برای پیشگیری از وقایع رانندگی تصویب می شود.
وی اضافه کرد: متناسب با شرایط کشور و تورم، هر ساله جریمه ها با هدف بازدارندگی افزایش می یابد؛ بر این اساس اصل جریمه بازدارنده است در حالی که ما دوست نداریم کسی را جریمه کنیم.
رییس پلیس راهور نیروی انتظامی گفت: عدد تخلفات در کشور به ویژه فوتی و جرحی نسبت به جمعیت و کسانی که گواهی دارند، اندک است؛ اما تاثیر آن سبب وقوع تصادفات فوتی و جرحی می شود.
مهری، اصل افزایش جریمه ها در تخلفات را دارای نقش بازدارندگی دانست و در عین حال تاکید کرد: البته قوانین باید اصلاح و بازنگری شود. به عنوان مثال کسی که مرتکب تخلفات حادثه ساز شده است باید محرومیت های اجتماعی بالا و مجازات های سنگین برای وی در نظر گرفت.
این مقام انتظامی، گفت: ارتقا فرهنگ و آموزش همگانی در کنار ابزارهای بازدارنده برای متخلفان به ویژه افراد حادثه ساز لازم است.
هم اکنون از سوی هیات دولت مصوبه ای اعلام شده که بر اساس آن نرخ جریمه های رانندگی افزایش می یابد. این مصوبه به زودی به پلیس راهور برای اجرا ابلاغ خواهد شد.
کارشناسان بر این باورند که با نرخ های درنظر گرفته شده در مصوبه هیات دولت شاهد بازدارندگی در میزان تخلفات خواهیم بود.
بر اساس این مصوبه نرخ های جدید جریمه های راهنمایی و رانندگی به شرح زیر است:
از سوی دولت جریمه عبور از چراغ قرمز و سبقت غیرمجاز 200 هزار تومان، هرگونه حرکت نمایشی مانند دور زدن درجا و با حرکت موتورسیکلت بر روی یک چرخ 150 هزار تومان، تجاوز از سرعت مجاز (بیش از 30 کیلومتر در ساعت) 200 هزار تومان، سبقت غیرمجاز در راه های دو طرفه 200 هزار تومان و عبور از چراغ قرمز راهنمایی و رانندگی 200 هزار تومان اعلام شد.
تخلفاتی مثل حرکت به طور مارپیچ 150 هزار تومان، حرکت با دنده عقب در آزادراه ها و بزرگراه ها 150 هزار تومان، رانندگی در حالت مستی و مصرف داروهای روانگردان یا افیونی 400 هزار تومان، عبور از محل ممنوع 100 هزار تومان، تجاوز به چپ از محور راه 75 هزار تومان، عبور وسایل نقلیه از پیاده رو 75 هزار تومان و عدم رعایت حق تقدم عبور 60 هزار تومان اعلام شده است که با ابلاغ این مصوبه به پلیس راهور ناجا، جریمه ها اعمال خواهند شد.
هرچند به گفته بسیاری از کارشناسان راهور، افزایش جریمه ها نقش بازدارنده ای در کاهش تخلفات دارد اما فرهنگ سازی و در کنار آن اعمال محرومیت های اجتماعی در این زمینه بی تاثیر نخواهد بود ضمن اینکه باید در زمینه فرهنگ سازی از سایر دستگاه ها بویژه آموزش و پرورش برای نهادینه کردن آموزش ها از دوران کودکی کمک گرفت.