شروط موفقیت شرکت‌های دانش بنیان‌ و صنایع دفاعی در خودروسازی

به گزارش پدال نیوز به نقل از ایرناپلاس، بازدید روز شنبه(29 شهریور) یکی از فرماندهان صنایع دفاعی نظامی از شرکت خودروسازی سایپا، بار دیگر ورود این بخش به صنعت خودرو را به در میان رسانه‌هامطرح کرد. در این میان، دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده؛ یکی اینکه ورود شرکت‌های وابسته صنایع دفاعی در خودروسازی با ایجاد اثر برون‌رانی، فضا را برای فعالیت شرکت‌های نوپای دانش‌بنیان محدود می‌کند.

در مقابل گروهی دیگر معتقدند صنعت دفاع کشور با سرعت بیشتری نسبت به خودروسازی پیشرفت کرده‌ و با طرح این پرسش که «چرا موشک می‌سازیم، اما در تولید خودروی با کیفیت ناتوانیم» به استقبال از این موضوع رفته‌اند.

سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه به‌تازگی در بازدید از خطوط تولید و مراکز تحقیقاتی و نوآوری سایپا گفته است: بدون هرگونه چشم‌داشتی کمک می‌کنیم تا صنعت خودروسازی از مسیر مونتاژکاری فاصله گرفته و قطعات خودرو در داخل کشور بومی‌سازی شود.

مدیریت صحیح، نیاز صنعت خودرو را تأمین می‌کند
جواد مرزبان ‌راد، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت و کارشناس صنعت خودرو در این رابطه گفت: برای تولید یک خودرو، شاید بیش از 2000 قطعه مورد نیاز باشد که بعد از تولید و مونتاژ به خودرو تبدیل می‌شوند. هر کدام از این قطعات نیاز به فناوری، علم، استانداردها و آزمون‌هایی دارد که تخصص ویژه‌ای را می‌طلبد. بنابراین نیاز به فعالیت قطعه‌سازان بسیاری وجود دارد تا صنعت خودروی یک کشور شکل بگیرد.

مرزبان ‌راد افزود: به‌ عنوان نمونه بسیاری از قطعات شرکت رنوی فرانسه، در رومانی ساخته و برخی نیز از دیگر کشورها تأمین می‌شود. مساله مهم این است که مجموعه‌ای از شرکت‌های مختلف بتوانند در کنار یکدیگر کار کنند و هر کدام با نظارت دقیق به ‌نتیجه برسند.
وی ادامه داد: بنابراین وقتی از قطعه‌سازی صحبت می‌کنیم، شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع دفاع جای یکدیگر را تنگ نمی‌کنند. مهم این است که مدیریت کار که توسط خودروساز انجام می‌شود به‌درستی صورت گیرد.

وقتی از قطعه‌سازی صحبت می‌کنیم، شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع دفاع جای یکدیگر را تنگ نمی‌کنند. مهم این است که مدیریت کار که توسط خودروساز انجام می‌شود به‌درستی صورت گیرد.مدیریت باید در انتخاب قطعه‌ساز مجموعه‌ای را انتخاب کند که قطعه را با دقت، ظرافت و بر اساس استانداردهای لازم تولید کند. صنایع دفاع در این زمینه تجربه‌های خوبی دارد. شرکت‌های دانش‌بنیان نیز همین ویژگی را دارند. بنابراین اگر صنعت خودروسازی بتواند این تقسیم کار را به نسبت توانمندی‌های هر دو گروه به‌درستی مدیریت کند، خواهد توانست نیازهای خود را پاسخ دهد.

شروط ورود به صنعت خودروسازی
این مدرس دانشگاه درباره شرط ورود صنایع دفاعی به خودروسازی گفت: می‌توان صنایع دفاع را به‌عنوان یکی از خوشه‌های صنعتی خودروسازی در نظر گرفت؛ مشروط بر اینکه نقش درستی برای آن تعریف شود. با این حال اگر بخواهیم صنایع دفاعی را به‌ هر شکل و به هر قیمتی وارد خودروسازی کنیم، به نتیجه نمی‌رسیم. به‌طور همزمان اگر شرکت‌های دانش‌بنیان نیز در اموری که در آن تخصص ندارند وارد شوند، تأثیر مثبتی از خود به‌ جای نمی‌گذارند. بنابراین بار دیگر نقش مدیریت واحد و نظارت بر انجام کارهای این دو گروه، اهمیت می‌یابد.

وی افزود: به‌نظر می‌رسد ایده کلی استفاده از تجارب و دانش فنی صنایع دفاعی در صنعت خودرو خوب باشد، با این حال اگر تقسیم کار به درستی انجام نشود؛ یعنی کاری که یک شرکت دانش‌بنیان می‌تواند انجام دهد، به صنایع دفاع سپرده شود یا بالعکس جایی که صنایع دفاعی می‌توان کارایی داشته باشد، به شرکت دانش‌بنیان سپرده شود نتیجه کار مطلوب نخواهد بود.

