چرا مسئولان در زمان آلودگی هوا فقط غر می‌زنند؟

تعطیلی کارخانه شن و ماسه و مدارس، مسکن بی تاثیر

مشکلی که ما همیشه در زمینه مدیریت شهری داشته ایم و انگار قرار نیست هیچ وقت این مشکل ساختاری از بین برود. رو آوردن به راه حل های دم دستی که به اعتراف بسیاری از کارشناسان دیگر در حد مسکن هم نیستند چه برسد به درمان، اولین و مهمترین کاریست که در زمینه آلودگی هوا فعلا انجام می شود.

اقبال شاکری، عضو شورای شهر تهران با انتقاد از همین اقدامات مقطعی و کوتاه مدت می گوید: توجه به توسعه حمل و نقل عمومی و تامین منابع برای خرید اتوبوس و واگن مترو و توجه به استاندارد تولید خودرو می‌تواند راهکارهای مناسبی برای حل مشکلات آلودگی هوا در بلند مدت باشند و به غیر از آن تنها باید به مسکن‌های مقطعی که همان عدم فروش طرح ترافیک روزانه و تعطیلی مدارس است، اکتفا کنیم.

قناعتی، عضو دیگر شورای شهر تهران هم می گوید: دم دستی ترین تصمیم کمیته اضطرار آلودگی هوا را تعطیلی مدارس است و همه مسئولان در زمینه حل مشکل آلودگی هوا تنها حرف و نصیحت می‌کنند اما هنوز هم کسی معضل آلودگی هوا را جدی نگرفته چرا که قطعا با تعطیلی مدارس تردد مردم در سطح شهر با فرزندانشان افزایش پیدا خواهد کرد.

اتفاقی که با آلوده تر شدن هوای تهران این بار هم افتاد و هم مدرسه ها مسکن وار تعطیل شد و هم کارخانجات شن و ماسه.

تندگویان، عضو شورای شهر تهران با انتقاد از این که بحث آلودگی هوا تنها در روزهای آلوده سال مورد توجه مسئولین و حتی رسانه ها قرار می گیرد به خبرآنلاین گفت: مناسبتی برخورد شدن با موضوع، باعث می شود که قصه آلودگی هوا به سال آینده و سال های بعدتر واگذار شود. در همه بخش ها هم این اتفاق می افتد و حتی رسانه ها هم مانند بدنه اجرایی کشور دچار چنین مشکلی هستند.

او ادامه داد: می شود گفت همه نهادها در بحث آلودگی هوا کوتاهی دارند. اما اولین چیزی که در آلودگی هوا اهمیت دارد، رفع آلاینده هاست. مادامی که آلاینده ها در شهر تهران وجود داشته باشند، بحث های دیگر حاشیه ای خواهد بود.

این عضو شورای شهر گفت: در موضوع آلاینده ها هنوز موضوع سوخت مطرح است و هم تولید خودروی غیراستاندارد. مادامی که این مشکل آلاینده ها حل نشود، بحث کمک دولت به شهرداری در تامین زیرساخت ها و توسعه حمل و نقل عمومی، دردی را از آلودگی شهر تهران حل نخواهد کرد. چه دولت کمک کند، چه نکند، حتی اگر تمامی زیرساخت های ما در بحث حمل و نقل عمومی تکمیل شود و بهترین شبکه مترو را هم داشته باشیم تا زمانی که منشا آلودگی یعنی آلاینده ها را داشته باشیم، و تولید سوخت هم به استانداردهای لازم نرسیده است عملا فایده ای ندارد و هر سال به این فصل که برسیم، با توجه به این که حجم استفاده از خودروها هم هر سال بیشتر از سال قبل می شود، این مشکل را خواهیم داشت.

او به جا نیفتادن فرهنگ استفاده از خودرو و موضوع تک سرنشینی هم اشاره کرد و گفت: ازدیاد خودروها در شهر موجب افزایش بیش از پیش آلودگی می شود و عملا هم در جهت رفع آن کاری نمی شود کرد وقتی آلاینده ها رفع نشود.

