واگذاری الماس خودروساز بزرگ یا حاتم بخشی؟

به گزارش پدال نیوز؛ اخبار واگذاری دو خودرو ساز بزرگ کشور وارد فاز نگران کننده‌ای شده است. بنابر شنیده‌ها قرار است یکی از سایت‌های ایران خودرو به بخش خصوصی واگذار گردد.
پنجم مرداد ۱۴۰۱ دومین فراخوان واگذاری ایران خودروی خراسان منتشر شد که به این نگرانی‌ها دامن زد. البته خبر این واگذاری پیش از این توسط وزیر صمت اعلام شده بود.
البته این سایت نه در تبریز و نه در شیراز یا مازندران نیست این سایت ایران خودرو خراسان است که یکی از شش شرکت دارای خط رنگ در کشور است.
مدیر عامل ایران خودروی خراسان از افق تولید ۱۵۷هزار دستگاه در سال ۱۴۰۱ خبر داده است که نشان از رونق بالای این مجموعه دارد.
ایران خودروی خراسان در گزارش‌های خود سهم ۶۰درصدی از بازار SUV برای خود قائل است.
طبق شنیده‌ها این بخش خصوصی که داوطلب خرید بهترین پلان تولید خودرو ایران خودرو است ۵۱٪ سهام یعنی سهام مدیریتی را می خواهد و تجربه تولید صنعت خودرو را هم ندارد.
این بخش خصوصی که متقاضی مالکیت ایران خودروی خراسان شده، پیش از این هیچ تجربه‌ای در اداره خودروسازی، قطعه سازی یا دیگر زیرمجموعه‌های این صنعت پیچیده را نداشته است.
روشن است اداره مجموعه‌های خودروساز به دلیل پیچیدگی ‌و زنجیره‌های متنوع این صنعت نیازمند تجربه و سابقه است. در صورت فقدان چنین تجربه‌ای منجر به وقفه در زنجیره تولید خودرو خواهد شد.
عجیب‌تر انکه این مجموعه حتی از نظر مالی و پولی نیز صلاحیت ندارد و به دلیل برخی مسائل پولی در خراسان و ایران سوشهرت دارد.
انتخاب ایران خودروی خراسان برای واگذاری هم مساله جالب توجهی است. این مجموعه جزو معدود مجموعه‌های موفق ایران خودرو با عملکرد قابل قبول است اما دولت بجای واگذاری واحدهای ضرر ده به بخش خصوصی، گل سر سبد ایران خودرو را انتخاب کرده است.
اما ایده واگذاری دولتی‌ها به بخش خصوصی با هدف اصلاح ساختارهای ضرر ده است مجموعه‌ها بود؛ مشخص نیست واگذاری مجموعه‌ای که عملکرد مثبتی دارد و باری را از دوش مجموعه بر می‌دارد چه فوریتی دارد! در دنیا تولید کمتر از سه میلیون خودرو در سال توجیه اقتصادی ندارد و حالا با واگذاری ایران خودرو خراسان به واحد خصوصی نامناسب و خدشه به تیراژ تولید آن، فاصله این عدد با تیراژ فعلی بیشتر و بیشتر شده و شاهد ضرر بیشتر در صورت های مالی ایران خودرو می شویم.
ایران خودروی خراسان همواره به عنوان الماس زیر مجموعه‌های ایران خودرو شناخته می‌شود. به طوری که در سال ۱۳۹۵ هاشم یکه زارع مدیرعامل وقت ایران خودرو شرکت‌های برجسته خودروسازی دنیا را شایسته مدیریت ایران خودروی خراسان می‌دانست.
در سال ۹۵ مدیر عامل ایران خودرو نامزد واگذاری این مجموعه را فیات و پژو اعلام کرده بود. به زعم او این دو شرکت تنها مجموعه‌هایی بودند که صلاحیت مدیریت ایران خودروی خراسان را دارند و می‌توانند با حضور خود تکنولوژی روز دنیا را به خراسان منتقل کنند.
مرور تجارب قبلی واگذاری‌ها گواهی می‌دهد بخش خصوصی برای اداره واحدهای دولتی باید علاوه بر صلاحیت مالی، درک و تجربه فنی هم داشته باشد. اداره بخش صنعت غذایی یا گردشگری منطق متفاوتی از اداره صنعت خودرو دارد و موفقیت یک مجموعه در بخش صنایع گردشگری و... نشان دهنده صلاحیت انها برای اداره بخش خودروسازی نیست. از طرف صرف صاحب سرمایه بودن هم دلیل کافی و معقولی برای اداره بزرگترین خودروسازی کشوری هشتاد میلیونی نیست.
بنابراین در خصوصی سازی خودروسازی باید به دو مقوله مهم صلاحیت فنی و توان مالی و فروش یکپارچه سهام دولت  توجه کرد.

اگر این قواعد و الزامات رعایت نشود نباید به این فرایند واگذاری یا خصوصی سازی گفت. چنین روشی برای خصوصی کردن ایران خودرو نوعی حاتم بخشی است که به طور قطع شائبه فساد در ان قوی است