ایده کلی استفاده از تجارب و دانش فنی صنایع دفاعی در صنعت خودرو خوب است؛ با این حال اگر تقسیم کار به درستی انجام نشود؛ یعنی کاری که یک شرکت دانش‌بنیان می‌تواند انجام دهد، به صنایع دفاع سپرده شود یا بالعکس جایی که صنایع دفاعی می‌توان کارایی داشته باشد، به شرکت دانش‌بنیان سپرده شود نتیجه کار مطلوب نخواهد بود.تبدیل دانشگاه‌ها به بازوی علمی، نظارتی و کنترلی صنعت خودرو
مرزبان‌راد با تأکید بر نقش مدیران در صنعت خودرو گفت: یکی از مسائل اصلی خودروسازی کشور، ضعف مدیریت در نقش‌های نظارتی و مشاوره‌ای است. به‌ عنوان نمونه در رابطه خودروسازی و قطعه‌سازی اعم از اینکه شرکت قطعه‌ساز دانش‌بنیان، وابسته به صنایع دفاعی یا یک شرکت تولیدی باشد، خودورساز انتظار دارد صفر تا صد کار توسط آن شرکت انجام شود. اینجاست که نقش نظارتی و مشاوره‌ای نادیده گرفته می‌شود و نتیجه آن، کاهش کیفیت قطعات تولید شده‌ است.
وی ادامه داد: در مقابل اگر خودروسازها از مشاوره‌های علمی-تحقیقاتی مانند خدمات مراکز پژوهشی و دانشگاهی کمک بگیرند و نقش نظارتی خود را تقویت کنند، یعنی دانشگاه‌ها به بازوی علمی، نظارتی و کنترلی صنعت خودرو تبدیل شوند و نظارت استادان دانشگاهی در مراحل ساخت قطعات، در شرکت‌های دانش‌بنیان و یا شرکت‌های وابسته به صنایع دفاعی وجود داشته باشد، ارتقای کیفیت قطعات و بهبود صنعت خودروی کشور را شاهد خواهیم بود.

رقابت دانش‌بنیان‌ها با صنایع دفاعی
این کارشناس صنعت خودرو درباره رقابت بین شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع دفاعی گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان در مقایسه با شرکت‌های دفاعی، نوپاتر هستند و توانمندی اقتصادی پایین‌تری دارند. با اینکه شرکت‌های فعال در زمینه دفاع با این مسائل مواجه نیستند، اما آنها هم برای تولید و ساخت، هزینه-فایده می‌کنند و اگر تولید قطعات خودرو برای‌شان صرفه‌ اقتصادی نداشته باشد، وارد این حوزه نمی‌شوند.

وی افزود: توجه به این نکته نیز ضروری است که قطعات در خودروسازی، گستردگی و تنوع زیادی دارد. ممکن است سفارش ساخت یک قطعه به صنایع دفاعی تصمیم درستی نباشد اما این صنایع کارایی مناسبی در ساخت یک قطعه دیگری داشته باشد. علاوه بر نوع قطعات، تیراژ قطعه و همچنین سطح فناوری آن نیز در انتخاب بین شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های نظامی اهمیت دارد.

مرزبان ‌راد در ادامه گفت: ساخت قطعه‌ای که آماده تولید انبوه است و ساخت قطعه‌ای که نیاز به‌ توسعه و تحقیقات علمی دارد، دو موضوع کاملاً متفاوتند و یک شرکت نمی‌تواند هر دو آن‌ها را با موفقیت انجام دهد و نمی‌توان از یک شرکت تولیدی انتظار داشت در هر دو زمینه تخصص داشته باشد.

خودروسازی چوب کدام تصمیم‌های اشتباه‌ها را می‌خورد؟
این مدرس دانشگاه درباره دلیل سرعت کند رشد صنعت خودروی کشور گفت: یکی از ضعف‌هایی که حتی در سطوح بالای مدیریتی نیز دیده می‌شود، جایگزین کردن افراد و تعیین مدیران، بدون توجه به تخصص آنهاست و همین موجب کندی امور شده و نتیجه مطلوب در زمان مطلوب به‌ دست نمی‌آید. این موضوع در زمینه خودروسازی نیز وجود دارد؛ یعنی با وجود اینکه شرکت‌های با تجربه در این صنعت حضور دارند، برخی وظایف برعهده شرکتی گذاشته می‌شود که به‌تازگی وارد این صنعت شده و باید یک میسر چند ساله را برای کسب تجربه بپیماید. همین موضوع سبب رشد کند خودروسازی کشور شده ‌است.

در سال‌هایی که ارز بیشتری در اختیار مدیران خودروسازی قرار داشت، برای آنها تفاوتی نداشت که قطعه‌ساز ایرانی کار کنند یا قطعه‌ساز چینی و همین که شرکتی می‌توانست قطعه‌ای را یک ریال ارزان‌تر تولید کند، برای همکاری انتخاب می‌شد.وی افزود: در مسأله انتخاب بین شرکت‌های دانش‌بنیان یا شرکت‌های نظامی، مدیریت و نظارت مشاوران و نیروهای دانشگاهی نقش اساسی دارد. این افراد می‌توانند مسیر برگزاری مناقصه‌های صنعت خودرو و انتخاب شرکت‌ها را به‌درستی هدایت کنند. در بسیاری از موارد، برگزارکننده مناقصه تنها به قیمت توجه می‌کند، اما بازوی دانشگاهی و پژوهشی می‌تواند ارزیابی فنی را نیز در نظر بگیرد.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: توجه به امور فنی و کیفیت ساخت قطعات آن هم باتوجه به شرایط خاصی که اکنون کشور در آن قرار دارد می‌تواند به رشد شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در صنعت قطعه‌سازی و قطع وابستگی خارجی کمک کند. در سال‌هایی که ارز بیشتری در اختیار مدیران خودروسازی قرار داشت، برای آنها تفاوتی نداشت که قطعه‌ساز ایرانی کار کنند یا قطعه‌ساز چینی و همین که شرکتی می‌توانست قطعه‌ای را یک ریال ارزان‌تر تولید کند، برای همکاری انتخاب می‌شد و امروز خودروسازی کشور چوب همین تصمیم‌های اشتباه را می‌خورد.