دنای جدید با موتور توربوشارژ می آید

ابتدا قرار بود پس از معرفی موتور ملی طی مدت کوتاهی  موتور توربو برای سمند سورن عرضه شود اما این اتفاق به دلیل مشکل تامین قطعه توربو شارژ و مشکلات ایجاد شده پس از تحریم برای تامین قطعات موتور ملی و خرابی ها رخ داده به دلیل تامین قطعات از برخی قطعه سازان داخلی تا کنون رخ نداده است.ولی حالا پس از بر طرف شدن تحریم ها و امکان تهیه توربوشارژ مناسب و همچنین امکان تامین قطعات مناسب برای این موتور ، خبرهایی از عرضه دنا با اولین موتور توربو شارژ ایرانی به گوش می رسد .

توربوشارژ چیست ؟
توربوشارژ قطعه است که با استفاده از انرژی گازهای خروجی از موتور یک توربین کوچک را به حرکت می آورد . این توربین کوچک با یک توربین دیگر که بر سر راه هوای ورودی به موتور قرار دارد هم محور است.با چرخش محور مشترک بر اثر نیروی گازهای خروجی ، توربین هوا را با فشار بیشتر به داخل موتور می راند.

در حالت عادی و بدون توربو در موتور ، عملا امکان آن وجود ندارد بتوان داخل محفظه احتراق را پر از هوا کرد این کمبود هوا سبب می شود سوخت اکسیژن کافی برای سوختن نداشته باشد پس مهندسان در حالت عادی و به دلیل نبود اکسیژن کافی ، میزان سوخت داخل موتور را هم کمتر از میزانی که باید باشد در نظر می گیرند تا سوخت به صورت خام نسوزد اما وقتی با توربو هوای بیشتری به داخل موتور دمیده می شود می توان سوخت بیشتری را داخل موتور  تزریق کرده  تا با هوای اضافی بهتر بسوزد پس با استفاده از این دستگاه راندمان حجمی موتورافزایش پیدا می کند و در نهایت قدرت موتور بیشتر می شود به بیان ساده توربو مانند یک کپسول اکسیژن،اکسیژن اضافه به دونده ای می دهد که نفس کم آورده است.

معمولا استفاده از توربوشارژ بین 15 تا 30 درصد قدرت موتور ها را افزایش می دهد یعنی اگر یک توربوشارژ ساده بر روی پراید نصب کنید قدرتش از 60 اسب بخار به حدود 70 اسب بخار می رسد .

موتور ایرانی توربو چگونه موتوری است و چه پیشیینه دارد؟
تنها اتفاق مهم طی ده سال اخیر در زمینه توسعه دانش فنی طراحی خودرو در ایران در مرکز تحقیقات موتور ایران خودرو رخ داده که با حمایت مالی وزارت نفت این شرکت موتورهای جدیدی را با کمک مشاوران آلمانی و اتریشی طراحی کرده است . با این همه در سال های اخیر بسیاری از مهندسان این مرکز هم به دلیل مشکلات موجود به اروپا و آمریکا کوچ کرده اند.

پس از ضعیف شدن مرکز تحقیقات موتور ایران خودرو ، کندی در صنعتی سازی موتور توربو شارژ ایجاد شد.قرار بود موتور توربوشارژ دنا که توسعه یافته اولین موتور طراحی مشترک ایرانی آلمانی با نام EF7 است از ابتدا بر روی خودرو نصب شود . این موتور 150 اسب بخار قدرت دارد و گشتاور 215 نیوتن متری دارد که می تواند عملا دنا را به خودویی به شدت پر شتاب تبدیل کند.

مجموعه خانواده موتور ملی از سوی مرکز تحقیقات موتور ایران خودرو   و  با کمک مشاوران آلمانی مرکز  تحقیقات دانشگاه آخن آلمان  بین سال 1383 تا سال 1390 طراحی شدند.

بر اساس طرح مشترک بین این دو مرکز، موتور اول که موتور 1700 سی سی بود به گونه ای طراحی شد که مهندسان ایرانی در کنار مهندسان آلمانی بیشتر نقش کار آموزی را داشتند.

در موتور دوم که یک موتور ‌1700 سی سی توربو شارژ‌دار است، طراحان ایرانی و آلمانی کار طراحی را به صورت مشترک و مساوی انجام دادند و در موتور سوم که یک موتور ‌1400 سی سی است، مهندسان ایرانی موتور را طراحی کرده و مهندسان آلمانی نقش نظارتی داشتند.

