کرونا ویروس و نفت؛ منطقه منا زیر شوک

به گزارش پدال نیوز به نقل از خط بازار و به نقل از ایس پی، بیش از ۷۰۰ هزار فرد مبتلا به ویروس کرونا در این منطقه به ثبت رسیده است. این تعداد، میزان قابل توجهی است اما هنوز به مراتب پایین تر از کشورهای اروپایی و امریکاست. ترکیه، ایران و عربستان سعودی بیشتر از سایر کشورهای تحت تاثیر این ویروس آسیب دیدند اما این به معنای این نیست که کشورهای با جمعیت کمتر مانند بحرین، کویت و قطر میزان کم شیوع این بیماری را ثبت کرده باشند.

پشتیبانی اقتصادی و بازگشایی مجدد

در ماه های گذشته، کشورهای منطقه منا با هدف مقابله با هزینه ها و خسارت های مهم اقتصادی ناشی از اپیدمی، بسته های تشویقی  و حمایتی مالی متفاوتی تهیه کرده اند.
در این راستا، کشورهای با بیشترین میزان کارایی عبارتند از امارات متحده عربی(۷۷.۲ میلیارد دلار )،ترکیه ( ۵۱.۳ میلیادر دلار)، عربستان سعودی (۳۲ میلیارد دلار)، اسرائیل (۲۳میلیارد دلار) و قطر (۲۳میلیارد دلار).

در اواخر ماه مه، عربستان سعودی یک روند سه مرحله ای را آغاز کرد و این فعالیت را با کاهش ساعات رفت و آمد- که از ماه جون به حالت عادی باز می گردد-، از سر گیری پروازهای داخلی و بازگشایی دفاتر و شرکت ها آغاز کرد. در عوض زیارت مکان های مقدس مانند مدینه و مکه همچنان مسدود شده و پروازهای بین المللی نیز صورت نمی گیرد.

در امارات متحده عربی مراکز خرید ، رستوران ها و سواحل دوباره بازگشایی شدند اما اقدامات محدود کننده ای برای افراد که قصد مسافرت های داخلی دارن اتخاذ شده است. از سوی دیگر ، کشور قطر با چهار مرحله قصد بازگشایی فعالیت های خود را دارد با شرط اینکه در صورت شرایط اضطراری، این اقدامات محدودیتی دوباره اعمال شوند. رستوران ها و مراکز از اول ماه جولای در مرحله دوم باز خواهند شد اما از سرگیری پروازها به و از کشورهای کم خطر برای فاز سوم برنامه ریزی شده و برای اوایل آگوست پیش بینی شده است.

کرونا ویروس نیز به شدت بر ترکیه و اقتصاد آسیب پذیر آن، خسارت وارد کرده است و کشور را به آستانه یک بحران مالی جدید سوق داده است و لیر ترکیه  ۱۷ درصد از ارزش خود در برابر دلار را از دست داد. بنابراین نیاز به بازگشایی فعالیت ها نیز در این کشوربه شدت احساس می شد،

در همین راستا ، مراکز خرید و سایرشرکت ها از اوایل ماه مه، فعالیت خود را آغاز کردند اما مقامات ترکیه از تصمیم تعطیلی عید فطر در پایان ماه رمضان دریغ نکردند. با این وجود از اول ماه جون، رستوران ها، کافه ها،اماکن تفریحی و پروازهای داخلی از سر گرفته شدند در حالیکه اتصالات بین المللی تنها محدود به برخی مقصدهای محدود درحال انجام است.

مخالفت با الویت ها

علیرغم خوش بینی رفع این بحران، ترس از شیوع موج دوم ویروس کرونا در نیمه دوم سال ۲۰۲۰، تمام منطقه منا را فراگرفته است و دولت ها در برابر انتخاب های مهم برای ایجاد تعادل گیر افتاده اند. مبارزه با ویروس کرونا از یک طرف و احیای اقتصاد ازسوی دیگر.

