سرعت غیرمجاز در صدر تخلفات رانندگی

سرهنگ احمد کرمی اسد، رئیس مرکز اجرائیات پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی کشور نیز در گفت وگو با جام جم تائید می کند که همچنان سرعت غیرمجاز، رایج ترین عامل تصادف رانندگی در جاده های برون شهری کشور است.
به گفته کرمی، بیشترین فراوانی تخلفات رانندگی در جاده های برون شهری به سرعت غیرمجاز مربوط می شود و استفاده از تلفن همراه، سبقت غیرمجاز و انحراف به چپ در رتبه های بعدی قرار دارد.
به گفته این مقام مسئول، ما سرعت غیرمجاز در جاده های درون شهری کشور،رتبه سوم بیشترین تخلفات رانندگی را به خود اختصاص داده است: «آمارهای کلی کشور حاکی است که تخلفات ساکن مثل توقف در محل ممنوع و توقف دوبله، در صدر تخلفات رانندگی درون شهری قرار دارد. پس از آن، استفاده از تلفن همراه، سرعت غیرمجاز و نبستن کمربند ایمنی، پرتکرارترین تخلفات رانندگی در جاده های درون شهری است.»
همراه نداشتن مدارک رانندگی هم از جمله رایج ترین تخلفات رانندگی در جاده های درون شهری و برون شهری است که این مقام مسئول به آن اشاره می کند.
با توجه به این که سرعت غیرمجاز در افزایش تصادفات جرحی و فوتی نقش اساسی دارد، حتی افزایش جریمه هم نتوانسته رانندگان عشق سرعت را وادار کند برای حفظ حقوق سایر رانندگان، پدال ترمز را هم فراموش نکنند و در نتیجه همچنان سرعت غیرمجاز، رکورد پرتکرارترین تخلف رانندگی در جاده های برون شهری را حفظ کرده است.
**فرهنگ سازی، مهم تر از افزایش جریمه
نمی توان منکر شد که افزایش جریمه رانندگی می تواند به پایین آمدن آمار سرعت غیرمجاز در جاده های برون شهری کمک کند، اما حتی سرهنگ کرمی هم عقیده دارد جریمه ها به تنهایی نمی تواند به کاهش تخلفات مرتبط با سرعت بینجامد: «قبل از افزایش مبالغ جریمه، باید فرهنگ سازی شود تا راننده باسرعت مطمئن براند، اما تا وقتی این تفکر در راننده وجود داشته باشد که می تواند تاخیر در انجام کارهایش را با افزایش سرعت رانندگی جبران کند، افزایش مبالغ جریمه نمی تواند به تنهایی از تخلفات مرتبط با سرعت غیرمجاز در جاده ها بکاهد، بلکه افزایش جریمه ها فقط در یک مقطع کوتاه و گذرا، تخلفات را کاهش می دهد.»
کرمی بر این باور است: اگر رانندگان همکاری کنند و احساس نکنند تصادفات جاده ای فقط مختص دیگران است و همچنین با کنترل بیشتر خود و خودرو با سرعت مطمئن برانند، آن گاه می توان به کاهش آمار فوتی های ناشی از تصادفات رانندگی در سال های آینده امیدوار بود، همان طور که با اعمال سیاست هایی حساب شده، آمار کشته های تصادفات که سال 84 حدود 27 هزار نفر بود، سال 93 به حدود 16 هزار نفر رسید.
**متخلفان از برخی حقوق اجتماعی محروم شوند
نه افزایش جریمه ها و نه فرهنگ سازی دست و پاشکسته ای که شده، تاکنون نتوانسته از جنون سرعت در جاده ها بکاهد.
هادی هاشمی، رئیس پلیس سابق راهور تهران در گفت وگو با جام جم ، به راه حل سومی اشاره می کند و می گوید: سرعت غیرمجاز به تشدید حوادث و جراحت های رانندگی منجر می شود، اما فقط جریمه نقدی نمی تواند تخلفات سرعت را کاهش دهد. برای این کار باید مجازات های تکمیلی در نظر بگیریم، یعنی فرد متخلف از برخی حقوق اجتماعی خود محروم شود.
