معاینه فنی یکی از اقدامات موثر برای کاهش آلودگی هواست. این راهکار با الگوبرداری از سایر کشورهایی که در زمینه مهار آلودگی هوا موفق بوده اند، به عنوان روشی حاکمیتی و نظارتی بر رصد وضعیت کارکرد سلامت خودروهای در حال تردد و حفظ شرایط استانداردهای تولید، برنامه ریزی شده است. رویه انجام معاینه فنی براساس استاندارد شامل چندین آزمون است که یکی از مهمترین آزمونهای آن مربوط به تست آلایندگی خودروست.
سلامت و یا عدم سلامت و کارکرد صحیح خودروها در این آزمون براساس حدود مجازی که سازمان حفاظت محیط زیست تعیین کرده و به مراکز معاینه فنی در سرتاسر کشور ابلاغ شده، مورد ارزیابی قرار می گیرد در حال حاضر 27 درصد از مردودی خودروها مربوط به این آزمون می شود.
بقیه آزمونها نیز می تواند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در کاهش آلودگی هوا تاثیرگذار باشد توقف خودرو به علت نقص در حاشیه راه ها عامل ایجاد اختلال در روانی ترافیک و به طبع افزایش آلودگی هوا در سطح شهر خواهد گردید. خرابی ترمز و یا ایراد بسیار جزئی خرابی چراغهای ترمز می تواند موجب رخ دادن یک تصادف و انباشت خودرو ایستاده در یک ترافیک سنگین شود. بدون تردید علاوه بر خودروهای کاربراتوری که 45 درصد از آلودگی هوای شهر تهران به علت تردد این خودروهاست، وجود ترافیک در شهر یکی از مهمترین عوامل افزایش آلودگی هوا است. در این حجم بالای ترافیک، در شهر به علت افزایش مدت کارکرد و توقف و حرکت متوالی وسایل نقلیه در فصل زمستان، تنها یک روز کافی است که هوا در وضعیت ناسالم قرار گیرد.
براساس تحقیقات انجام شده در سنوات گذشته انجام معاینه فنی نقش 23 درصدی در کاهش آلودگی هوا دارد. بدون تردید اثربخشی معاینه فنی در کاهش آلودگی هوا زمانی برای شهروندان ملموس خواهد شد که کلیه خودروهای مشمول که در حال حاضر در شهر تهران حدود سه میلیون دستگاه خودروست جهت انجام معاینه فنی ادواری و کنترل وضعیت آلایندگی به مراکز مراجعه کنند.
با توجه به اثرات مثبت انجام معاینه فنی در کاهش آلودگی هوا و تصادفات و همچنین تقلیل هزینه های مربوط به تعمیرات و استهلاک خودرو شهروندان بایستی بحث معاینه فنی را فارغ از اینکه انجام سالیانه آن یک الزام قانونیست بسیار جدی بگیرند. در شرایط موجود همکاری و مشارکت شهروندان در رعایت قانون و احساس مسئولیت افراد جامعه نسبت به همدیگر تنها راه برون رفت از معظل آلودگی هوا است. شهروندان بایستی در ارتباط با انجام معاینه فنی به درجه ای از آگاهی برسند که بدون هیچگونه اجبار و ترس از برخورد سلبی در سال چندین بار بعد از هر تعمیر خودرو و یا قبل از مسافرت برای کنترل وضعیت خودروی خود به یکی از مراکز معاینه فنی مراجعه کنند.
کلیه مراکز شهر تهران از شنبه تا چهارشنبه از ساعت 7:30 لغایت 16:00 پنجشنبه ها از 7:30 لغایت 13:00 و جمعه ها مرکز بیهقی از 8:00 صبح لغایت 14:00 فعال هستند و کلیه مراکز آمادگی این را دارد در صورت افزایش مراجعات و ناکافی بودن ظرفیت جهت رفاه حال شهروندان نسبت به افزایش ساعات کاری و شیفت کاری اقدام کنند.