در ماه آوریل صندوق بین‌المللی پول انقباض  تولید ناخالص داخلی منطقه منا راحدود ۳ درصد پیش بینی کرد. لبنان با ۱۲- درصدکه بحران مالی بسیاری جدی را در حال تجربه کردن است، کویت ۱.۱-درصد، اسرائیل ۶.۳-درصد، ایران۶- درصد، الجزایر ۵.۲-درصد و ترکیه ۵- درصد. حتی سلطنت های نفتی نیز با کاهش تولید ناخالص داخلی خود روبرو هستند. عربستان سعودی ۲.۳- درصد، امارات متحده عربی ۳.۵- درصد ، عمان ۲.۸- درصد و قطر ۴.۳- درصد. بنابراین هیچ کشوری از خسارت های کرونا ویروس جان سالم به در نمی برد جز کشور مصر که بر اساس پیش بینی صندوق ، تولید آن دو درصد رشد خواهد داشت.

علاوه بر این ، طبق گفته صندوق بین المللی پول، شوک ترکیبی ویروس کرونا و افت قیمت نفت خام که منجر به کاهش رشد بیش از ۴ درصدی در بسیاری از کشورها می شود، منجر به کاهش ۴۵میلیارد دلاری از کل خروجی منطقه خواهد شد که در مقایسه با بحران مالی سال ۲۰۰۸ بسیار بیشتر است.

تنها برای صادرات نفت از منطقه منا، صندوق بین المللی پول انتظار کاهش۲۵۰ میلیارد دلاری با تاثیر منفی بر تراز مالی را دارد که در بسیاری از کشورهای تولید کننده هیدروکربن از ۱۰ درصد تولید ناخالص تجاوز می کند. در کشورهای غیر نفتی، تمام این مسایل به سقوط سرمایه گذاری از سوی شورای همکاری های خلیج فارس و همچنین اروپا منتهی می شود.

صنایعی که بیشترین خسارات را دیدند

صنایعی که بیشترین آسیب را در پی شیوع ویروس کرونا دیدند، صنایع مسافرتی و گردشگری و به دنبال آن بخش هتل و پذیرایی، صنعت نفت و گاز و حمل و نقل بودند. این صنایع جز بخش های مهم برای ثبات اقتصادی و اشتغال در کشورهای منطقه و جز محورهای موجود در برنامه های توسعه اقتصادی بسیاری از کشورهای به  ویژه عربستان سعودی، امارات متحده عربی، ترکیه و مصر بودند.

کاهش روند گردشگری به دلیل اهمیتی که بر اقتصاد ملی مصر دارد، بسیار مهم است. این صنعت حدود ۱۰ درصد نیروی کار این کشور و همچنین ۱۰ تا ۱۵ درصد از سهم کل تولید ناخالص داخلی مصر را شامل می شود که تاثیرات منفی کرونا ویروس بر این بخش، متعاقبا بر روی بحث استقلال و تولید ناخالص داخلی این کشور نیز تاثیر گذار خواهد بود.

بر اساس اعلام بانک مرکزی مصر، در سال ۲۰۱۹ ، درآمد حاصل از گردشگری ۱۳ میلیارد دلار بوده است، مبلغی بسیار نزدیک به سال ۲۰۱۰ بعنوان سال اوج ورود گردشگران به مصر.

اما با توجه به مطالعات موسسه برنامه ریزی ملی مصر ، بخش گردشگری این کشور در سال ۲۰۲۰ با ۷۵ درصد کاهش نسبت به سال گذشته روبرو خواهد بود.

وضعیت اردن نیز بسیار دشوار است، کشوری که صنعت توریسم با سهم ۱۲.۵ درصدی از تولید ناخالص داخلی ، درآمدی برابر با ۵.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ داشته است. دولت اردن در این زمینه چندین بسته حمایتی برای این بخش درنظر گرفته است که با این حال کافی نیستند.

در شرایط بحران موجود، فرصت های رشد برای صنعت داروسازی و مراقبت های بهداشتی و درمانی و همچنین فناوری اطلاعات و ارتباطات، تجارت الکترونیک و خدمات دیجیتال پدید آمد که انتظار می رود که توسعه قدرتمندی نیز داشته باشد. با این حال، به نظر نمی رسد که توسعه این بخش ها در حال حاضر حرکتی در اقتصاد کشورهای منا و جبرانی برای خسارت های اقتصادی آنها باشد.

در نهایت قابل ذکر است که اضطراب شدید اقتصادی – اجتماعی که در این منطقه موج می زند، باعث ایجاد اعتراض های جدید و گسترده ای شده است که به نظر می رسد این بیماری همه گیر باعث توقف موقتی این اعتراض ها شده است.