این کارشناس ترافیک، محرومیت از برخی حقوق اجتماعی را یک تجربه موفق جهانی می داند و تاکید می کند: اگر فردی که با سرعت غیرمجاز در جاده ها می تازد، مجبور باشد علاوه بر پرداخت جریمه نقدی، مثلا سرویس های بهداشتی یک پارک را برای مدتی معین تمیز کند یا موظف باشد یک سال به طور مرتب به روانپزشک مراجعه کند، مطمئن باشید برای بار دوم، مرتکب چنین خطایی نخواهد شد.
البته او افزایش مبالغ جریمه را هم در کاهش تخلفات سرعت موثر می داند: «دولت و مجلس باید برای افزایش جریمه تخلفات رانندگی همکاری کنند، زیرا جریمه جزو سبد خانوار نیست که بگوییم به خانواده ها فشار مالی می آید.»
در شرایطی که به گفته هاشمی، خودروهای بی کیفیت در کشور ساخته می شود و خودروهای داخلی ما ایمنی و کیفیت لازم را ندارد، باید با اعمال جریمه های سرسخت تر، تخلفات سرعت در جاده ها را کنترل کنیم.
**ورود به محدوده طرح رایج ترین تخلف تهران
آمار تخلفات رایج در شهر تهران، کاملا با آمار کشوری متفاوت است. سردار تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور تهران در گفت وگو با جام جم خاطرنشان می کند: بیشترین آمار تخلفات رانندگی در شهر تهران، مربوط به ورود غیرقانونی رانندگان به محدوده طرح ترافیک است.
حسینی تاکید دارد که در خصوص پرتکرارترین تخلف رانندگی در تهران، اتفاقا باید جریمه ها را افزایش داد و این موضوع ارتباط چندانی به مقوله فرهنگ سازی ندارد: «وقتی جریمه طرح ترافیک حدود 20 هزار تومان است، اما خرید طرح ترافیک حدود 30 هزار تومان قیمت دارد، بنابراین برای یک راننده متخلف، کاملا به صرفه است که به طور غیرقانونی وارد طرح ترافیک شود.»
به گفته این مقام مسئول، برای رفع این مشکل یا باید جریمه های ورود غیرقانونی به طرح ترافیک افزایش یابد یا قیمت خرید این طرح، کمتر شود.
البته حسینی می گوید که با افزایش نصب دوربین های کنترل سرعت در دو سال گذشته، تخلفات سرعت در پایتخت نیز کاهش یافته است. افزایش نصب دوربین های ثبت سرعت که حسینی به آن اشاره می کند، بی گمان اتفاق مثبتی است که شاید باید همین اقدام در جاده های برون شهری نیز تکرار شود تا رانندگان حداقل به خاطر دوربین های ثبت سرعت هم که شده، جان خود و دیگر رانندگان را به خطر نیندازند.
**کنترل های خارجی باثبات می خواهیم
دکتر حمید یعقوبی، روان شناس و عضو هیات علمی دانشگاه شاهد در گفت وگو با جام جم، افزیش کنترل های بیرونی را منجر به نهادینه شدن کنترل درونی می داند و این امر را نیز در کاهش تخلفات مرتبط با سرعت، بسیار موثر می داند: «خیلی اوقات وقتی کنترل های بیرونی شدید می شود، یک رفتار به صورت نهادینه شده درمی آید.
مثلا در ابتدا بستن کمربند ایمنی با کنترل های شدید همراه بود، اما حالا خیلی ها دیگر بدون حضور پلیس هم کمربند ایمنی را می بندند. برای کنترل سرعت غیرمجاز هم باید همین اتفاق بیفتد تا در بلندمدت، یک کنترل شدید بیرونی به یک کنترل درونی نهادینه شده تبدیل شود.»
«کنترل باثبات» اصطلاحی است که به گفته یعقوبی می تواند منجر به کاهش تخلفات سرعت شود: «اگر ذهن به کنترل های بیرونی عادت و احساس کند که هر تخلف او دیده می شود، این کار در کاهش تخلفات موثر است، اما اگر کنترل ها گاهی باشد و گاهی نباشد، این کار می تواند متخلفان را به تکرار تخلف ها ترغیب کند.»
یعقوبی از منظر دیگری هم به موضوع نگاه می کند و می گوید: خیلی اوقات، رعایت نکردن سرعت مطمئنه به نبود تمرکز حواس رانندگان مربوط است. یعنی شاید آنها قصد تخلف نداشته باشند، اما اصلا حواسشان هم نیست که با چه سرعتی حرکت می کنند.