دو دیدگاه درباره حضور نظامیان در صنعت خودروسازی کشور

به گزارش پایگاه خبری پدال نیوز؛ در حالی نهادهای نظامی مدت‌هاست برای «حضور موقتی» در زنجیره خودروسازی و صرفا کمک به تولید برخی قطعات وارداتی اعلام آمادگی کرده‌اند که مجلس شورای اسلامی به‌دنبال رسمی کردن حضور نظامیان در صنعت خودروی کشور است. طبق یکی از بند‌های طرح مجلس شورای اسلامی مبنی بر تحول صنعت و بازار خودرو، نهادهای نظامی می‌توانند رسما به قطعه‌سازی و خودروسازی ورود و عملا خطوط تولید خودرو و قطعه منحصر به خود را داشته باشند.

 چرایی ورود نظامیان به خودروسازی

از اواسط سال گذشته زمزمه کمک نهادهای نظامی به خودروسازی کشور در راستای داخلی‌سازی قطعات به گوش رسید و در ادامه حتی تفاهم‌نامه‌هایی نیز میان این نهادها و خودروسازان امضا شد. اینکه چرا پای نهادهای نظامی به قطعه‌سازی باز شد، ریشه در توان فنی آنها دارد که می‌تواند ناجی تولید در دوران تحریم و با توجه به مختل شدن روند تامین قطعات از خارج، باشد. گفته می‌شود نهادهایی مانند وزارت دفاع و هوا و فضای سپاه توانایی داخلی‌سازی برخی قطعات و مجموعه‌های موردنیاز خودروسازان را که تحریم تامین آنها را سخت و کند کرده است، دارند. این موضوع هرچند با استقبال خودروسازان مواجه شد، اما نگرانی‌هایی را برای قطعه‌سازان مبنی بر ظهور یک رقیب قدر ایجاد کرد. به نظر می‌رسید آنها مشکل چندانی با حضور موقتی نظامیان در قطعه‌سازی طی دوران تحریم نداشتند، اما دغدغه‌شان این بود که اگر این حضور دائمی شود، به هر حال بخشی از قلمرو فعالیت‌شان از دست خواهد رفت. این در حالی بود که نهادهای نظامی بارها تاکید کردند قصد رقابت با قطعه‌سازان را ندارند و تنها به نیت کمک به صنعت خودرو وارد عمل شده‌اند. ابتدا این وزارت دفاع بود که تفاهم‌نامه‌ای با وزارت صنعت، معدن و تجارت بر سر ساخت داخل برخی قطعات (به‌ویژه قطعات دارای تکنولوژی پیشرفته یا ‌های‌تک) به امضا رساند. در همان مراسم، امیر حاتمی، وزیر دفاع اعلام کرد این نهاد بنای رقابت با قطعه‌سازان را ندارد و هدف از تفاهم‌نامه با وزارت صمت نیز فقط کمک به کاهش وابستگی صنعت خودرو به قطعات خارجی از مسیر داخلی‌سازی است. پس از وزارت دفاع اما هوا و فضای سپاه نیز برای کمک به خودروسازان از مسیر ساخت داخل قطعات، اعلام آمادگی کرد. طی ماه‌های گذشته چند  نشست میان خودروسازان و هوا و فضای سپاه برگزار و مسوولان این نهاد نظامی بازدیدهایی از خطوط تولید خودروسازی داشته‌اند تا زمینه همکاری طرفین فراهم شود. در این نشست‌ها و بازدیدها، سردار حاجی‌زاده، فرمانده هوا و فضای سپاه همواره بر حضور موقتی این نهاد نظامی در زنجیره خودروسازی و آن هم تنها در حوزه داخلی‌سازی قطعات، تاکید کرده است. علاوه بر اینها، اخیرا ارتش نیز به جمع نهادهای نظامی مایل به همکاری با خودروسازان پیوسته است. در دیداری که امیر نصیرزاده، فرمانده نیروی هوایی ارتش از گروه خودروسازی سایپا داشته، از آمادگی این نهاد نظامی برای همکاری با خودروسازان در حوزه ساخت قطعات صحبت به میان آورده است. فرمانده نیروی هوایی ارتش نیز در اظهارات خود از عبارت «کمک به خودروسازی» استفاده کرده؛ بنابراین این نهاد نظامی نیز ظاهرا قصدی برای ماندگاری در زنجیره خودروسازی ندارد و به‌دنبال حضوری موقت در دوران تحریم است.

 دو دیدگاه درباره حضور نظامیان در خودروسازی

در مورد رسمی شدن حضور نهادهای نظامی در صنایع خودرو و قطعه اما دو دیدگاه کلی وجود دارد که اولی بر حضور موقت نهادهای نظامی در خودروسازی تاکید می‌کند، اما دومی حضور دائم آنها را می‌پسندد. مدافعان دیدگاه نخست حرف‌شان این است که نهادهای نظامی همان‌طور که خود اذعان دارند، می‌توانند در دوران سخت تحریم کمک حال صنایع خودرو و قطعه کشور باشند و پس از رفع چالش‌ها و اتمام پروژه‌های داخلی‌سازی قطعات بهتر است این حضور پایان یابد. طبق این دیدگاه، دانش فنی نهادهای نظامی می‌تواند کمک زیادی به داخلی‌سازی قطعات خارجی موردنیاز خودروسازان کند و در نتیجه زمینه‌ساز رشد چشمگیر تولید شود. این دقیقا همان موضعی است که خود نهادهای نظامی نیز بر آن تاکید دارند، حداقل اینکه تا به امروز حرفی مبنی بر حضور دائمی در خودروسازی و قطعه‌سازی به میان نیاورده و واکنش خاصی نیز به طرح مجلس شورای اسلامی نشان نداده‌اند. نکته دیگر اینجاست که نهادهای نظامی دغدغه‌ها و مسوولیت‌های سنگینی در حوزه کاری خود دارند و شاید قادر به حضور دائمی در صنایع خودرو و قطعه نباشند.

از آن سو اما دیدگاه دیگر می‌گوید حالا که نهادهای نظامی توان فنی برای ساخت قطعات پیشرفته را داشته و بنیه مالی مناسبی نیز دارند، بهتر است در قالب قطبی جدید در خودروسازی و قطعه‌سازی ظهور کنند. طبق این دیدگاه، با رسمی شدن حضور نظامیان در صنایع خودرو و قطعه، نوعی رقابت نیز در خودروسازی و قطعه‌سازی کشور شکل خواهد گرفت. مدافعان این دیدگاه همچنین بر این باورند که با حضور دائم نهادهای نظامی، نگرانی‌های مربوط به تامین قطعات در دوران تحریم نیز کمرنگ‌تر خواهد شد. هرچه هست باید منتظر ماند و دید آیا طرح مجلس مبنی بر ورود رسمی نهادهای نظامی به ساخت خودرو و قطعات، می‌تواند از فیلتر صحن علنی و شورای نگهبان بگذرد و تبدیل به قانون شود، یا ناکام خواهد ماند. و اینکه آیا نهادهای نظامی میلی به خودروساز شدن و قطعه‌ساز شدن دارند، یا به همین حضور موقتی بسنده خواهند کرد؟// دنیای اقتصاد