اوضاع خوب نیست اما بهتر از قبل است

آلودگی هوای کلانشهر تهران امروز و دیروز ایجاد نشده که به یکباره از بین برود و مدیران مسئول در سازمان حفاظت محیط زیست هم جادوگر نیستند که چوب جادو را بچرخانند و رنگ خاکستری را از چهره شهر پاک کنند. با این حال اما اقداماتی که از دو سال گذشته انجام شده موجب شده تا وضع به نسبت بهتری را نسبت به سال های قبل شاهد باشیم.

بررسی آمارها نشان می دهد که از سال 93، تعداد روزهای پاک و سالم هوای تهران به شکل چشمگیری افزایش داشته است. فاجعه آن جا مشخص می شود که بدانیم تعداد روزهای ناسالم سال 90 از 365 روز سال 215 روز بوده است. جالب این که این روزهای ناپاک، نه فقط در زمستان که پدیده وارونگی، ایجاد آلودگی می کند بوده که بیشترین روزهای ناسالم در اردیبهشت ماه بوده است!

سال 91 هم این عدد به 146 رسیده که با این که کاهش داشته اما به شکل قابل ملاحظه ای زیاد به نظر می رسد. سال 92 نیز به همین منوال می گذرد اما در سال 93 به دلیل حذف بنزین پتروشیمی و استاندارد شدن این سوخت، وضعیت بهبود پیدا کرده است.

دولت و سازمان حفاظت محیط زیست، نوک پیکان اتهامات

با وجود این که امار آلودگی هوا مشخص است و با کمی دقت می شود تفاوت نوع آلودگی هوا را در سال جاری نسبت به سال های دیگر دید، اما با پایین آمدن کیفیت هوای تهران، بیشترین هجمه ها به سمت سازمان حفاظت محیط زیست می آید و این سوال که چرا با وجود حذف بنزین پتروشیمی باز هم شاهد آلودگی هوا هستیم، مطرح می شود. البته رییس سازمان محیط زیست این تفاوت را توضیح می دهد و می گوید: این آلودگی به خاطر وارونگی و ایستایی هوا بود. او در مورد کیفیت بنزین یورو 4 می گوید: کیفیت بنزین موجود هر 3 ماه یک بار مورد آزمون قرار می گیرد و در صورت نیاز تذکر لازم داده می شود.

ابتکار می گوید که تحقیقات نشاندهنده پیشرفت تدریجی کاهش آلودگی هوا است و این کاهش آلاینده ها یک برنامه بلندمدت است. این برنامه از 2 سال قبل در حال اجرا است و به طور جدی با همکاری 16 دستگاه کاهش آلودگی هوا دنبال می شود.

در این زمینه، تندگویان، عضو شورای شهر تهران به کوتاهی هایی که سایر دستگاه ها در زمینه رفع آلودگی هوا داشته اند هم اشاره می کند و می گوید که همچنان بحث معاینه فنی به درستی و با قوت اجرا نمی شود و حالت شعاری پیدا کرده است. او می گوید: متاسفانه شرایط طوری شده که حتی اگر معاینه فنی خودروها را هر شش ماه یک بار هم بکنند، باز هم درصد زیادی از آلودگی هوا کم نخواهد شد.

به گفته نایب رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، شهرداری می بایست با توسعه فضای سبز به نوعی به هوای بهینه کمک کند و احداث بوستان های جدید و البته اهتمام در اجرای طرح ترافیک را در برنامه داشته باشد.

تندگویان گفت: شهرداری خدمات عمومی شهر در دستور کار خود قرار داده و آن قدری که بودجه و اعتبارات دارد خطوط مترو را گسترش می دهد. در مورد اتوبوس ها تا جایی اعتبارات به خرید اتوبوس و بهسازی سامانه اقدام کرده ولی واقعیت این است که هم کمبود اتوبوس داریم و هم 3000 اتوبوس خارج از رده داریم که در سیستم می چرخد و امکان جایگزین آن را نداریم.

