11 دلیل برای ناکارآمدی محدوده تردد زوج و فرد

به گزارش پدال نیوز به نقل از همشهری، در فاصله 10سال از اجرای این طرح هم‌اکنون دورنمای مشخصی از 11 نقطه ضعف آن مشخص شده است که می‌تواند راهگشای مدیران و مسئولانی باشد که پیش از این در شورای‌عالی ترافیک، طرح زوج و فرد را برای تهران تجویز کردند.
 
سابقه طرح‌های ترافیکی در تهران نشان می‌دهد هر وقت طرحی با پیوست غیرعلمی به اجرا درآمده، پس از مدتی نشانه‌های ناکارآمدی خود را نمایان کرده است. شهر تهران ازجمله شهرهایی است که در زمینه ایجاد محدوده ویژه تردد وسایل نقلیه چند گام برداشته و این قبیل طرح‌ها را از سال 1358تاکنون به اجرا درآورده است.
 
از اول آبان‌ماه 1358ممنوعیت تردد اتومبیل‌های تک‌سرنشین با هدف بهبود نسبی ترافیک با ایجاد محدوده‌ای در مرکز شهر به مرحله اجرا درآمد. با تصویب شورای انقلاب در خردادماه 1359محدوده‌ای در مرکز شهر تهران تعیین شد تا از ورود کلیه وسایل نقلیه به استثنای وسایل نقلیه مجاز از قبیل وسایل نقلیه عمومی، اتومبیل‌های اورژانس و کادر پزشکی و سرویس‌های دولتی از ساعت 6:30تا 10صبح در تمام ایام هفته جز در 2روز آخر هفته و ایام تعطیل جلوگیری به‌عمل‌آید و به این ترتیب محدوده طرح ترافیک تهران شکل گرفت. این طرح ادامه داشت تا اینکه از اواسط آذرماه سال 1384، به‌دلیل آلودگی شدید هوای تهران طرح مقطعی تردد زوج‌و فرد خودروها دائمی شد.
 
در نیمه‌دوم سال 1389آلودگی شدید هوای شهر تهران به سطح هشدار رسید و طبق آمارها افراد زیادی به همین دلیل جان خود را از دست داده و یا به بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا دچار شدند. در اول اسفندماه 1389محدوده تردد زوج و فرد خودروها و همچنین محدوده طرح ترافیک خودروها به‌طور آزمایشی گسترش یافت و پلیس راهور با جدیت بیشتری با متخلفان این طرح برخورد کرد. اما همه این مشکلات نتوانست مسئولان را مجاب کند که این طرح را با طرح کارآمدتری جابه‌جا کنند.
 
یک طرح و 11ایراد
 
پس از سال‌ها اجرای طرح دائمی تردد زوج‌و فرد در تهران می‌توان معایب مشخصی برای این طرح برشمرد که ممکن است زمینه‌ساز تغییر این طرح با طرح منطقه کم‌انتشار شود. براساس گزارش مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی حمل‌و‌نقل و ترافیک تهران با‌عنوان «بررسی طرح تردد زوج و فرد خودروها در تهران» علل زیر برای ناکارآمدی طرح زوج و فرد ذکر شده است:
 
1-ترغیب شهروندان برای خرید اتومبیل ارزان قیمت و فرسوده برای استفاده از پلاک خودرو
 
2-عدم‌تمایل شهروندان به از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و آلاینده برای استفاده از پلاک خودرو
 
3-افزایش مالکیت موتورسیکلت و رشد سفرها با آن، که افزایش چندبرابری عوارض ناشی از آلودگی هوا، آلودگی صوتی و تصادفات را به‌دنبال دارد
 
4-محدودیت در ورود مسافربرهای شخصی به محدوده‌ای بزرگ‌تر که سهم قابل توجهی در جابه‌جایی مسافر دارند
 
5-افزایش میزان تخلفات شامل پلاک‌دزدی و دستکاری پلاک
 
6-کاهش سکونت در محدوده طرح به‌علت محدودیت در عبور و مرور
 
7-نیاز به افزایش نیروی پلیس یا افزایش تجهیزات کنترلی به‌منظور کنترل ورودی‌های محدوده طرح که هزینه‌بر ‌است
 
8-ایجاد اختلال در جریان ترافیکی به‌منظور اعمال قانون
 
9-کاهش سطح سرویس سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی زیرا این سیستم‌ها در حال حاضر با حداکثر ظرفیت سرویس ارائه می‌کنند
 
10-افزایش مشکلات ترافیکی در معابر نزدیک به محدوده اجرای طرح مانند مشکلات پارکینگ، پارک حاشیه‌ای، تراکم ترافیک، تغییر کاربری اراضی و مواردی از این دست
 
11-ناپایدار بودن این راه‌حل زیرا درصورت بی‌اثر شدن طرح، راهکار دیگری نمی‌توان اجرا کرد
 
راه‌حلی به نام منطقه کم‌انتشار
 
از سال گذشته مدیریت شهری با تکیه بر نقاط ضعف طرح زوج و فرد بر اجرای طرح دیگری به نام منطقه کم انتشار(LEZ) تأکید کرد که می‌تواند علاوه برکارآمدی در کنترل ترافیک برای کاهش آلودگی هوا و خروج خودروهای فرسوده از شهر نیز مناسب باشد. این طرح هم‌اکنون مراحل مطالعاتی خود را طی می‌کند و به گفته سیدجعفر تشکری هاشمی معاون حمل ونقل و ترافیک شهردار تهران قرار است تا پایان سال‌جاری به اجرا درآید.