قدرت موتور ‌1700 سی‌سی در حدود ‌110 اسب بخار با 155 نیوتن متر گشتاور و موتور مجهز به توربو شارژ قدرتی معادل ‌155 اسب بخار با 215 نیوتن متر گشتاور دارد، موتور1400 سی‌سی نیز قدرتی در حدود ‌85 اسب بخار دارد.

‌80 درصد قطعات موتورهای این خانواده موتور مشترک هستند ، در ابتدا بعضی قطعات از داخل و بعضی نیز از سازندگان جهانی و بیشتر آلمانی تأمین می‌شدند .
تولید انبوه سری اول این موتور ها بارها به تاخیر افتاد. مشکل اصلی در تاخیر تولید این موتور ،مشکل ساخت داخل قطعات این موتور با استانداردهای بالا بود.  کاری که قطعه سازان ایرانی نمی توانستنند از پس آن بر آیند . در حقیقت موتور توسط تیمی ایرانی آلمانی طراحی شده بود اما قطعه سازان ایرانی ظرفیت تولید این موتور که تکنولوژی بالای داشت را در ابتدا نداشتند.

در موتور دوم این مشکل بحرانی تر هم می شد چرا که با اضافه کردند قطعه توربوشارژ فشار درون موتور و قدرت تولیدی بالاتر می رفت که این عامل سبب می شد احتیاج به تولید قطعات با دوام تر بیشتر حس شود . کاری که قطعه سازان ایرانی از پس آن بر نمی آمدند.

موتور دوم البته با وجود سختی در تولید دارای مزایای بسیار بالایی است.اگر این نکته را مدنظر قرار دهیم که ایران به دلیل آنکه کشوری در ارتفاع است به طور متوسط 13 درصد از توان اصلی موتور از دست می‌رود. توربوشارژ که هوای اضافی به درون موتور می‌دمد تا حدودی می‌تواند این مشکل را حل کند.

تست نگارنده با نمونه آزمایشی این موتور نشان می دهد موتور توربو شارژ نسبت به موتور بدون توربو شتاب صفر تا 100 بسیار بهتری دارد. شتاب صفر تا صد با موتور توروبو حدود 9 ثانیه است . با موتور توربو، دنا در دنده یک می تواند طی 4 ثانیه به سرعت 50 کیلومتر در ساعت برسد. دنده های دو و سه هم به ترتیب در سرعت های 90 و 150 به حداکثر دور موتور می رسند. در دنده 4 هم سرعت خودرو با موتور توروبو در دور 4500 از 180 کیلومتر در ساعت می گذرد . این تست به دلیل اینکه در محیط شهری انجام می گرفت امکان رسیدن به سرعت حداکثر خودرو با این موتور را مهیا نکرد.

برخی از قطعات اصلی موتور EF7 پیش از تحریم توسط سازندگان آلمانی تامین می شدند اما پس از اعمال تحریم ها، این قطعه سازان به ایران خودرو این قطعات را نفروختند. ایران خودرو هم اقدام به داخلی سازی این قطعات کرد ولی به دلیل نداشتن دانش فنی برای تولید با کیفیت مناسب ،برخی قطعات مانند سیلندر و واشر سر سیلندر دچار خرابی شدند مدیران ایران خودرو البته می گویند این مشکل اکنون در موتور های EF7 حل شده است ولی این اتفاق سبب شد، ایران خودرو در تولید انبوه موتور توربو شارژ ملی وسواس بیشتری به خرج دهد.

بررسی های اقتصادنیوز نشان می‌دهد که اضافه شدن قطعه توربو شارژ سبب می شود دما و فشار داخل موتور افزایش یابد برای همین قطعات موتور باید دارای دوام بیشتری باشند که هنوز مدیران ایران خودرو به این نتیجه نرسیده اند که قطعه سازان ایران می توانند این کیفیت را رعایت کنند از طرفی تولید قطعه توربو شارژ دارای دانش فنی بالایی است و تولید کننده این قطعه در جهان چند شرکت محدود آلمانی و آمریکایی هستند که در شرایط تحریم حاضر به فروش این قطعه به ایران خودرو نبودند. نمونه های چینی این قطعات هم دارای کیفیت بسیار پایینی است.

اما حال با برداشته شدن تحریم ها ایران خودرو  می تواند دوباره با قطعه سازان آلمانی که در گذشته با آنها کار میکرد کار کند و از طرف دیگر می تواند از تولید کنندگان توربوشارژ در اروپا  هم  این  قطعه حساس   را با کیفیت بالا تامین کند .