به عقیده او شهرداری می بایست به سمت خصوصی کردن اتوبوس با بالاترین استانداردها پیش برود و دولت هم این قول را داده که تا پایان سال وعده ها را عملی کند.

تندگویان در مورد آلاینده بودن تاکسی ها گفت: حمل و نقل خصوصی و وضعیت تاکسی ها از نظر آلایندگی اصلا مناسب نیست و نتوانستیم خودروهای غیرآلاینده تامین کنیم و در اختیار بخش خصوصی قرار دهیم.

او ادامه داد: در موضوع سوخت پاک هنوز به دلیل هزینه های بالا نتوانسته ایم موفق باشیم و عدم دخالت بخش خصوصی سرمایه گذاری امکان پذیر نیست.

مریم نادری، مدیر واحد پایش و پیش‌بینی شرکت کنترل کیفیت هوا هم با تاکید بر اینکه تجمع‌ آلاینده‌ها باید در طول سال برای رسانه‌ها و مسئولین مهم باشد، گفت: مسئله مهم خودروهای دیزلی و اتوبوس‌ها هستند که نقش بسیاری در تولید ذرات معلق هوا دارند. طبق تحقیقات، شرکت کنترل کیفیت هوا بر روی ضرورت استفاده از فیلتر دوده تاکید داشته که مصوبه شورای عالی محیط زیست را هم دریافت کرده است؛ اما این امر از سوی دستگاه‌های مربوطه پیگیری نشد.

به گفته نادری، یکی از بحث های قابل توجه در کاهش آلودگی تهران، بحث خروج و جایگزینی خودروهای فرسوده بالای 20 سال است که در طرح جامع کاهش آلودگی هوا قید شده ولی کسی آن را پیگیری نمی‌کند و خوروهای فرسوده همچنان در سطح شهر تردد می‌کنند و سالانه بر جمعیت آنها افزوده می‌شود. طرح‌هایی چون جایگزینی خودروهای فرسوده سالهاست که بر روی میز است و بحث‌های اقتصادی و عدم هماهنگی‌ها،‌ مانع اجرای آن شده است.

مشکل و مقصرها مشخصند؛ فرمانده مشخص نیست

شاید یکی از بزرگترین مشکلات ما در زمینه آلودگی هوا، نداشتن مدیریت این مبحث است. چندین دستگاه در بحث آلودگی هوا دخیل هستند و خیلی اوقات موازی کاری انجام می دهند و یک برنامه منسجم برای کنترل این آلودگی طراحی و اجرا نشده است. تنها کشورهایی توانسته اند با آلودگی هوای خود مبارزه و آن را رفع کنند، که این معضل را در سطح کلان ملی دیده و برایش چاره اندیشیده اند. هماهنگ کردن دستگاه های مرتبط با بحث آلودگی، یک فرمانده پرقدرت و با نفوذ می خواهد که در صورت شکل گرفتن این ساختار، می توان به بهتر شدن اوضاع امیدوار بود.

تندگویان در این باره می گوید: بخشی از این موضوعات مرتبط با آلودگی هوا به شهرداری برمی گردد و این نهاد موضوع را پذیرفته اما مشکل این است که در رابطه با موضوع آلودگی هوا هیچ جایگاه مشخص و معینی که موضوع را فرماندهی کند نداریم.

او ادامه می دهد: همه مقصرین قصه مشخصند اما این که ما نهایتا باید با چه کسی طرف باشیم که این موضوع را ساماندهی و جمع کند مشخص نیست. با قوانین جدید و جلوگیری از تولید خودرو و سوخت پاک و حمل و نقل عمومی فرماندهی قصه کجاست مشخص نیست.

تندگویان با انتقاد از نبود ساختار تعریف شده برای رسیدگی به موضوع آلودگی هوا در پایان به خبرآنلاین گفت: دست روی دست می گذاریم در طول سال و فقط زمان بحران که می رسد ستادی متشکل از چند دستگاه ایجاد می شود و امکانات مقطعی انجام می شود و در سایر ایام این اتفاق نمی افتد.